جزئیات مهم درباره بازگشت بیمه طلایی فرهنگیان

در نشست خبری سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در آستانه هفته معلم ۱۴۰۱، خبر بازگشت بیمه طلایی فرهنگیان اعلام شد اما تا امروز یعنی گذشت حدود سه هفته از این موضوع، هنوز جزئیات آن اعلام نشده است.

بیمه طلایی فرهنگیان یکی از اتفاقات خوب رفاهی بود که سال ۱۳۸۹ اجرا شد اما چند سالی بیشتر دوام نداشت و کم‌کم رنگش تغییر کرد و اکنون سال‌هاست که بیمه تکمیلی فرهنگیان نتوانسته رضایت جامعه فرهنگی را جلب کند.

به سراغ فرشید سیاری مدیرکل اسبق تعاون و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش رفتیم که بیمه طلایی فرهنگیان در زمان وی اجرا شد و بعد هم تغییر کرد تا ببینیم بیمه طلایی چه ویژگی‌های خوبی داشت و چه اتفاقی افتاد که نتوانست موفقیت خود را ادامه دارد و چه پیشنهادی برای بیمه طلایی جدید فرهنگیان دارد.

**بیمه طلایی از اول اردیبهشت ۱۳۸۹ اجرا شد

در ابتدا درباره تاریخچه بیمه تکمیلی بگویید، آموزش و پرورش از چه سالی به دنبال بیمه تکمیلی بود؟ در ادامه آن، بیمه طلایی فرهنگیان چه سالی ایجاد شد و چه ویژگی شاخصی داشت؟

همانطور که مستحضرید بیمه‌های پایه شامل بیمه خدمات درمانی و تأمین اجتماعی که بیمه اصلی پرسنل آموزش و پرورش هستند  به تنهایی پاسخگوی نیازهای درمانی بیمه شدگان نیستند و دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی طی بیش از دو دهه گذشته با توجه به بالا بودن هزینه های درمان به دنبال ایجاد پوشش بیمه‌های درمان تکمیلی جهت تأمین هزینه بودند.

وزارت آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنی نبود و از سال ۱۳۷۸ تاکنون به هر شکل ممکن این پوشش بیمه‌ای را برای کارکنان خود ایجاد کرده است که طی این دو دهه این پوشش بیمه‌ای با فراز و نشیب های زیادی مواجه بوده و وزارت آموزش و پرورش به اشکال مختلف و با شرکت‌های مختلف نسبت به عقد قرارداد بیمه درمان تکمیلی اقدام کرده است. بیمه درمان تکمیلی در قالب بیمه طلایی از اول اردیبهشت ۱۳۸۹ با یکی از شرکت‌های بیمه‌های منعقد شد.

تا قبل از بیمه طلایی، بیمه تکمیلی فرهنگیان به چه شکلی بود؟

بیمه تکمیلی داشتیم ولی اینکه به شکل فراگیر باشد و همه هزینه‌های بیمارستانی، خدمات دندانپزشکی، عینک و ویزیت و خدمات سرپایی را پوشش دهد، نبود؛ بیشتر یک مقدار در حد محدودی هزینه‌های بیمارستانی را پوشش می‌داد. البته حق بیمه‌اش هم پایین بود و در توان بود. ولی خب نیاز واقعی معلمان را تأمین نمی‌کرد.

بیمه طلایی چه ویژگی‌هایی را داشت؟

از اول اردیبهشت ۸۹ قرارداد بیمه طلایی اجرا شد و طی این قرارداد تغییرات عمده‌ای در تعهدات و اجرا و همچنین تضمین پرداخت ۵۰ درصدی حق بیمه هر یک از بیمه شدگان و افراد تحت تکفل آنان از محل منابع رفاهی وزارت آموزش و پرورش انجام شد.

