راه‌اندازی کارگاهی سودآور تنها با ۳۰۰ میلیون سرمایه!

برای راه‌اندازی یک کارگاه کوچک نجاری به چه تجهیزات و ملزوماتی نیاز است؟ علاقه‌مندان برای شروع کار در سطح خرد، به چه مقدار سرمایه نیاز دارند؟ و مهم‌ترین چالش‌های فعالان این حوزه چیست؟ برای بررسی ابعاد مختلف موضوع با یکی از فعالان و باتجربه‌های حوزه به گفت‌وگو نشستیم. با توجه به مفصل بودن این مصاحبه، آن را در دو نوبت منتشر می‌کنیم. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

پنج نوع تولید

بابک انالو اظهارکرد: «اصولاً صنایع کوچکی مثل صنعت چوب، در صورت مدیریت درست می‌توانند نسبتاً خودکفا عمل کنند و کمتر در مقابل مسائلی مانند تحریم و محدودیت‌های صادراتی و مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آسیب‌پذیر باشند. از طرف دیگر این صنایع، عموماً بازار قابل اتکایی در داخل کشور دارند و می‌توانند به‌دوراز مسائل سیاسی و بین‌المللی، نیازهای داخلی را تامین کنند و همزمان، امکان صادرات و گسترش کمی نیز برای آنها فراهم است».

وی در ادامه افزود: «در یک دسته‌بندی اولیه محصولات صنایع چوب را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد. البته این گروه‌ها صرفاً شامل کارگاه‌های کوچکی می‌شود که محصولات نهایی تولید می‌کند و کارخانه‌های عظیم صنعتی و تولیدکنندگان بزرگ مواد اولیه مانند صنایع نئوپان‌سازی، روکش‌گیری، استحصال از جنگل و چوب‌خشک‌کنی را شامل نمی‌شود».

این فعال صنعت چوب در تشریح گروه‌ّهای پنج‌گانه موارد زیر را برشمرد: «

• ساخت و تامین ملزومات ساختمانی از قبیل درب، کابینت، کمد دیواری، نمای چوبی، پارکت، قرنیز، پلکان، انواع دکورهای طراحی شده به صورت سفارشی و...
• ساخت خانه و ویلای چوبی به صورت تمام چوب یا در ترکیب با سایر مصالح
• دسته سوم عمدتاً تولید مبلمان را شامل شده و طیف بسیار وسیعی از ساخت لوازم منزل تا تجهیزات اداری، آموزشی و امثال آن را شامل شود.
• دسته چهارم تولیدات صنعتی است که بسته به نوع صنایع مصرف‌کننده بسیار متنوع است؛ از جعبه‌های چوبی مهمات برای صنایع دفاعی گرفته تا قرقره‌های بزرگ کابل‌های فشار قوی
• دسته پنجم به عنوان آخرین دسته شامل لوازم تزیینی می‌شود؛ مانند لوازم چوبی برای آشپزخانه و آثار هنری و لوازم تزیینی مانند چراغ خواب و غیره».

به ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون سرمایه نیاز است

وی در تشریح حجم سرمایه‌ لازم برای فعالیت در این حرفه اظهارکرد: «یک کارگاه نجاری کوچک که امکان فعالیت در هر یک از پنج دسته مذکور را داشته باشد؛ باید حداقل شامل ۱۵۰ تا ۲۰۰ مترمربع فضا باشد. در چنین فضایی به طور متوسط ۵ نفر کارگر می‌توانند مشغول کار شوند. چنین کارگاهی با تجهیزات معمول در ایران، با ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان سرمایه اولیه، قابل‌راه‌اندازی است. لازم به ذکر است که اصولاً استاندارد فنی تجهیزات صنایع چوب در ایران نهایتاً در حد دهه ۵۰ یا ۶۰ میلادی اروپا و امریکا است. هزینه جاری تقریبی اداره چنین کارگاهی به ‌طور متوسط به این شرح می‌باشد: اجاره کارگاه ماهیانه ۵ تا ۱۰ میلیون تومان، دستمزد ۵ کارگر ماهر و نیمه‌ماهر ماهیانه ۳۰ میلیون تومان، هزینه‌های متفرقه شامل هزینه انرژی، هزینه‌های اداری مثل بیمه و مالیات و تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات ماهیانه ۵ میلیون تومان».

۵۰ تا ۱۰۰ میلیون سود خالص

وی افزود: «مجموع این هزینه‌ها بالغ‌بر ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان در ماه می‌شود. براساس تجربه شخصی و بررسی شرایط کلی بازار، چنین کارگاهی ماهانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان محصول تولید می‌کند. برای تولید این حجم از محصول چیزی حدود ۱۰۰ میلیون تومان مواد اولیه شامل چوب، رنگ، چسب و امثال آن موردنیاز است. بنابراین درصورتی‌که بازار فروش مهیا باشد و کارگاه بتواند با تمام ظرفیت خود کار کند حدوداً چیزی بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان سود خالص برای کارآفرین به جا می‌گذارد که حدوداً معادل ضریب سود ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌باشد».

