سهم ناچیز مردم از دریافت یارانه / این تصمیم قیمت لبنیات را صعودی می کند؟

حذف قیمت‌گذاری دستوری به معنای اجازه دادن به بازار برای تعیین قیمت کالاها و خدمات است. در این روش، دولت و مقامات عمومی دخالت کمتری در تعیین قیمت‌ها دارند و بازار به طور خودکار در فرایند تعیین قیمت شرکت می‌کند. با حذف قیمت‌گذاری دستوری، بازار به صورت خودکار در فرایند تعیین قیمت و تعادل عرضه و تقاضا شرکت می‌کند. به این ترتیب، بازار به طور اصولی به عنوان یک مکانیزم کنترل قیمت عمل می‌کند و قیمت‌ها بر اساس عواملی مانند ارزش واقعی کالا، هزینه‌های تولید، رقابت و تقاضا تعیین می‌شوند.

حذف قیمت‌گذاری دستوری معمولاً باعث افزایش رقابت و کاهش هزینه‌ها می‌شود و در نتیجه باعث بهبود کیفیت محصولات و خدمات، افزایش تولید و ایجاد ارزش افزوده بیشتر می‌شود. این روش قیمت‌گذاری در بسیاری از کشورها با موفقیت به کار گرفته شده است و به عنوان یکی از روش‌های اصلاح بازار و افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد شناخته شده است.

خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو سیدمحمدرضا بنی طبا سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی به بررسی تبعات حذف قیمت‌گذاری دستوری در حوزه لبنیات پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.

حذف قیمت‌گذاری دستوری لبنیات در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

سیدمحمدرضا بنی طبا سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در گفتگو با گسترش نیوز گفت: با توجه به رویکرد وزارت صنایع و وزیر جدید احتمالاً تغییراتی را در بحث قیمت‌گذاری دستوری شاهد باشیم اما هنوز صحبتی در خصوص حذف قیمت‌گذاری دستوری لبنیات نشده است. تنها یک خبر کلی و بدون بیان جزئیات در رسانه‌ها به نقل از رفیعی، معاون سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان منتشر شده است.

بنی طبا اظهار کرد: قیمت‌گذاری دستوری به معنای سرکوب رقابت، توزیع رانت و حتی توزیع فقر است. وقتی به بهانه حمایت از دهک‌های محروم جامعه اجازه عرضه کالا با قیمت واقعی را نداریم، کسی که مصرف بیشتر و قدرت خرید بالاتری دارد، سود می‌کند. اگر به فرض قیمت تمام شده یک دبه ماست یا یک قالب پنیر ۵۰ هزار تومان است، دولت برای حمایت از مصرف‌کننده و دهک محروم ۴۰ هزار تومان عرضه می‌کند. این روند بر گردش مالی کارخانه‌ها و هزینه تمام شده کالا تأثیرگذار است. از سویی سود اصلی نصیب دهک محروم نمی‌شود.

وی افزود: قیمت‌گذاری دستوری اگر تجربه موفقی بود، در ۴۰ سال گذشته کارآمدی خود را نشان می‌داد. وقتی روندی کارآمد نیست، باید تغییر ایجاد شود. برای حمایت از دهک‌های محروم نباید سراغ قیمت‌گذاری دستوری برویم. عرضه و تقاضا باید قیمت را تعین کند. با این کار رقابت ایجاد خواهد شد. یارانه‌ای که به نهاده دامی داده می‌شود، باید در چارچوب اصلاح نظام سیاست حمایتی باشد.

یارانه شیر باید به دهک محروم جامعه برسد

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در ادامه گفت: به طور مثال این یارانه به شیر مدارس اختصاص دهیم. با این کار ۱۵ میلیون دانش‌آموز در مدرسه بدون شیر نمی‌مانند. به معنای دیگر به دهک‌های محروم اختصاص داده می‌شود. دلیلی ندارد همه افراد جامعه یارانه بگیرند. خانواده‌ای مستحق دریافت یارانه است که سرپرست خانواده معلول گوشه خانه افتاده است. از سویی ۴ بچه قد و نیم قد دارد که از سو تغذیه رنج می‌برند. کسی حق ندارد یارانه را بین همه مساوی تقسیم کند. چرا کسی که بنز سوار است، همانند پراید سوار باید بنزین ۱۵۰۰ تومانی دریافت کند؟ بهترین کار این است که قیمت بنزین واقعی شود و محل درآمد از بنزین به افرادی تعلق بگیرد که ماشین ندارند. این سیاست اصولی است که در همه جای دنیا اجرا می‌شود.

