معیشت فرهنگیان زیر خط فقر است/ انتقاد از نحوه بررسی طرح رتبه بندی معلمان

 روز گذشته صحن علنی مجلس شورای اسلامی، مشغول بررسی صلاحیت دومین وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش دولت سیزدهم و رأی‌گیری برای تصدی وزارت مسعود فیاضی بود. در این جلسه که با حضور شخص رئیس جمهوری برگزار شد، پس از صحبت‌ها و ارائه توضیحات هر یک از موافقان و مخالفان و همچنین صحبت‌های رئیس جمهوری و وزیر پیشنهادی، در نهایت نمایندگان با ۱۱۵ رای موافق، ۱۴۰ رای مخالف و ۵ رای ممتنع از مجموع ۲۶۰ رای، به مسعود فیاضی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش رای اعتماد ندادند.

 فیاضی دومین وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش در دولت سیزدهم است؛ پیش از او حسین باغگلی به عنوان گزینه پیشنهادی تصدی آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی شد که او هم نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.

محمدباقر قالیباف نیز روز گذشته و بعد از اعلام رای مخالفت مجلس با وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش تأکید کرد: آقای فیاضی موفق به اخذ رای اعتماد از نمایندگان به عنوان وزیر آموزش و پرورش نشد. از رئیس جمهوری خواهش می‌کنم در اسرع وقت وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش را معرفی کند، چون واقعا این وزارتخانه بسیار مهم و کلیدی است.

اینکه چرا دولت سیزدهم اصرار به معرفی افراد کم تجربه و بی‌ربط با آموزش و پرورش دارد و از افراد کلیدی در این پست به خصوص آنهایی که از بدنه این وزارتخانه هستند استفاده نمی‌کند محل ابهام است. ظاهرا فامیل سالاری را به شایسته سالاری ارجح می‌دانند که چنین گزینه‌های ربطی را تاکنون برای تصدی وزارت آموزش و پرورش معرفی کرده‌اند.

درباره عدم موفقیت رئیس دولت سیزدهم در کسب رای اعتماد برای دو وزیر پیشنهاد آموزش و پرورش و چرایی آن با ابراهیم سحرخیز، معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش گفت‌وگو کردیم. او با بیان اینکه جامعه آموزش و پرورش ویژگی‌های خاص خود را دارد، گفت: کسانی که ساختار این نهاد را می‌شناسند، می‌دانند که آموزش و پرورش ساختاری بروکراتیک دارد و ما با وزارتخانه‌ای سر و کار داریم که حدود یک میلیون معلم و کادر اجرایی در آن مشغول فعالیت‌اند. قاطبه معلمان، جامعه تحصیلکرده دانشگاهی هستند و اتفاقا از بهترین دانشگاه‌ها هم فارغ التحصیل شده‌اند.

وی ادامه داد: آموزش و پرورش پیچیدگی‌های بسیاری دارد، در مدرسه روستایی چند پایه تا دور افتاده‌ترین نقطه این کشور، معلم حضور دارد و تحت هر شرایطی، مدرسه توسط این کادر اداره می‌شود. هیچ وزارتخانه‌ای را نمی‌بینید که این چنین به اندازه آموزش و پرورش پیچیدگی داشته باشد و لذا تاثیرگذاری آن‌ها هم به اندازه این نهاد نیست.

زیربنای توسعه در آموزش و پرورش نهفته است

سحرخیز افزود: تمام صاحب نظران دنیا چه در عرصه اقتصاد، جامعه‌شناسی سیاسی، علوم اجتماعی و ... معتقدند زیربنای توسعه در آموزش و پرورش نهفته است و توسعه منابع انسانی لازمه رشد و توسعه اقتصادی است و در توسعه منابع انسانی، نقش آموزش عمومی را نمی‌توان نادیده گرفت.

معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش گفت: در روز‌هایی که بحث رتبه‌بندی معلمان در مجلس مطرح بود، بسیار متأثر شدم که در همان روز‌ها بیانیه‌ای از سوی شورای صنفی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در اعتراض به اجرای این طرح منتشر شد. این در حالی است که سند تحول بنیادین و بالاتر از آن، نقشه جامع علمی کشور، معلمان را در زمره استادان دانشگاه، فناوران و پژوهشگران جای داده است. اساتید در این بیانیه آورده بودند؛ که فقط اساتید دانشگاهی در تولید علم نقش دارند. این در حالی است که تولید ناخالص ملی زاییده توسعه منابع انسانی است و بخش قابل توجهی از آن در آموزش و پرورش رقم می‌خورد.

آموزش و پرورش را کوچک‌انگاری نکنید!