فرصتی تاریخی دست داده است

وی در ادامه گفت: «ارقام فوق تا حد بسیار زیادی با آنچه در بازار واقعاً اتفاق می‌افتد قرابت دارد. دلیل اینکه کارگاه‌های کوچک، وضعیت اقتصادی خوبی ندارند عموماً ضعف در فروش است. در واقع به ندرت می‌توان کارگاهی را پیدا کرد که تمام سال برای پرسنل خود کار کافی داشته باشد. درحال‌حاضر ما به لحاظ صنعتی و اقتصادی، یک فرصت تاریخی در اختیار داریم. این فرصت ناشی از افت ارزش پول ملی ماست که باعث می‌شود هزینه تمام‌شده کالا در ایران حتی با کشوری مثل چین، دارای مزیت رقابتی باشد».

 وی در ادامه تصریح کرد: «هزینه اصلی در فعالیت تولیدی، به‌طورمعمول به هزینه‌های جاری (نیروی کار، انرژی و مکان کارگاه مربوط می‌شود)؛ در نتیجه قیمت تمام شده محصولات در وضع فعلی کشور با توجه به افت ارزش ریال بسیار پایین است. حتی در مقایسه با کشورهای همسایه و کشور چین، با فرض اینکه مواد اولیه یکسانی در تولید محصولات مصرف شود و کیفیت ساخت آنها کاملاً مساوی با انواع ساخته شده در کشورهای پیشرفته‌تر باشد (که با توجه به توانایی تولیدکنندگان ایرانی اصلاً غیرممکن نیست) بازهم قیمت تمام‌شده به دلیل ارزان بودن هزینه‌های جاری چیزی در حدود نصف نمونه‌های تولید‌شده توسط کشورهای پیشرفته‌تر خواهد بود و این یک مزیت بی‌نظیر رقابتی است اما متاسفانه به علت ناتوانی بخش مدیریتی در صادرات و سازماندهی به فعالان این رشته، این ظرفیت بالقوه کاملاً هرز می‌رود و هیچ بازده اقتصادی ندارد».

وی در ادامه گفت: «با ذکر یک مثال می‌‌توان ظرفیت اقتصادی کارگاه‌های کوچک محلی را بررسی کرد. طبق آمارهای سازمان ملی آمار، در کشور ما، چیزی حدود ۵۰ هزار کارگاه کوچک و قانونی صنایع چوب (یعنی به‌جز کارگاه‌های خانگی، غیررسمی یا نیمه‌وقت) فعالیت می‌کنند که هرکدام از آنها به طور میانگین ۵ کارگر را در استخدام خود دارند. فرض کنیم که دولت با مدیریت و برنامه‌ریزی و دیپلماسی درست و از طریق اتاق‌های بازرگانی در کشورهای همسایه که ازقضا همگی (به‌غیراز ترکیه) مصرف‌کننده مصنوعات چوبی هستند و به‌راحتی امکان صادرات به تمامی آنها وجود دارد می‌توانست قراردادهایی با این کشورها ببندد و به‌صورت مستمر مصنوعات چوبی را به خاک آنها صادر کند».

ظرفیتی عظیم برای ارزآوری

بابک انالو افزود: «با فرض اینکه دولت کوچک‌ترین اقدامی برای کمک به توسعه و رشد کارگاه‌های مذکور نکند و کارگاه‌ها در همین وضعیت و با متراژ متوسط ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر مربع و ۵ نفر نیروی کار فعالیت کنند و هر کارگاه ماهانه تنها معادل ۱۰ هزار دلار محصول تولید کند، با یک محاسبه ساده می‌توان برآورد کرد که مجموعه تولید سالانه کارگاه‌ها، چیزی نزدیک ۶ میلیارد دلار خواهد بود. اگر قیمت نفت را برای هر بشکه ۵۰ دلار در نظر بگیریم و تولید و فروش نفت را برابر با روزانه دو میلیون بشکه در نظر بگیریم، حجم خالص دلاری تولیدات سالانه این ۵۰ هزار کارگاه کوچک به اندازه ۶۰ روز درآمد نفتی کشور خواهد بود».

این فعال صنایع چوب در تشریح بیشتر موضوع گفت: «درصورتی‌که دولت از طریق مدیریت درست، به کمک این کارگاه‌ها بیاید و از طریق واردات یا ساخت تجهیزات مناسب و کمک‌های مالی و مدیریتی، حجم تولید کارگاه‌ها افزایش یابد، مقدار واقعی تولید سالانه، به مراتب بیشتر خواهد بود».

روش کمک دولت به بازاریابی و فروش

وی در بخش بعدی سخنان خود گفت: «هر سال نمایشگاه‌های بسیار مانند اکسپو و موارد مشابه در دنیا برگزار می‌شود که محل مناسبی برای عرضه محصولات و توانایی‌های کشورهاست. شرکت مستمر و قدرتمند در این نمایشگاه‌ها فرصت خوبی برای یافتن مشتری‌های مناسب ایجاد می‌کند. از دیگر سو اتاق‌های بازرگانی، سفارتخانه‌ها، بازرگانان بخش خصوصی و وزارت امور خارجه، همگی عواملی هستند که می‌توانند کمک شایانی به بازاریابی و انعقاد قرارداد برای صادرات محصولات ساخت کشور کنند. در سمت دیگر این ارتباط، یکی از بهترین روش‌های انجام چنین پروژه‌ای، ایجاد شرکت‌هایی مانند شرکت تعاونی می‌باشد که به صورت هدفمند و بر اساس نیاز بازار مصرف و قراردادهای منعقده، اجناس را از تولیدکنندگان تحویل بگیرد و پس از کنترل کیفی نسبت به انتقال آن اقدام کند».