چرا بیمه طلایی دچار چالش شد؟

متاسفانه از روز نخست دو موضوع در اجرای این قرارداد کاملا مشهود بود؛ اول اینکه منابع پایدار برای تأمین و پرداخت ۵۰ درصدی سهم دستگاه در هیچ یک از سرفصل‌های بودجه لحاظ نشده بود و دوم اینکه افزایش بدون سقف هزینه‌های سرپایی و اجرای آن بدون کنترل و نیاز به صدور معرفی نامه موجب سوء استفاده و تخلفات شد و تبعات منفی زیادی از جمله افزایش ضریب خسارت و به تبع آن افزایش چشمگیر حق بیمه را به همراه داشت.

این دو موضوع باعث شد در طول چهار سال اجرای این قرارداد، مبلغ سنگینی وزارت آموزش و پرورش به طرف قرارداد بدهکار شود و در نهایت از تاریخ اول خرداد ۱۳۹۳ امکان تمدید قرارداد با شرکت بیمه مذکور و هیچ یک از شرکت‌های بیمه تجاری مهیا نشد.

یعنی از اول خرداد سال ۱۳۹۳، بیمه طلایی دیگر پایان یافت؟

بله، و به ناچار از تاریخ اول خرداد ۱۳۹۳ شرکت دیگری به عنوان مجری قرارداد بیمه درمان انتخاب و طی اجرای قرارداد توسط شرکت مذکور به شکل بیمه‌گری همان مشکلات گذشته ایجاد شد و موجب ایجاد بدهی به این شرکت شد.

پس آموزش و پرورش با باری از بدهی مواجه شد؟

  این اتفاقات موجب شد تا از تاریخ اول خرداد ۱۳۹۴ به جهت کاهش نرخ حق بیمه یعنی سهم بیمه شدگان و سهم دستگاه)، قرارداد بیمه درمان تکمیلی برای اولین بار به شکل صندوقی منعقد شد که با توجه به آمار و اطلاعات و نرخ‌های اعلامی توسط شرکت‌های بیمه تجاری، این روش باعث کاهش چشمگیر حق بیمه پرداخت شد ولی به دلیل عدم تأمین سهم پیش بینی شده برای دستگاه، به دلیل تأخیر چند ماهه در پرداخت خسارت بیمه شدگان و کاهش چشمگیر مراکز طرف قرارداد شرکت مجری، نارضایتی شدیدی به بیمه شدگان را به همراه داشته است و بیمه شدگان از یک میلیون و نهصد و پنجاه هزار نفر به کمتر از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسید.

وقتی بیمه طلایی فرهنگیان آمد، چقدر از فرهنگیان از این بیمه استقبال کردند؟  

با خانواده‌های تحت تکفل، یک میلیون و ۹۵۰ هزار نفر بود که تا دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر رسید. یعنی حدود ۷۵ درصد فرهنگیان استقبال کردند. چرا که مثلا برخی فرهنگیان خانم بیمه تکمیلی همسرشان بودند.

چه تعداد مراکز درمانی به فرهنگیان خدمات می‌داد؟

آموزش و پرورش ۱۱۹ مرکز درمانی داشت و یک بیمارستان فرهنگیان که خدمات ارائه می‌داد ضمن اینکه بین ۷ تا ۹ هزار مرکز هم طرف قرارداد در مدت بیمه طلایی بودند.

آیا فرهنگیان اجبار داشتند که تحت پوشش بیمه قرار بگیرند؟

خیر. بیمه تکمیلی اختیاری بود.

وزارت آموزش و پرورش چه مبلغی به بیمه‌ها بدهکار بود؟

به دلیل عدم پرداخت سهم دولت، ۴۰۰ میلیارد تومان به بیمه اولی و مبلغی هم به بیمه دوم بدهکاری به وجود آمد و بعد از آن هم به دلیل همین مشکلات، بیمه صندوقی مطرح شد. البته بعدا از طریق اوراق اسناد خزانه این بدهی‌ها پرداخت شد.

