قدرت تشخیص رگه‌های سود
آرش ابراهیم‌آبادی- استاد دانشگاه در رسته معدن
اصول و مبانی کارآفرینی در زمینه معدن و صنایع وابسته با دیگر بخش‌های صنعتی و اقتصادی با هم مشابهت دارد. به‌عنوان مثال، تحقق رشد اقتصادی و ارتقای اقتصاد بازار از طریق تولید محصولات یا ارائه خدمات جدید، اشتغالزایی و ایجاد فرصت‌های کاری متفاوت، تبدیل افراد و کارکنان ساده به پرسنل آموزشدیده و ماهر و معرفی این افراد به صنایع بزرگ‌تر و تخصصی‌تر، ارتقای بهره‌وری و اثربخشی تولید از طریق بهره‌گیری از تکنیک‌ها و فناوری‌های نوین.
از دیگر شباهت‌ها، رشد خلاقیت و فناوری است که در این زمینه می‌توانیم به پیاده‌سازی و اجرای روش‌های تحقیق و توسعه (R&D)، در تولید محصول، حل مسائل و مشکلاتی که تا امروز لاینحل مانده‌اند و بهبود کیفیت فعالیت افراد اشاره کنیم. تغییرات اجتماعی شباهت دیگری است و در این زمینه می‌توان به تغییر و بهبود روش‌های سنتی و مرسوم فعلی و جایگزینی شیوه‌های قدیمی با تکنولوژی‌های مدرن اشاره کرد. اما یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها معدن با سایر بخش‌ها بحث Capital Cost یا هزینه سرمایه‌گذاری اولیه بالا است. یکی دیگر از تفاوت‌ها ریسک بالای فعالیت معدنی است. در فعالیت‌های کارآفرینانه درجاتی از ریسک را باید پذیرفت، اما درباره فعالیت‌های معدنی، ریسک بسیار بالا است. از طرف دیگر، عدم‌قطعیت زیادی در فرآیند معدنکاری وجود دارد و به‌عنوان‌مثال، عدم‌قطعیت عیار، قیمت، زمین‌شناسی و امثال آن باشد که همه ارتباط نزدیکی با ریسک‌ها هم دارند که آنها را می‌توان مهم‌ترین تفاوت‌های کارآفرینی در حوزه معدن با دیگر حوزه‌ها بدانیم. فعالیت معدن در ابتدا با معدنکاوی یا فرآیند پی‌جویی و اکتشاف ماده معدنی و ارزیابی و تخمین ذخیره شروع می‌شود. در مرحله بعد، معدنکاری و استخراج مواد معدنی مطرح می‌شود و پس از آن مرحله فرآوری مواد معدنی است و در نهایت، مرحله بستن و بازسازی معدن مطرح می‌شود. در هر یک از این مراحل اگر روش‌های فناورانه و نوآورانه‌ای به کار گرفته شود، می‌تواند وارد حوزه کارآفرینی شود. با این شرح، کارآفرینی در حوزه معدن می‌تواند مشابه یک فعالیت استارت‌آپی باشد.
اگر بخواهیم کارآفرینی در حوزه معدن را به‌طورخاص تعریف کنیم، باید ابتدا آن را به چند بخش تقسیم کنیم؛ نخستین بخش الهام‌پذیری است. در این مرحله باید کارآفرین جست‌وجوی ذهنی داشته باشد تا در جایی که دیگران از آن غافل هستند، سود را تشخیص دهد. در مرحله بعد، باید ایده‌ای نوآورانه داشته باشد و رگه‌های سود را در آن تشخیص دهد. برای مثال مواردی بوده است که فردی یک معدن متروکه را با سرمایه اندکی در اختیار می‌گیرد و بعد مشخص می‌شود که ذخیره دیگری را در آنجا یافته است و به این ترتیب، سود سرشاری را به‌دست می‌آورد. مورد بعد، یادگیری مهارت‌های پی‌جویی و ایجاد هدف‌های بعدی برای کارهای اکتشافی است. اگر فردی بتواند مهارت‌های خود را در این زمینه ارتقا بدهد و بداند که کجاها باید کارهای اکتشافی بعدی را انجام دهد، خود نوعی فعالیت کارآفرینانه است و اگر بتواند این دانش را به دیگران منتقل کند، فعالیتی بسیار ارزنده انجام داده است. کارآفرین معدن در این حوزه باید درباره محل شروع فعالیت خود تصمیم‌گیری کند که این مهارت به‌شرط داشتن دانش و تجربه حاصل می‌شود. اگر این توانایی‌ها و مهارت‌ها آموزش داده شود، می‌تواند ارزش کارآفرینی بالایی داشته باشد.فعالیت معدنی در مرحله شروع هم می‌تواند وارد حوزه کارآفرینی شود. به‌عبارت دیگر، حفاری اکتشافی یکی از مهم‌ترین مراحل کارآفرینی معدنی است و تایید یافته‌های اولیه اکتشافی با انجام عملیات حفاری گام مهمی در این زمینه است. البته این مرحله هم بسیار هزینه‌بر است و هم ریسک بالایی دارد، اما در نهایت همین عملیات است که کانی‌زایی اقتصادی را مشخص می‌کند و به‌نوعی آزمون نهایی برای تایید ایده‌ها و پیش‌بینی‌ها است. به‌عبارت دیگر، برای کارآفرینی باید ایده و پیش‌بینی داشت و با کارهای اکتشافی می‌توان ایده‌ها و پیش‌بینی‌ها را محک زد.
موضوع دیگر، بررسی فنی و اقتصادی است که می‌تواند وارد حوزه کارآفرینی شود، یعنی با ایجاد ارتباط میان یافته‌ها و داده‌های جمع‌آوری‌شده، اقتصادی بودن طرح‌های معدنی موردمطالعه قرار گیرد که به آن مطالعات پیش امکان‌سنجی گفته می‌شود تا در ادامه کار به طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای معدن برسد. به‌طورخلاصه در تمام مراحل فعالیت معدن از اکتشاف گرفته تا استخراج و فرآوری ذوب و پالایش، پیاده‌سازی روش‌های نوین و مانند آن، می‌توان کارآفرینی کرد و از آنجایی که افراد زیادی می‌توانند در هر یک از این مراحل مشغول کار شوند، از منظر اشتغالزایی هم حائزاهمیت است. در مرحله بازاریابی و عرضه محصول نهایی به بازار هم، می‌توان به ایده‌های نوآورانه اندیشید، زیرا یکی از مراحل مهم فعالیت‌های معدنی و نقطه پایانی کارآفرینی معدنی است. استفاده از فناوری‌های نوین در بخش فرآوری، افزایش راندمان، بازیابی مواد معدنی و در نهایت، عرضه محصولات با عیار و کیفیت بهتر می‌تواند فروش مواد معدنی را بالا ببرد و این خود می‌تواند زمینه‌ای برای کارآفرینی در حوزه معدن فراهم کند و برند شرکت معدنی را در بازار ارتقا دهد. / روزنامه صمت
ارسال نظر