اختصاصی گسترش‌نیوز؛
صفر تا صد ماجرای رتبه بندی / چرا فرهنگیان ناراضی هستند؟
موضوع پرتکرار این روزهای نظام اموزشی کشور رتبه‌بندی است که پس از گذشت ۹ سال پس از تصویب هنوز به مرحله درست خود عمل نکرده است. چالش هایی که برای فرهنگیان و معلمان در این بین ایجاد شده است نشان دهنده این موضوع است که همچنان این سند تحول نیاز به اصلاح دارد.
طرح رتبه‌بندی معلمان ماجرای پر رمز و رازی است که از سال ۱۳۹۰ شروع شد. در آن سال شورای عالی انقلاب فرهنگی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را تصویب کرد. این سند به دنبال راهکار ارتقای جایگاه معلمی است. در فصل هفتم این سند به بحث هدف‌های عملیاتی و راهکار‌های این سند و ذیل هدف دهم یعنی ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی با تاکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم و در راهکار دوم به استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی در آنان بر اساس نظام معیار اسلامی اشاره می‌شود.
طرح در سال ۹۲ در دولت دهم به مجلس ارائه شد. حاجی‌بابایی، وزیر آموزش‌وپرورش وقت در تاریخ دوم تیر ۱۳۹۲ از تصویب نظام رتبه‌بندی حرفه‌ای معلمان در هیات وزیران خبر داد و از آن تاریخ به بعد کار تدوین این رتبه‌بندی آغاز شد. حاجی‌بابایی در همان روزها در یک برنامه تلویزیونی گفت که سال ۱۳۹۱ جلسه‌ای سه جانبه در مشهد با حضور نمایندگان آموزش‌وپرورش، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شده است و این مأموریت بر عهده آموزش‌وپرورش قرار گرفت که کار تحقیقاتی کند و نظام رتبه‌بندی معلمان را بنویسد. این طرح بعد یک سال بر اساس ۴ رتبه شامل مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم تعریف شد تا معلم با هر سابقه‌ای که دارد متناظر با هم‌ردیف خودش در دانشگاه، حداقل ۸۰ درصد حقوق را دریافت کند.
طرح رتبه‌بندی معلمان که دو وزیر و یک سرپرست با وعده اجرایی شدن آن در دولت یازدهم قبول مسئولیت کردند سرانجام با اعلام محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش در هیات وزیران تصویب شد.
اما در روزهای پایانی سال ۱۳۹۳ بود که کلیات نظام رتبه‌بندی معلمان مجدداً و با تغییراتی اساسی در هیات وزیران در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری تصویب شد. نوبخت در همان روزها گفت که دولت علاوه بر تخصیص کامل اعتبارات مصوب به آموزش‌وپرورش برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان در سال ۹۴ مبلغ یک هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان و برای سال ۹۵ سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته است.
شهریور سال ۹۴، ضوابط رتبه‌بندی حرفه‌ای مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان در شورای توسعه مدیریت در راستای اجرای طرح رتبه‌بندی به تصویب رسید و در دی‌ماه سید محمد بطحایی که مسئولیت معاونت پشتیبانی وزارت آموزش‌وپرورش را بر عهده داشت، در اظهاراتی راه‌اندازی نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای معلمان را به‌عنوان مبنای اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان معرفی کرد و آن را پشتوانه اصلی طرح رتبه‌بندی معلمان اعلام کرد. سرانجام در سال ۹۴ اولین مرحله طرح رتبه‌بندی در حالی اجرا شد که بسیاری از معلمان و فرهنگیان به نوع اجرای آن اعتراض داشتند و مدعی بودند که این طرح مشکلات زیادی برای آن‌ها پدید آورده است. مسئولان آموزش‌وپرورش نیز اعلام کردند، آن چیزی که در قالب مرحله اول طرح رتبه‌بندی اجرا شد، ۱۰ درصد از اصل طرح بوده است.
طبق وعده مسئولان وقت آموزش‌وپرورش قرار بود مرحله دوم طرح رتبه‌بندی معلمان در سال ۹۵ و همچنین اجرای نظام رتبه‌بندی واقعی معلمان از ابتدای سال ۹۶ اجرایی شود اما این اتفاق رخ نداد. بعدازآنکه سید محمد بطحایی در شهریور به‌عنوان وزیر آموزش‌وپرورش از مجلس رای اعتماد گرفت، بار دیگر اجرای این طرح وارد ادبیات مسئولان آموزش‌وپرورش شد و در همان روزها یوسف نجفی، معاون حقوقی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد که پیش‌نویس اولیه لایحه رتبه‌بندی معلمان را به دولت فرستاده‌شده و تا پایان سال ۹۶ برای ارسال به مجلس آماده می‌شود.
ابتدای آبان ۹۷ مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد که لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان در کمیسیون تخصصی امور اجتماعی هیات‌دولت تصویب‌شده و آماده سیر مراحل تصویب در هیئت‌وزیران است. آذر ۹۷ هم سید محمد بطحایی، وزیر سابق آموزش‌وپرورش گفت که لایحه رتبه‌بندی معلمان تا دو هفته آینده تعیین تکلیف می‌شود. نکته قابل‌تأمل دیگر اما همان ماجرای قدیمی‌ای بود که مانع از اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان می‌شد و آن عدم تأمین مالی برای اجرای طرح بود.
