قیمت دلار قطعا به این رقم می رسد / دولت توان سرکوب نرخ را دارد؟

بازار ارز در روزهای اخیر مسیر نزولی به خود گرفته است، اگرچه این روند به آرامی پیش رفته است. این حرکت در نهایت منجر به استحکام قیمت دلار در حدود ۵۱ هزار تومان شده است.

در حال حاضر، هر دلار آمریکا در بازار به قیمت ۵۰ هزار و ۹۲۰ تومان معامله می‌شود، که نشان دهنده یک کاهش ۱۸ تومانی در قیمت دلار است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول هفته گذشته، قیمت دلار به میزان ۳۵۵ تومان افزایش یافته است و در طول یک ماه گذشته، به میزان ۴۹۹ تومان افزایش داشته است. در این میان، برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که مرز ۵۰ هزار و ۸۰۰ تومان برای قیمت دلار اهمیت دارد و در صورتی که دلار آن را نگه دارد، مرز دوم مهم در حدود ۵۰ هزار و ۶۰۰ تومان است. اگر این مرز نیز شکسته شود، قیمت دلار به تدریج به سمت ۵۰ هزار و ۳۰۰ تومان حرکت خواهد کرد و در نهایت به کف کانال ۵۰ هزار تومان باز خواهد گشت.

در همین رابطه خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با سجاد بوربور کارشناس اقتصادی و تحلیل گر بازارهای مالی به بررسی عوامل تاثیر گذار بر قیمت دلار پرداخته است که در ادامه می خوانیم.

۲ اهرم مهم بر قیمت دلار

سجاد بوربور کارشناس اقتصادی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: وقتی می خواهیم نرخ ارز را پیش بینی کنیم، ۲ عامل مهم را باید در نظر بگیریم. عامل اول تورم در کشور است و مورد بعدی عرضه و تقاضای ارز در بازار نقدی و غیر نقدی است. در حال حاضر شاهد تورم در کشور هستیم و از میزان آن هم کاسته نشده است. همان طور که می دانید تورم ۲ بازو دارد، تفاضل بین رشد نقدینگی و رشد اقتصادی و عموما اثر آن را بر قیمت کالا و خدمات شاهد هستیم.

وی افزود: ارز هم یک کالا باید در نظر گرفت. اگر تورم بالا برود، کالا و خدمات رشد می کنند و ارز هم باید رشد کند. چه اتفاقی می افتد که کالا و خدمات رشد کردند اما ارز رشد نکرده است؟ قطعا فنر قیمت در حال فشرده تر شدن است و باید به این  موضوع فکر کرد.

کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: ارز یک قیمت و یک ارزش دارد، ارزش ارز به معنای ارزش ذاتی ارز است. فرض کنید یک خانه ۲۰ میلیارد تومان قیمت داشته باشد، ولی در زمان های بحرانی شاید صاحب آن خانه ۱۷ میلیارد هم خانه را بفروشد. بنابراین قیمت فروش به ۱۷ میلیارد رسیده است در شرایطی که ارزش خانه همان ۲۰ میلیارد تومان است. شاید اگر فروشنده کمی صبر می کرد، قیمت به ارزش نزدیک می شد. نقطه برعکس هم وجود دارد یعنی هیجان به بازار وارد شود و آن خانه به قیمت ۲۵ میلیارد تومان به فروش برود.

فاصله بین ارزش و قیمت کالا

بوربور ادامه داد: در سال ۹۹ دلار تا ۳۳ هزار تومان رفت بالا و تا ۲۰ هزار تومان پایین آمد و مدت ها در سطح ۲۵ هزار تومان ثابت ماند. بنابراین ارزش و قیمت متفاوت هستند اما در نقطه ای به هم نزدیک می شوند. یعنی از زمانی که قیمت دلار ۳۳ هزار تومان بود تا آنجا که به ۲۵ هزار تومان رضایت داد، ارزش واقعی همان ۲۵ هزار تومان بود. در حال حاضر قیمت دلار در بازار حدود ۵۰ هزار تومان است، با نقدینگی حدود ۷ هزارهمت و یک رشد اقتصادی ناپایدار ۳ تا ۳ و نیم درصد، قیمت دلار در همین ۵۰ تا ۵۱ هزار تومان منطقی است. یعنی می توان گفت ارزش با قیمت نزدیک به هم هستند. ولی تا پایان سال ارزش دلار به ۸ هزار همت خواهد رسید و در این شرایط قیمت دلار از ۵۸ هزار تومان تا ۶۰ هزار تومان تخمین زده می شود.

وی اشاره کرد: به طور منطقی دلار باید روی کاغذ تا پایان سال به این رقم ها برسد اما اگر سرکوب شود، سال بعد فنر افزایش قیمت دلار رها خواهد شد. ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم که در شرایط وجود تورم حتی به اندازه محدود و رشد نقدینگی باز هم به صورت محدود، دلار ثابت بماند و رشد قیمت نداشته باشد اما کالاهای دیگر افزایش قیمت داشته باشد. این اتفاق بسیار عجیبی برای اقتصاد است، شاید بتوان در یک سال آن را تجربه کرد اما قاعدتا این اتفاق ماندگار نخواهد بود.