سحرخیز با تأکید بر اینکه نباید آموزش و پرورش را کوچک‌انگاری کنیم، اظهار کرد: آقای رئیسی باید مشارکت معلمان را در انتخاب وزیر جدی بگیرد. انتظار ما از دولت ایشان هنوز برآورده نشده است. معلمان باید در فرایند انتخاب وزیر مشارکت جدی داشته باشند. کسانی که به آقای رئیسی مشورت داده‌اند، تاکنون موفق عمل نکرده‌اند. در اوایل تشکیل این دولت، اعلام کردند که سامانه‌ای طراحی شده و از طریق آن سامانه تمام کسانی که شایستگی دارند و از سوی مردم هم معرفی می‌شوند، نامشان در این سامانه بارگذاری شود. آیا واقعا دو گزینه‌ای که تا کنون معرفی شده است را مردم و یا معلمان معرفی کرده‌اند؟ چه سهمی از مشارکت معلمان در معرفی این دو نفر وجود دارد. ما برای این دو شخص احترام قائلیم، اما این دو نفر از بدنه آموزش و پرورش نبودند. درد‌های آموزش را لمس نکرده‌اند.

وزیر آموزش و پرورش باید از سربازی به سرداری رسیده باشد

وی افزود: فردی می‌تواند در جایگاه وزارت آموزش و پرورش بنشیند که از سربازی به سرداری رسیده باشد. کسی که چنین تجربه‌ای را نداشته است، چطور می‌تواند درکی از حرف‌های معلم یک کلاس چند پایه از یک روستای دورافتاده در جنوب کشور را داشته باشد؟ این فرد باید معلم یک کلاس در روستا بوده باشد، سپس مدیر مدرسه، مدیر اداره و بعد مدیرکل و سپس معاون وزیر شده باشد! این مراتب را طی کرده باشد تا شناخت ادراکی و تخصصی نسبت به سازمانی داشته باشد که به شدت بروکراتیک است و عوامل اجرایی آن متخصص و صاحب‌نظر و تحصیلکرده هستند.

به بیان این کارشناس آموزش؛ از آقایانی که می‌گویند افراد زیادی مصاحبه شده و این‌ها ممتازترین بوده‌اند، باید پرسید آن گروهی که مصاحبه را انجام می‌دهد، چقدر اهلیت دارد؟ اتفاقا این انتخاب‌ها نشان می‌دهد این گروه به دنبال این نیستند که مشارکت معلمان را جدی بگیرد. اگر افکار عمومی برایتان ارزش دارد و برای نظر معلمان احترام قائلید و معتقدید که این معلمان هستند که در بالندگی و رشد این نهاد نقش دارند، پس باید به دیدگاه آن‌ها اهمیت دهید. وزیر باید بین معلمان مقبولیت و محبوبیت داشته باشد.

سحرخیز با بیان اینکه وبر معتقد است که رهبر یک سازمان باید شخصیت کاریزماتیکی داشته باشد تا بتواند عهده‌دار این مسئولیت شود، گفت: در آموزش و پرورش نه به یک وزیر، بلکه نیاز به یک راهبر آموزشی داریم؛ وزیر یک راهبر آموزشی است. مدیرکل، یک راهبر آموزشی است و مدیر مدرسه و معلم نیز همین جایگاه را دارند. فقط وزیر تعداد بیشماری از مدارس در کشور را راهبری می‌کند. این راهبر باید محبوب باشد و تا مقبولیت نداشته باشد نمی‌تواند بر آموزش و پرورش مدیریت کند و این سازمان را به سمت بالندگی پیش ببرد.

جوان‌گرایی به معنای به‌کارگیری فرد بی‌تجربه و بدون تخصص نیست

وی افزود: نمایندگان نیز این موضوع درک می‌کنند، چرا که در استان‌ها با معلمان سر و کار جدی دارند و چهره به چهره با آن‌ها برخورد داشته‌اند. معلمان نسبت به موضوع رتبه بندی اعتراض دارند و همه روزه شاهد حضور تعداد کثیری از معلمان مقابل ادارات هستیم. معیشت معلمان زیر خط فقر است. آقای رئیسی قول داد که این مسئله را یکبار برای همیشه حل کند، هنوز این اتفاق نیفتاده است. اکثریت نمایندگان اگر معلم هم نبوده‌اند، اما به آموزش و پرورش رفت و آمد داشته و دیده‌اند کار تخصصی است. ما با جوان‌گرایی مخالف نیستیم، اما جوان بودن به این معنا نیست که یک فرد بی تجربه‌ای که یک روز هم فضای آموزشی را مدیریت نکرده را در رأس کار قرار بدهیم.

معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش یادآور شد: رای همه نمایندگان چه موافقان و چه مخالفان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش محترم است و هر کدام دلایل و حجت خود را داشته‌اند. اما آیا قبل از اینکه معرفی متقن شود، شخص رئیس جمهور نمی‌توانست یک مشورت و نظرسنجی اولیه از اعضای مجلس انجام دهد؟ و اگر دید نظرات مثبت نیست، این فرصت سوخته نشود که حالا نیازمند حکم حکومتی در این زمینه باشیم.