فصل جدیدی در روابط ایران و روسیه آغاز می‌ شود

پس از گذشت ۲ سال و نیم تلاش جهت آماده سازی متن توافقات، در سومین دیدار بین دو رئیس جمهور از زمان به سکانداری پزشکیان در دولت، روسیه و ایران معاهده مشارکت راهبردی جامع بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران و توافقنامه‌ای تاریخی را امضا کردند که توافق جدید در آستانه آغاز فصل جدیدی در روابط روسیه و ایران است و روابط استراتژیک و اقتصادی آنها را در برهه حساسی که هر دو کشور با آن مواجه هستند، تعمیق می‌بخشد.

در سفر اخیر رئیس جمهور و هیئت همراه و نشست هم اندیشی با فعالان اقتصادی روسیه عنوان شد که کشاورزی و غذا بخش مهمی از روابط تجاری ایران و روسیه را تشکیل می‌دهد و با توجه به پیشینه روابط دو کشور و چشم‌انداز ترسیم شده، مبادلات اقتصادی و تجاری به ویژه در بخش کشاورزی و غذا میان دو کشور رو به گسترش است.

غلامرضا نوری وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه حدود ۶۵ درصد از مراودات تجاری بین ایران و روسیه مربوط به صادرات محصولات کشاورزی است، گفت: حجم محصولاتی که روسیه از ایران خریداری می‌کند نسبت به واردات مشابه از سایر کشورها کمتر است؛ ایران آمادگی دارد حجم عرضه و صادرات کالاهای کشاورزی مانند میوه‌جات و سبزیجات به روسیه را افزایش دهد.

وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که امکان تأمین آب و زمین مورد نیاز برای تولیدات مشترک کشاورزی در ایران فراهم است، افزود: فعالان اقتصادی با افزایش سرمایه‌گذاری در شهرک‌های کشاورزی و گلخانه‌ای ایران به ویژه برای تولید میوه‌های گرمسیری در جنوب‌شرق ایران می‌توانند محصولات را به‌طور خاص برای مصرف بازار روسیه تولید کنند.

نوری قزلجه بر ضرورت رفع موانع صادرات محصولات کشاورزی ایران به روسیه تاکید کرد و گفت: کشاورزی و امنیت غذایی یکی از مهمترین محورها و ارکان روابط اقتصادی دوجانبه میان ایران و روسیه است.

رشد ۳۰ درصدی صادرات محصولات کشاورزی به روسیه

پیمان فلسفی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: مراودات تجاری ایران و روسیه از دیرباز در بخش کشاورزی وجود داشته است، اما عمدتا تراز تجاری ما منفی بوده است چراکه اکثرا ایران محصولاتی نظیر گوشت، در برخی مقاطع مرغ و نهاده های دامی وارد کرده است.

به گفته او، بعد از تفاهم نامه ایران با کشورهای اوراسیا و اخیرا موافقت نامه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، فرصت جدیدی برای صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای اوراسیا از جمله روسیه ایجاد شده است. از گذشته تاکنون برخی محصولات همچون صیفی جات، محصولات باغی، انار، کیوی و مرکبات، انگور، محصولات شیلاتی، برنج، خرما، زعفران، پسته و برخی محصولات فرآوری شده صادر می شود.

فلسفی با بیان اینکه بین ایران و روسیه ظرفیت مراودات در بخش کشاورزی وجود دارد، افزود: با توجه به آنکه قرار است ۲۳ درصد صادرات غیرنفتی از سهم رشد ۸ درصدی اقتصاد در برنامه هفتم داشته باشیم، بی شک محصولات کشاورزی در تحقق اهداف و سهم توسعه صادرات غیرنفتی نقش بسزایی دارد و کشور روسیه می تواند جایگاه ویژه در این زمینه به واسطه فاصله کم و امکان مراودات از طریق مرزهای زمینی داشته باشد، همچنین از نظر سیستم بانکی بین ۲ کشور شرایط مبادلات تجاری فراهم شده است.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی از رشد ۱۴ درصدی صادرات کل محصولات صادراتی به روسیه ظرف یکسال گذشته خبر داد و گفت : در سال های اخیر بین ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه بوده است و طی سال های اخیر مراودات تجاری بعد از تفاهم نامه اوراسیا ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد داشته است و در حوزه شیلات شرایط مناسبی در راستای توسعه مراودات ایجاد شده است.