ضرر تولیدکنندگان با ادامه روند قیمت‌گذاری دستوری

بنی طبا تأکید کرد: قیمت‌گذاری دستوری رقابت را سرکوب می‌کند و با این روند تولیدکننده ضرر می‌کند و نهایتاً تولیدکننده تولید را کاهش می‌دهد. در نتیجه شاهد کمبود کالا خواهیم بود. شیر رایگان مدارس برای ۱۵ میلیون دانش‌آموز، به این معنا است که تولیدکننده می‌تواند بدون نیاز به منابع عمومی کشور روند احیا را آغاز کند. مثلاً از روند ارزش‌افزوده به شیر مدارس اختصاص داده شود و با تخفیف و حاشیه ۳ درصد تولیدکننده شیر به مدارس می‌دهد تا چرخه احیا شود. با این کار از منابع عمومی به تولیدکننده شیر اختصاص ندادیم و از محل مالیات بر ارزش‌افزوده به ما تخصیص داده شده است.

وی افزود: سال گذشته با سازمان میادین و میوه و تره‌بار تهران مذاکره کرده‌ایم و ۱۸ غرفه در مناطق محروم کشور گرفتیم تا در این غرفه‌ها محصولات لبنی و حتی بستنی ۲۰ درصد کمتر از قیمت بازار ارائه شود. این کار در تهران انجام شده است و باید در سایر استان‌ها نیز اجرایی شود. وظیفه تولیدکننده تأمین کالای اساسی کشور است. اگر کالا کمبود در جامعه دارد باید از تولیدکننده گلایه شود اما مسئولیت حراست از جیب مصرف‌کننده و قدرت خرید مردم دیگر با ما نیست. بانک مرکزی مسئول کنترل تورم است.

تولیدکنندگان لبنیات گران فروش نیستند

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی در پایان گفت: وزارت اقتصاد مسئول گرانی است. در حقیقت تولیدکننده لبنیات گران‌فروش نیست، هزینه تولید بالا رفته است. در صنعت رقابتی انحصار وجود ندارد. در حوزه مسئولیت اجتماعی هم فعال هستیم اما دولت پای کار نیست. با حذف قیمت‌گذاری دستوری شاهد جهش قیمت لبنیات نخواهیم بود. قیمت زمانی افزایش پیدا خواهد کرد که هزینه تولید افزایش پیدا کند. اگر قیمت واقعی را برای کالا در نظر بگیریم، تولیدکننده‌ها از حاشیه سود کم خواهند کرد و کالا را تأمین خواهند کرد. با قیمت‌گذاری دستوری ممکن شاهد کمبود کالا باشیم. بدون قیمت‌گذاری دستوری شاهد افزایش قیمت نخواهیم بود. سال گذشته قیمت پنیر ۳۷ هزار تومان بود اما شرکت‌ها ۳۴ هزار تومان هم می‌فروختند. روند تولید شیر نایلونی که قیمت غیرواقعی داشت، با مشکل روبه‌رو شد.

کلام آخر

بدیهی است که هر گونه تغییر و تصمیمی در روند تولید و فروش در سطح گسترده تاثیرگذار است. دولت باید به تمام تبعات تغییرات جدید توجه ویژه داشته باشد. همان قدر که حمایت از تولیدکنندگان و جلوگیری ازعدم ضرر آن‌ها اهمیت دارد، بحث حمایت از مصرف کنندگان کم درآمد جامعه نیز حائز اهمیت است. قیمت اقلام مصرفی سفره خانوار موضوع کم اهمیتی نیست و دولت باید نقش پر رنگ خود را در جهت حذف نشدن اقلام مصرفی از سفره خانوار نشان دهد. تولیدکننده، بازار و فروشنده نمی‌تواند در ضرر به فعالیت خود ادامه دهد و بدیهی است باید اصلاحاتی در روند رایج صورت بگیرد تا هر دو سمت قضیه، کمترین ضرر را در خصوص تغییر مربوطه تحمل کنند.