**هیچ یک از شرکت‌های بیمه‌ای به تنهایی نمی‌توانند مجری خوبی برای قراردادهای بیمه‌ای وزارت آموزش و پرورش باشند

پیشنهاد شما برای بیمه تکمیلی مناسب برای فرهنگیان چیست؟

با توجه به اینکه بیمه مرکزی به هیچ عنوان مجوز اجرای قرارداد بیمه درمان تکمیلی به شکل صندوقی را به شرکت‌های بیمه تجاری نمی‌دهد و شرکتی که آموزش و پرورش با آن قرارداد داشت مجوز اجرای قراردادهای بیمه عمر، اموال، اتومبیل و ...  را  نداشت، استفاده از توان و ظرفیت شرکت‌های بیمه تجاری و اجرای قرارداد به شکل بیمه‌گری و تجزیه تمام نیازهای بیمه نزد شرکت های مجری قرارداد بیمه درمان ضروری است.

تجربه دو دهه اجرای بیمه درمان تکمیلی در وزارت آموزش و پرورش ثابت کرده است که هیچ یک از شرکت‌های بیمه‌ای به تنهایی نمی‌توانند مجری خوبی برای قراردادهای بیمه‌ای وزارت آموزش و پرورش باشند و یکی از عمده مشکلات و نارضایتی بیمه شدگان از اجرای نامناسب و عدم ایفای تعهدات شرکت‌های بیمه‌گر است نه تعهدات پیش‌بینی شده در قرارداد. بنابراین با استفاده از ظرفیت‌های چند شرکتی بیمه می‌توان این قرارداد را به شکل مطلوب‌تری اجرا کرد.

با توجه به اینکه هر یک از شعب شرکت‌های بیمه در استان‌های کشور دارای توانمندی‌های محدود و متفاوت هستند در صورت معرفی چند شرکت بیمه‌ای، هر یک از ادارات کل آموزش و پرورش می‌تواند شرکت توانمند استانی را به عنوان مجری انتخاب کند.

تجربه دو دهه اجرای بیمه درمان تکمیلی در وزارت آموزش و پرورش ثابت کرده است که هیچ یک از شرکت‌های بیمه‌ای به تنهایی نمی‌توانند مجری خوبی برای قراردادهای بیمه‌ای وزارت آموزش و پرورش باشند

تجمیع پرتفوی هر استان نزد شرکت بیمه مجری قرارداد بیمه درمان تکمیلی هم انگیزه شرکت بیمه را برای اجرای مناسب افزایش می‌دهد همچنین باعث کاهش حق بیمه درمان خواهد شد. وجود چند شرکت بیمه‌ای باعث خروج انحصار قراردادها از یک شرکت خواهد شد و رقابت بین شرکت‌های بیمه را به همراه خواهد داشت.

تفویض اختیار به استان‌ها جهت انتخاب یکی از شرکت‌های بیمه معرفی شده موجب نظارت بیشتر استانی و به تبع آن کاهش ضریب خسارت و کاهش حق بیمه پرداختی توسط بیمه شدگان خواهد شد؛ تفویض اختیار به استان‌ها باعث می‌شود تمامی ظرفیت‌های بیمه‌ای استان تحت پوشش بیمه قرار گرفته و این ظرفیت های غیر بیمه درمان موجبات کاهش حق بیمه درمان خواهد شد.

در این روش سیاستگذاری با وزارتخانه خواهد بود و تعهدات برای تمام استان ها به صورت یکسان تعریف می‌شود و هر یک از استان‌ها صرفاً شرکت موجودی را با توجه به توانمندی استان انتخاب خواهند کرد. همه استان‌ها ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارند که این ظرفیت ها می‌تواند در تأمین بخشی از حق بیمه درمان کمک کند.