بنابر آمار در ۹ ماهه امسال ۵۷۰ هزارتن محصولات شیلات و دامی و غذایی به روسیه صادر شده که این مقدار ۲۹.۱ درصد از کل صادرات ایران به روسیه به بخش کشاورزی اختصاص دارد، ایران بیش از  یک میلیون و ۴۹۱ هزارتن به ارزش یک میلیارد و ۹۵ میلیون دلار از روسیه وارد کرده است.

توسعه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه مستلزم نوسازی ناوگان

در ادامه رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: صادرات محصولات کشاورزی به روسیه بحث جدیدی نیست و چندسالی است که در بخش محصولات کشاورزی بویژه در ۶ ماهه دوم بدلیل شرایط جوی روسیه، میوه و سبزی جات به این کشور صادر می شود و با توجه  به تفاهم‌نامه اوراسیا یکی از بازارهای مهم صادراتی محصولات کشاورزی است.

به گفته او، قبل از انعقاد تفاهم نامه ها باید کاستی ها در حوزه صادرات را مرتفع کنیم چراکه اگر نتوانیم صادرات را توسعه دهیم، عملا بازار را از دست دادیم و رقبا جایگزین می شوند.

نورانی حمل و نقل ریلی، جاده ای و هوایی را مهم ترین مباحث در حوزه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه اعلام کرد و افزود: سالهاست مسئله واردات کانتینرهای یخچالی را مطرح کردیم، اما کماکان انجام نشده است به طوریکه با کمبود کانتینرهای یخچالی روبرو هستیم.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با تاکید بر ترانزیت کالا در بخش جاده ای و توسعه صادرات بیان کرد: در بخش ریلی یک واگن یخچالی نداریم،درحالیکه حمل و نقل ریلی از اهمیت بسزایی برخوردار است، در حوزه حمل و نقل دریایی کشتی ها را باید مجهز به سیستم سردخانه ای کنیم تا بتوانیم حجم صادرات را افزایش دهیم. مشکل دیگر بحث زیرساخت های پولی و بانکی است، البته مسئولان اذعان کردند یک بانکی در ۲۰۲۵ در روسیه می خواهد تاسیس شود، اما کماکان مشکلات بانکی و Fatf وجود دارد که در راستای توسعه صادرات باید مسائل زیرساختی بانکی مرتفع شود.

او ادامه داد: روسیه در آینده نه چندان دور واردات محصولات کشاورزی ارگانیک داشته باشد و در کشور ما به رغم آنکه زیرساخت های توسعه ارگانیک در کشور مهیاست، اما دولت ها تاکنون علاقه ای برای تولید محصولات ارگانیک از خود نشان ندادند.

نورانی فرسودگی ماشین آلات،راندمان پایین و هزینه های نقل و انتقالات پولی از دیگر مسائل سد راه تولید و صادرات برشمرد و افزود: از دیگر مشکلات صادرات، مسئله رفع تعهدات ارزی است که صادرکنندگان حرفه ای با آن روبرو هستند چراکه بانک مرکزی زیرساخت های ورود ارز به کشور را مشخص نکرده است.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با بیان اینکه رشد و توسعه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه نیازمند ایجاد زیرساخت های لازم و نوسازی ناوگان است، گفت: برای جهش تولید و صادرات محصولات کشاورزی باید زیرساخت ها فراهم شود، در غیراین صورت با ناوگان فرسوده در بخش جاده و دریایی امکان پذیر نیست و باید نوسازی صورت بگیرد.

با توجه به پیشینه روابط ۲ کشور و چشم‌انداز ترسیم شده، مبادلات اقتصادی و تجاری به ویژه در بخش کشاورزی و غذا میان ایران و روسیه رو به گسترش است که مختصات جغرافیایی یکی از علل اصلی این چشم انداز محسوب می شود که براین اساس مسئولان این کشورها رایزنی و مذاکراتی را در حوزه روابط ۲ جانبه در حوزه مالی و سرمایه گذاری داشتند.