چرا روغن کمیاب شد؟

در حالی که دولت حسن روحانی مدعی است در یک سال اخیر در زمینه تامین کالاهای اساسی موفق بوده است، اما نه تنها تورم های بالایی در این اقلام وجود داشته در برخی کالاها همچون روغن کمبود نیز وجود داشته و امسال برای دومین بار مردم برای خرید روغن صف کشیدند. در واقع یکبار در آبان ماه و یکبار هم در بهمن ماه عرضه این محصول در بازار به شدت کاهش یافته که با توجه به آمارها به نظر می رسد که پشت پرده کمبود روغن در کشور فراتر از کمبود تخصیص ارز برای مواد اولیه است.

در آبان ماه پس از کمبود روغن دولت مدعی شد که سفارش برای واردات مواد اولیه روغن انجام شده و در مسیر انتقال به کشور است. طبق این ادعا باید این محموله ها به کشور رسیده باشد و در حال حاضر مشکلی برای تامین این کالای اساسی وجود نداشته باشد.

مشکلات تامین روغن به عنوان کالای اساسی

پیش از این دبیر کانون صنایع غذایی درباره مشکلات تامین روغن به عنوان کالای اساسی در کشور گفت: در یک مقطع زمانی دولت مشکل تخصیص ارز داشت، به همین دلیل واردات مواد اولیه مورد نیاز روغن به کشور کاهش چشمگیری داشت و در نهایت میزان عرضه روغن در بازار به شدت کاهش داشت.

کاوه زرگران با بیان اینکه مسئولان وعده رفع مشکل تخصیص ارز برای واردات کالا داده اند، افزود: در چند وقت گذشته مسئولان اقدام موثری برای حل این مشکل نکرده اند، هرچند باید توجه داشت که در شرایط کنونی به دلیل محدودیت های کرونایی و سیاست های سختگیرانه کشورهای همسایه تا حدودی صادرات صنایع غذایی کشور هم تحت تاثیر قرار گرفته است.

در حال حاضر طبق آمارها میزان مصرف روغن نباتی در کشور نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن است، هر چند این میزان مصرف هم نسبت به سال های گذشته رشد داشته، اما برخی مسئولان مدعی افزایش تولید و صادرات محصولات صنایع غذایی همچون شیرینی و شکلات هستند و با این میزان افزایش مصرف را توجیه می کنند.

از طرف دیگر طبق آمارها میزان تولید روغن نباتی در سال ۹۸ با یک جهش ۴۰۰ هزار تنی از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن به مرز ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تنی رسید؛ این به معنای تولید مازاد بر مصرف کشور است. حالا سوال این است در شرایطی که صادرات روغن نباتی از کشور ممنوع بوده و در کشور ظرفیت تولید بیش از نیاز داخلی بود، آیا باید در داخل کشور بازهم کمبود وجود داشته باشد؟

قاچاق روغن یا احتکار

در واقع اگر به دلیل کمبود واردات مواد اولیه تولید روغن، میزان تولید این محصول نسبت به سال ۹۸ حدود ۶۰۰ هزار تن که معادل ۳۰ درصد تولید است کاهش رخ داده باشد، باز هم نباید در کشور کمبود روغن وجود می داشت و این حاکی از وجود مسائلی همچون قاچاق روغن یا احتکار است.

در شش ماه اخیر بحث کمبود روغن در کشور داغ بوده است، تاکنون نیز چند انبار روغن کشف شده که نشان می دهد مافیای روغن با وجود همه دغدغه های مردم به دنبال کاسبی از این بازار هستند و وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت به عنوان متولیان اصلی تامین کالای اساسی مردم، هیچگونه توجهی به شرایط اقتصادی و وضعیت جامعه ندارند. به طور قطع ضعف نظارت بر واردات و صادرات کالا و عدم رصد توزیع کالا در بازار منجر شده عده ای سودجو به کالاهای اساسی مردم دسترسی داشته باشند و متناسب با وضعیت بازار به صورت قطره چکانی آن را در بازار عرضه کنند تا قیمت ها به صورت نجومی بالا برود.

حالا باید دید واکنش مسئولان به این مشکلات چیست؟ چراکه همین چند روز اخیر رئیس کل بانک مرکزی مدعی بود که مشکلی در زمینه تامین و تخصیص ارز وجود ندارد و از طرف دیگر دستگاه های نظارتی هم مدعی هستند که با هر گونه احتکار و تخلف به شدت برخورد شده است.