به جهت کنترل ضریب خسارت و کاهش هزینه‌های بی مورد و جلوگیری از تخلفات مراکز درمانی و بیمه شدگان ضرورت دارد بازنگری جدی در تعهدات خدمات سرپایی صورت گیرد. لازم به ذکر است عملکرد چند ساله قرارداد به شکل فعلی باعث شده تخلفات زیادی توسط مراکز درمانی و بیمه‌شدگان صورت گیرد که همواره به شکل غیر منطقی هزینه‌های سرپایی مانند ویزیت، آزمایش و ... سهم بیشتری از هزینه‌ها را داشته است در صورتی که عمده هزینه‌هایی که کمرشکن بوده و باعث مشکلات عدیده برای فرهنگیان می‌شود مربوط به هزینه‌های بستری است که توجه چندانی به آن نشده است. پیشنهاد دیگر بنده استفاده از ظرفیت صندوق ذخیره فرهنگیان است.

اشاره کردید به صندوق ذخیره فرهنگیان، به نظرتان این صندوق توانمندی کشیدن بار بیمه تکمیلی فرهنگیان را دارد؟

بر اساس ماده ۸۵ قانون برنامه ششم توسعه، کارکنان وزارت آموزش و پرورش که عضویت صندوق ذخیره را پذیرفته‌اند باید ماهانه درصدی از حقوق و مزایای خود را تا سقف ۵ درصد به حساب صندوق ذخیره واریز کنند و دولت نیز موظف است هر سال معادل سهم واریزی اعضا، سهم خود را در ردیف اعتباری خاصی در بودجه سنواتی منظور و پرداخت کند.

در این روش اجرا، وزارت آموزش و پرورش برای همیشه مشکل و دغدغه بیمه درمان تکمیلی فرهنگیان را مرتفع می‌کند و به جای انتخاب و انعقاد هرساله قرارداد با شرکت‌های بیمه‌ای، اجرای قرارداد را به صندوق ذخیره فرهنگیان واگذار می‌کند و صندوق مجری اجرای بیمه درمان تکمیلی برای اعضای صندوق می‌شود

بر این اساس طی دو سال گذشته بخشنامه‌ای مبنی بر کسر سهم صندوق (۵،۴،۳ درصد) به استان‌ها ارسال شد که مورد استقبال فرهنگیان قرار نگرفت؛ با توجه به عنوان اعلامی توسط صندوق ذخیره فرهنگیان در سال ۱۳۹۶ درصد کسر شده از حقوق فرهنگیان معادل ۱.۱۲ درصد و میانگین ماهیانه ۲۶ هزار تومان و در یک سال بالغ بر ۲۶۴ میلیارد تومان و همین مبلغ سهم دولت بوده که جمعا مبلغی بالغ بر ۵۲۸ میلیارد تومان در سال است.

در صورتی که اگر سهم اعضا به ۵ درصد افزایش یابد سهم اعضا سالیانه به رقمی بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد تومان و سهم دولت نیز به همین مبلغ اضافه خواهد شد که در این صورت اعضای صندوق می‌توانند سهم بیشتری از منابع دولت را دریافت کنند.

در این روش اجرا، وزارت آموزش و پرورش برای همیشه مشکل و دغدغه بیمه درمان تکمیلی فرهنگیان را مرتفع می‌کند و به جای انتخاب و انعقاد هرساله قرارداد با شرکت‌های بیمه‌ای، اجرای قرارداد را به صندوق ذخیره فرهنگیان واگذار می‌کند و صندوق مجری اجرای بیمه درمان تکمیلی برای اعضای صندوق می‌شود.

بر اساس آمار، در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد فرهنگیان عضو صندوق هستند ولی در صورت برنامه‌ریزی دقیق و اجرای مناسب، سایر فرهنگیانی که در عضویت صندوق نیستند به راحتی به عضویت صندوق درآمده و می‌توانند از مزایای بیمه درمان تکمیلی و سایر مزایای صندوق استفاده کنند.