دلار به کمک ارزش کالای صادراتی آمد / رشد چشمگیر ارزش ریالی کالای صادراتی

مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که ارزش ریالی کالاهای صادراتی در پاییز ۱۴۰۲ نسبت به تابستان و پاییز سال گذشته افزایش داشته است. این در حالی است که تورم نقطه به نقطه و سالانه در پاییز امسال نسبت به تابستان با کاهش مواجه شده است. دلیل این افزایش ارزش ریالی در کالاهای صادراتی را می‌توان در تغییرات نرخ ارز و افزایش ارزش دلاری این کالاها جستجو کرد.

مفهوم تورم کالای صادراتی

به افزایش قیمت کالاها تورم گفته می‌شود که اگر این افزایش قیمت در کالاهای صادراتی باشد آن را به «تورم کالاهای صادراتی» می‌شناسند.

ارزش کالاهای صادراتی به دو روش ریالی و دلاری قابل اندازه‌گیری است. ارزش دلاری همان ارزشی است که وقتی کالای تولید داخل را در بازارهای جهانی عرضه می‌کنیم به آن قیمت به فروش می‌رسد. زمانی که ارز حاصل از فروش آن کالا در بازارهای جهانی را به داخل کشور وارد می‌کنیم آن را تبدیل به ریال کرده و ارزش ریالی کالا ایجاد می‌شود.

برای مثال اگر یک کالای تولید داخل را در بازارهای جهانی عرضه کنیم و به قیمت ۲ دلار بفروشیم ارزش دلاری این کالا ۲ دلار خواهد بود. حال وقتی صادرکننده این پول را به داخل کشور می‌آورد اگر نرخ دلار ، ۴۰ هزار تومان باشد ارزش هر کالای او به ریال ۸۰ هزار تومان خواهد بود.

حال به هر نسبت قیمت کالاهای صادراتی در بازارهای جهانی (ارزش دلاری) افزایش یابد به همان نسبت ارزش ریالی این کالا نیز افزایش خواهد یافت. پس در شرایط عادی باید نرخ تورم کالاهای صادراتی به ارزش ریالی و دلاری یکسان باشد اما این اتفاق نمی‌افتد. دلیل آن نیز تغییرات نرخ ارز در کشور است.

برای مثال ممکن است قیمت کالاهای صادراتی از ۲ دلار به یک دلار و ۵۰ سنت دلار افت کند (یعنی تورم کالا به ارزش دلاری منفی باشد) اما ارزش ریالی افزایش یافته و برای مثال به ۹۰ هزار تومان برسد. علت این اتفاق چیزی نیست جز افزایش نرخ دلار بازار از ۴۰ هزار تومان به ۶۰ هزار تومان. پس با تغییر نرخ ارز تورم کالاهای صادراتی به ارزش ریالی و دلاری عملکردی متفاوت از یکدیگر خواهند داشت.

نرخ دلار عامل رشد ارزش ریالی صادرات در پاییز

مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود از ارزش ریالی کالاهای صادراتی در پاییز ۱۴۰۲ اعلام کرد ارزش ریالی کالاهای صادراتی در پاییز ۱۴۰۲ نسبت به تابستان افزایش ۳.۷ درصدی داشته است. بر اساس این آمار تورم فصلی ارزش ریالی کالاهای صادراتی در تابستان منفی ۲.۵ درصد بوده که با افزایش به ۳.۷ درصد در پاییز رسیده است.

علاوه بر این تورم نقطه به نقطه کالاهای صادراتی با ارزش ریالی نشان می‌دهد این تورم در تابستان ۱۴۰۲ معادل ۳۳.۱ درصد بوده و با کاهش به ۲۸.۱ درصد در پاییز رسیده است. به بیان دیگر ارزش ریالی کالاهای صادراتی در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته ۲۸.۱ درصد افزایش یافته است.

آمارها حاکی از آن است که تورم سالانه کالاهای صادراتی نیز با کاهش همراه بوده است. بر این اساس تورم سالانه این کالاها از ۳۹.۴ درصد در تابستان به ۳۶.۸ درصد کاهش پیدا کرده است. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت میانگین ارزش ریالی کالاهای صادراتی در ۱۲ ماه منتهی به پاییز ۱۴۰۲ نسبت به میانگین ارزش ریالی این کالاها در مدت مشابه سال گذشته ۳۶.۸ درصد رشد کرده است.

مشاهدات نشان می‌دهد بخشی از این افزایش ارزش ریال در کالاهای صادراتی وابسته به افزایش ارزش دلاری کالاهای صادراتی و بخشی دیگر از آن وابسته به نرخ ارز در کشور بوده است.