مقایسه رتبه‌بندی معلمان در ایران و سایر کشورها

بیشتر کشورها برای داشتن شهروندان متخصص و باهوش که در نتیجه بتوانند آینده‌ای بهتر برای جامعه خود رقم بزنند، تلاش می‌کنند افرادی شایسته را برای حرفه معلمی انتخاب کنند.

یکی از روش‌هایی که این کشورها برای جذب بهترین معلم‌ها انجام می‌دهند، پرداخت حقوق و مزایای خوب است. در واقع در بررسی کشورهایی که استانداردهای آموزشی بالایی دارند، مشخص شده بین حقوق و اثر معلم‌ها روی بالا بردن کیفیت آموزشی ارتباطی مثبت و در عین حال بسیار قوی وجود دارد.

 همچنین در این کشورها معلم‌ها از ارزش و احترام بالایی برخوردار هستند. بر اساس شاخص اعتبار جهانی معلم، کشورهای چین، مالزی، تایوان، روسیه، اندونزی، کره جنوبی، ترکیه، هند، زلاندنو و سنگاپور اعتبار و ارزش بالایی برای معلم‌های خود قایل هستند.

حقوق معلم‌ها سراسر دنیا

وقتی به شرایط معلم‌های سراسر جهان فکر می‌کنیم اولین چیزی که به ذهن‌مان می‌آید، حقوق آنهاست. امروزه شرایط کار و پرداختی‌های معلم‌های سراسر جهان با یکدیگر بسیار متفاوت است. بنابر آخرین بررسی‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) معلم‌های دوره ابتدایی با ۱۵ سال سابقه کار در لوگزامبورگ بیشترین حقوق را دریافت می‌کنند که به‌طور متوسط سالانه ۱۰۱ هزار و ۳۶۰ دلار درآمد است.

در ایالات متحده آمریکا، حقوق معلم‌ها بعد از آلمان، کانادا، هلند، استرالیا و ایرلند چیزی حدود ۶۲ هزار دلار در سال است.

در این بررسی مشخص شده که معلم‌های دوره متوسطه با ۱۵ سال سابقه، باز هم در کشور لوگزامبورگ بیش از کشورهای دیگر عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی درآمد دارند و آن تقریبا ۱۰۹هزار دلار است.

وضعیت معلم‌های ایالات متحده آمریکا از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است و نیویورک از نظر حقوق، پاداش و محیط کار معلم‌ها بهتر از ایالت‌های دیگر است.

در مقابل بدترین ایالت‌های آمریکا برای معلم‌ها از نظر حقوق پایین، نیوهمشایر و منطقه کلمبیا (واشنگتن دی.سی) است.

در کشورهای کره جنوبی، اسپانیا، کانادا، پرتغال و ترکیه، معلم‌ها از درآمد خوبی برخوردار هستند. اما بدترین کشورها از نظر حقوق، مجارستان، شیلی، جمهوری اسلواکی و جمهوری چک است.

رتبه‌بندی معلم‌ها و پاداش

در بیشتر کشورها حقوق معلم‌ها بر اساس تجربه و سابقه کاری‌شان، افزایش می‌یابد. مثلا، در انگلستان، معلم‌ها در سه گروه بی‌تجربه، نسبتا باتجربه و کارکشته طبقه‌بندی می‌شوند و بر اساس سوابق حرفه‌ای‌شان و تجربه کاری‌شان درآمد دارند. درضمن حقوق معلم‌ها در موسسه‌های مختلف بنابر کاری که انجام می‌دهند ممکن است کمی متفاوت باشد. در ضمن معلم‌هایی که در لندن زندگی می‌کنند، به دلیل اینکه هزینه‌های زندگی در این شهر سرسام‌آورست، بیش از مناطق دیگر حقوق دریافت می‌کنند. به‌طور کلی معلم‌های کارکشته در این کشور، بنابر رشته‌ و مقطعی که درس می‌دهند، سالانه از ۲۶هزار تا ۴۲هزار پوند سالانه دریافت می‌کنند و حقوق معلم‌هایی که نسبتا باتجربه هستند، از ۲۵هزار تا ۳۲هزار پوند متفاوت است. معلم‌هایی هم که تجربه کاری ندارند و تازه مشغول به کار شده‌اند، درآمدی از ۱۸هزار تا ۲۹هزار پوند در سال دارند. البته این معلم‌ها بنابر سابقه کاری‌شان بابت تامین مواد غذایی از ۱۸هزار تا ۴۱هزار پوند دریافت می‌کنند.  