سرکوب قیمت دلار منطقی است؟

کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: در دهه ۸۰ توانستند نرخ ارز را سرکوب کنند، نرخ ارز ۳ درصد رشد می کرد ولی تورم به گفته خود بانک مرکزی ۱۵ و نیم درصد بود. یک دهه این اتفاق برای اقتصاد کشور رخ داد، چون ارز به وفور دست دولت بود و کشور خیلی خوب نفت می فروخت. ولی در حال حاضر دست دولت از نظر منابع ارزی پر نیست تا بخواهد نرخ ارز را سرکوب نگه دارد.عرضه و تقاضای ارز در کشور سرکوب شده است. وقتی که وام به بخش خصوصی داده نمی شود، تولید بخش خصوصی کم می شود، گردش پول پایین می آید و وقتی کالا مثل قبل تولید نمی شود، نیاز به ارز کمتر می شود و همچنین وقتی بازار به رکود می رود، مصرف ارز پایین می آید.

بوربور افزود: ما در حالت رکود تورمی هستیم، در این حالت وقتی عرضه و تقاضای ارز پایین آمده است، یک جایی بالاخره فنر فشرده شدن رها می شود و تقاضا به بازار برمی گردد و در این شرایط قیمت دلار به شدت رشد خواهد کرد. اما همه این تخمین ها چه زمانی رخ خواهد داد؟ زمانی که زور بازارساز به این اتفاق برسد. در حال حاضر با خبر درمانی فقط نرخ ارز را کنترل کرده اند.

وی تاکید کرد: اهالی اقتصاد دست به ماشه هستند که در زمان رشد نرخ ارز به بازار حمله کنند. پول یعنی سپرده های دیداری و اسکناس مصکوک بالای ۴۰ درصد رشد کرده است. کیک نقدینگی در سال ۹۶ حدود ۱۲ و نیم درصد آن پول بوده است و در حال حاضر به ۲۵ درصد رسیده است و این رقم خیلی بزرگی است. پایه پولی یک رشد عجیب و غریب کرده است اما جلوی تحرک پول را گرفته اند و رشد نقدینگی با شتاب کاهنده روبرو است.

پیش بینی درباره قیمت دلار

کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: پیش بینی می کنیم که خیلی زود فنر دلار به سمت صعودی شدن رها شود. بنابراین این اتفاق را دور نمی بینیم و با رشد قیمت دلار، تقاضا هم به بازار افزوده خواهد شد. نمی توان به صورت دقیق گفت تا پایان سال رشد قیمت دلار را خواهیم داشت ولی عاقل اقتصادی سرمایه گذاری های دلار بیس را انجام می دهد. قیمت دلار دقیقا به قیمت است. سال گذشته در برهه ای قیمت دلار ۲۵ هزار تومان بود ولی ارزش واقعی دلار روی کاغذ حدود ۴۲ هزار تومان بود. بنابراین در آن بازه زمانی قیمت زیر ارزش واقعی دلار بود و ریسک بسیار کم بود. سرمایه گذاری روی کالای دلار بیس یا ارز بسیار جذاب بود. شرایط حال حاضر مثل سال گذشته نیست و همه چیز به قیمت پیش می رود. بنابراین قیمت و ارزش دلار خیلی با هم تفاوت ندارند.

بوربور اظهار داشت: نمی توانیم انتظار داشته باشیم که دلار مثل پارسال حرکت کند چون سال گذشته فاصله بین ارزش و قیمت زیاد بود و زیر ارزش در حال معامله بود اما وضعیت حال حاضرارزش دلار با قیمت منطبق است و فاصله ای ندارد. بنابراین نمی توان انتظارعجیب و غریب ۶۰ درصدی از بازار دلار داشت. ولی احتمال اینکه دلار روی کاغذ به قیمت ۵۸ هزار تومان تا ۶۰ هزار تومان برسد خیلی بالا است. اگر این خبردرمانی به هر دلیلی به مشکل بخورد یا انتظارات تورمی کمی بیشتر شود، دلار به راحتی به ۶۰ هزار تومان خواهد رسید.

تولید با سرکوب دلار نابود می شود

وی یادآور شد: در دهه ۸۰ نرخ دلار سرکوب شد اما از آن طرف تولید نابود شد. وقتی ارز پایین می ماند و تورم بالا می رود، واردات بسیار صرفه اقتصادی دارد. وقتی واردات افزایشی می شود، تولید داخل به معنای واقعی کلمه نابود می شود اما در شرایط امروز، دولت هیچ وقت دوباره اشتباه قبل را تکرار نمی کند و همین میزان تولید هم به نابودی نمی کشاند. موضوع دوم این است که اصلا دولت توانی برای سرکوب قیمت دلار دارد؟ در حال حاضر فروش نفت به اندازه ای نیست که این اتفاق را شاهد باشیم. بنابراین تنها اهرمی که  نرخ ارز را ثابت نگه داشته است تا به قیمت ۶۰ هزار تومان نرسد، خبر درمانی است.

کارشناس اقتصادی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: ادعایی که وجود دارد این است که می خواهند وابستگی اقتصاد کشور به دلار را کم کنند اما سوالی که پیش می آید این است که در صورت حذف دلار، چه ارزی قرار است جایگزین شود و آیا اگر این اتفاق بی افتد، سرنوشت دلار برای آن ارز رخ نخواهد داد؟ عاملی که باعث رشد ارزهای مختلف در بازار ارز می شود، دلار نیست و قاعدتا حذف دلار از معاملات تاثیری بر بازار نخواهد گذاشت. مادامی که تورم برگرفته از تزارنامه بانک مرکزی، کنترل نشود، نرخ ارز کنترل نخواهد شد. بنابراین تا زمانی که تورم حاکم است و از ارزش پول ملی صیانت نشده است، جایگزین کردن ارز دیگر به جای دلار راهکار مناسبی نخواهد بود.