اوایل سال ۹۷ ابتدا علی اللهیارترکمن، معاون وزارت آموزش‌وپرورش منابع مالی و اعتبارات موردنیاز را اعلام کرد که کمی بعد‌تر بطحایی گفت: اعتبارات وزارت آموزش‌وپرورش در سال جاری برای پرداخت‌های طرح رتبه‌بندی کفایت نمی‌کند؛ یعنی اعتباراتی که در بودجه ۹۷ پیش‌بینی‌شده، صرف‌نظر از اجرای طرح رتبه‌بندی است و اگر بخواهیم از مهرماه ۹۷ آن را اجرا کنیم، بودجه کنونی کفاف آن را نمی‌دهد.
بعد از استعفای بطحایی از سمت وزیر آموزش‌وپرورش، سید جواد حسینی که به‌عنوان سرپرست در این وزارتخانه قبول مسئولیت کرده بود، اعلام کرد که دولت برای اجرای این طرح دو هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده و این بودجه ابلاغ‌شده است. هرچند تعدادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان این مبلغ را کافی نمی‌دانستند اما حسینی و بعدازآن محسن حاجی میرزایی، وزیر جدید آموزش‌وپرورش خبر از اجرای قطعی این طرح از مهر امسال می‌دادند.
نظام رتبه‌بندی معلمان، معلمان را در چهار مرتبه مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم طبقه‌بندی کرده است.
همچنین منابع اعتباری لازم برای اجرای نظام رتبه‌بندی حرفه‌ای معلمان باید به‌گونه‌ای پیش‌بینی شود که حقوق و مزایای آن‌ها از ۸۰ درصد مجموع حقوق و فوق‌العاده‌های کارکنان مشابه مشمول اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها کمتر نباشد.
اهداف نظام رتبه‌بندی معلمان به شرح زیر بیان‌شده است:
* افزایش انگیزه و کارایی معلمان در انجام وظایف و اثربخشی فعالیت‌های آن‌ها برای شکوفا شدن شایستگی‌های دانش‌آموزان
* ارتقای منزلت اجتماعی و صلاحیت علمی و مهارت‌های حرفه‌ای معلمان و بالا بردن سطح معیشت آن‌ها
* توسعه مشارکت معلمان در فرآیند بهسازی برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، تربیتی و فرهنگی
* سنجش مستمر صلاحیت‌های تخصصی و حرفه‌ای معلمان
* ایجاد انگیزه در زمینه‌سازی برای مشارکت و دخالت دانش‌آموز در امر تعلیم و تربیت
* بهبود و ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت و ایجاد رابطه بین درجه کارایی و میزان پرداخت
آنچه مهم است این است که نظام جذب نیروی انسانی» در آموزش‌وپرورش تابع قاعده و یا نظم تعریف‌شده‌ای نیست.
ورود نیرو و یا فرآیند استخدام در آموزش‌وپرورش بر اساس اراده‌های بعضاً شخصی و یا فشارهای سیاسی صورت می‌گیرد.
برای رسیدن به یک نظام آموزشی حرفه‌ای باید معلم حرفه‌ای» تربیت نمود. معلم حرفه‌ای بر اساس دانش، تخصص و تجربیات مربوط و در یک فرآیند رقابتی وارد چرخه آموزش می‌شود.
درست است که طراحی و اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان بر اساس سند تحول بنیادین صورت می‌گیرد اما سازوکار اجرای این نظام قبلاً از سند مذکور حذف‌شده است!
سازمان نظام معلمی» باید عهده‌دار اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان و تنها مرجع صدور صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی برای تدریس و حرفه معلمی باشد.
اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان اگر مطابق اصول و قواعد علمی و نیز آماده کردن زیرساخت‌های مربوطه صورت نپذیرد و در اجرای آن شتاب‌زدگی صورت گرفته و بدون کارشناسی و بازخورد اجرا شود به سرنوشت طرح‌های قبلی دچار خواهد شد و میراث آن برای جامعه آموزش‌وپرورش جز سرخوردگی و «بی‌اعتمادی» بیشتر نخواهد بود.
متأسفانه برخی از مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش از سر ناچاری و حتی در برابر فشار افکار عمومی معلمان برای پرداخت مطالبات آنان آدرس «رتبه‌بندی معلمان» را می‌دهند و این بزرگ‌ترین اشتباه در مورد طرحی است که قرار است روی معیارهای کیفی و درونی آموزش‌وپرورش متمرکز شود.
گره زدن نظام رتبه‌بندی معلمان با معیشت آنان، رویکردی نادرست و غیرعلمی است و مسئولان و حتی نمایندگان مجلس باید از آن اجتناب ورزند.
طرح رتبه بندی در ۱۶ اسفند سال ۱۴۰۰ به توصیب شورای نگهبان رسید و رئیس جمهور ۲۳ اسفند همان سال برای اجرایی شدن به اموزش و پروش ابلاغ کرد. این رتبه بندی شامل معلمانی که قبل از ۳۱/۶/۱۴۰۰ بازشسته شده باشند نمیشود. رتبه ها از یک تا ۵ است و در میزان افزایش دستمزد تاثیر بسزایی دارد.
ارسال نظر