برخی از کشورهای دیگر علاوه‌بر حقوق اصلی معلم‌ها برای آنها براساس کاری که برای محصلان خود انجام می‌دهند و عملکردشان، پاداش درنظر گرفته می‌شود. در واقع این کشورها عملکرد معلم‌ها را بر اساس نمرات حاصل از آزمون‌های استاندارد محصلان و ارزیابی روش کار معلم بررسی کرده و به آن امتیاز می‌دهند و هر معلم بر اساس امتیازی که می‌گیرد، علاوه‌بر حقوق اصلی خود، مبلغ بیشتری دریافت می‌کند. البته این سیستم پاداش و پرداخت حقوق معلم بر اساس عملکرد و شایستگی‌شان موافق و مخالف‌هایی دارد.

موافق‌های این سیستم پاداش‌دهی معتقدند، این روش معلم‌ها را تشویق به بهبود کار و عملکردشان می‌کند و اینکه آنها با توجه به این سیستم امیدوار می‌شوند که می‌توانند درآمدشان را افزایش دهند و برای دریافت پاداش بیشتر دانش‌آموزان را تشویق به رقابت و بهبود وضعیت تحصیلی‌شان کرده تا موفق‌تر از دیگران باشند. در این میان به‌لطف چنین سیستمی معلم‌هایی که برای وضعیت درسی محصلان خود تلاش نمی‌کنند، خودبه‌خود از گردونه خارج می‌شوند.

اما مخالفان این سیستم می‌گویند، ممکن است برخی از معلم‌ها برای رسیدن به امتیاز بالاتر، به محصلان طوری درس بدهند که آنها فقط بتوانند از عهده آزمون‌های استانداردشده برآیند و بدین‌ترتیب خلاقیت از محصل گرفته می‌شود و کیفیت آموزشی به‌شدت افت می‌کند. همچنین این سیستم نمی‌تواند عواملی مانند عدم توجه والدین به دانش‌آموزان، فقر و ناتوانی‌های یادگیری آنها را در نظر بگیرد و بدین‌ترتیب در حق معلم‌ها اجحاف می‌شود.

ساعات کاری معلم‌ها

بر اساس داده‌های گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، معلم‌های کشورهای عضو این سازمان، در موسسه‌های دولتی سالانه ۸۶۵ ساعت کار می‌کنند که البته این ساعات کاری در کشورها تفاوت‌های زیادی دارد.

به‌طور کلی معلم‌ها هر روز بین ۳ تا ۶ ساعت در کلاس درس هستند. البته ساعات کاری سالانه کشورها ممکن است با یکدیگر بسیار متفاوت باشند، مثلا، معلم‌های ایتالیایی سالانه ۹۴۱ ساعت در کلاس درس هستند که ۸۰ ساعت بیشتر از کشورهای دیگر عضو این سازمان است. این در حالی است که معلم‌های هلندی ۲۰۰ ساعت کمتر در کلاس درس حاضر می‌شوند.

برخی از کشورها هم که تعداد ساعات تدریس بسیار بالایی دارند که از آنها می‌توان به کاستاریکا با ۱۱۳۴ ساعت در سال و ۱۰۰۸ ساعت در استرالیا اشاره کرد. معلم‌ها در برخی از کشورهای پیشرفته آسیایی مانند ژاپن و کره جنوبی، به ترتیب ۸۳۴ و ۷۴۹ ساعت در کلاس درس هستند.

تفاوت حقوق معلم‌ها و فارغ‌التحصیل‌های دیگر دانشگاه‌ها

با وجود اینکه معلم‌ها نقش بسیار موثری در ترتیب جامعه و موفقیت شهروندان آن دارند اما به‌طور کلی از فارغ‌التحصیل‌های دیگر دانشگاه‌ها درآمد بسیار کمتری نصیب‌شان می‌شود. البته کشورهایی که برای معلم‌ها و ارزش کارشان احترام و اعتبار قایل هستند، از نظر حقوق و مزایا به معلم‌های خود توجه کافی نشان می‌دهند اما در کشورهای دیگر این اتفاق نمی‌افتد و همین موضوع باعث اعتراض آنها به وضعیت‌شان شده است. به‌طور مثال، در آمریکا، معلم‌های برخی از ایالت‌ها مانند واشنگتن دی‌.سی به وضعیت خود اعتراض دارند و می‌گویند، نمی‌توانید محصل‌های با رتبه و مهارت بالا داشته باشید، اگر معلم‌ها را آخر از همه در نظر بگیرید. البته این تبعیض بین معلم‌های مرد و زن هم هست و معمولا زن‌ها بسیار کمتر از مردها حقوق می‌گیرند. کشوری که نتواند جایگاه مناسبی برای معلم‌های خود در نظر بگیرد، نمی‌تواند برای جامعه خود آینده خوب و متعالی رقم زند.