تصمیم تازه وزارت راه و شهرسازی برای تعیین تکلیف خانههای سازمانی، بار دیگر پروندهای قدیمی اما حساس را باز کرده است؛ پروندهای که از یکسو به عدالت در بهرهبرداری از اموال عمومی گره خورده و از سوی دیگر، با بحران مسکن و مطالبه شفافیت در مدیریت داراییهای دولتی پیوند خورده است.
افت همزمان تعداد پروانههای ساختمانی، واحدهای مسکونی و زیربنا در تابستان ۱۴۰۴، تصویری روشن از رکود عمیق ساختوساز در کشور ترسیم کرده است؛ رکودی که نهتنها تهران، بلکه سراسر شهرهای ایران را درگیر کرده و چشمانداز بازار مسکن را با خطر کمبود عرضه و جهش قیمتها مواجه میسازد.
بهای «دسترسی خریداران مسکن به وام خرید» به بالاترین میزان ۱۵سال گذشته رسید. قیمت هر فقره اوراق وام مسکن، تسه، در ماه جاری ۱۶۰هزار تومان شده است؛ «تسه» برگه خرید «وام خرید مسکن» است که با قیمت فعلی آن، ۳۰درصد مبلغ وام، تبخیر میشود. جهش «تسه» ۴ علت دارد.
بازسازی و نوسازی حملونقل ریلی در ایران دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی حیاتی برای توسعه پایدار، کاهش هزینههای اقتصادی و مقابله با بحرانهای زیستمحیطی است؛ شبکهای که سالها از کمبود سرمایهگذاری و فرسودگی رنج برده، اکنون نیازمند تصمیمهای جسورانه و برنامهریزی ملی است.
تعیین دستوری سقف افزایش اجارهبها در بازار مسکن، بهجای ایجاد آرامش برای مستأجران، خود به منبعی تازه از نگرانی و بیاعتمادی تبدیل شده است؛ سیاستی که در ظاهر برای حمایت از اقشار ضعیف طراحی شده اما در عمل، زمینهساز دور زدن قانون و تشدید بیثباتی در بازار شده است.
مدیریت آزادراهها و نظام دریافت عوارض، بهعنوان یکی از ارکان حیاتی حملونقل کشور، نقشی تعیینکننده در تأمین منابع مالی، ارتقای ایمنی و توسعه زیرساختهای جادهای دارد؛ ضرورتی که بیتوجهی به آن میتواند پیامدهای گستردهای بر اقتصاد و رفاه عمومی برجای بگذارد.
بازار املاک در آستانه تحولی نوین قرار دارد؛ توکنیزهشدن داراییهای ملکی بهعنوان یکی از نوآوریهای مالی آینده، میتواند شیوه خرید، فروش و سرمایهگذاری در بخش مسکن را دگرگون کند و دسترسی گروههای بیشتری را به مالکیت و سرمایهگذاری ممکن سازد.
هر زمان که دولت خود را جایگزین بخش خصوصی در ساختوساز مسکن میکند، منابع حمایتی و امکانات ارزان که باید به جریان تولید مسکن اختصاص یابد، به سمت پروژههای دولتی هدایت میشود. این چرخه امتیازدهی تا لحظه تحویل کلید واحدهای ساختهشده ادامه دارد و در نهایت، گروههایی که در صف انتظار نشستهاند، بهرهمند از این رانت دولتی میشوند.
افزایش احتمالی قیمت بلیط قطارهای مسافری در هفتههای آینده، موجی از نگرانی میان شهروندان ایجاد کرده است؛ نگرانیای که هم به توان مالی خانوارها گره خورده و هم به آینده حملونقل عمومی در کشور.
عرضه زمین به مردم، بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی در سیاستهای مسکن، میتواند مسیر خانهدار شدن دهکهای پایین جامعه را کوتاهتر کند؛ رویکردی که اگر با برنامهریزی دقیق و حمایتهای مالی همراه باشد، بخشی از بحران مزمن مسکن در کشور را کاهش خواهد داد.
