سود کلان قاچاقچیان با ممنوعیت واردات لوازم خانگی!

واردات لوازم خانگی کره‌ای به ایران ممنوع شد. دولت دوازدهم در سال ۹۷ برای جلوگیری از افزایش قیمت ارز به گروه بندی کالاهای وارداتی اقدام کرد. براساس این اقدام ثبت سفارش و تخصیص ارز به بسیاری از اقلام و کالاهای غیرضرور ممنوع اعلام شد. واردات لوازم خانگی هم شامل این مصوبه شد. از طرفی تحریم‌ها باعث شد که شرکت‌های لوازم خانگی مانند سامسونگ و ال جی که از فعال‌ترین شرکت‌های لوازم خانگی بین‌المللی در ایران به شمار می‌آمدند، از سال ۹۸ بازار ایران را ترک کنند. اما چندی پیش زمزمه هایی درخصوص واردات لوازم خانگی کره‌ای به جای بدهی‌‌های کره به ایران شنیده شد. در این راستا امریکا برای آزاد کردن بخشی از پول‌‌های ایران، به شرکت‌های کره جنوبی مجوز داد که بدهی ایران را تنها از طریق واردات لوازم خانگی و کالا به ایران پرداخت کنند. اما در این مجوز قید شد که شرکت‌های جدید امکان صادرات محصولات خود به ایران را ندارند و همان شرکت‌های پیشین ال‌جی و سامسونگ باید محصولات خود را به ایران صادر کنند. اما طبق مصوبه اولیه شورای هماهنگی سران قوا در سال ۹۷ و تمدید آن، ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا پایان سال ۱۴۰۰ ادامه دارد و قرار شد بعد از آن درباره این موضوع تصمیم گیری شود.

با خبر واردات لوازم خانگی کره‌ای به ایران جمعی از تولیدکنندگان داخلی نگرانی خود از این موضوع را با رهبر انقلاب در میان گذاشته و از ایشان درخواست چاره‌ جویی کردند. بر همین اساس رهبری ضمن تایید درخواست تولیدکنندگان ایرانی در نامه‌ای خطاب به ریاست جمهوری تاکید کردند: «این‌ موضوع بسیار مهمی است. اگر این خبر گشایش واردات از دو شرکت کره جنوبی راست باشد، به معنی شکستن کمر شرکت‌های لوازم خانگی داخلی است که تازه توانسته‌اند قدری روی پا بایستند. جداً جلوی این مشکل را سد فرمایید.»

پیرو این نامه نیز رئیس جمهوری، دستور جلوگیری از واردات را به وزرای صمت و اقتصاد ابلاغ کرد و در نامه‌ای به رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت و همچنین محسن خاندوزی، وزیر اقتصاد، دستور داد: از واردات لوازم خانگی «جلوگیری شود.»

با وجود دستور رهبری، واردات لوازم خانگی به ایران ادامه دارد

اما طی روزهای اخیر با وجود دستور رهبری و رئیس‌جمهوری مبنی بر ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره ای، عده‌ای از واردکنندگان توانسته‌اند مجوز ثبت سفارش لوازم خانگی کره‌ای از وزارت صمت دریافت کنند و کالاهای خود را به گمرک برسانند. در روزهای ابتدایی مهر ماه امسال برخی کالاها از جمله یخچال ساید بای ساید، ماشین ظرفشویی و لباسشویی ال جی از سوی وزارت صمت ثبت سفارش شده است.

درخصوص اسناد منتشر شده آن هم در زمان ممنوعیت واردات لوازم خانگی مسئولان طبق روال همیشگی و توجیه عملکرد خود، آن را مربوط به ثبت آماری (مربوط به کالای غیرتجاری) واردات کولبری و مرزنشینی می‌دانند. آنچه مشخص است این است که با ممنوعیت‌‌های موجود و دستور رهبری، تکلیف این نوع واردات باید از سوی مراجع ذی ربط به زودی مشخص شود. مگر نه این که واردات لوازم خانگی به ایران در هر شرایطی ممنوع است؟ چرا هنوز برخی و گروهی آن هم به اسم واردات کولبری و مرزنشینی از طریق مراجع قانونی لوازم خانگی وارد ایران می‌کنند؟

دیواری کوتاهتر از کولبران نیست!

اگرچه به گفته سعید عباسپور، رئیس دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صمت، "واردات مرزنشینی و کولبری به دلیل مسائل معیشتی مشمول ممنوعیت‌‌ها و محدودیت‌‌ها نیست و واردات لوازم خانگی فقط به دو رویه کولبری و مرزنشینی انجام می‌شود."ممنوعیت واردات لوازم خانگی یا باید ممنوع باشد و یا نباشد. وزارت صمت مشخص کند که دقیقا چه افرادی و چه گروهی می‌توانند به نام کولبر و مرزنشین، ممنوعیت ورود لوازم خانگی به ایران را دور بزنند. کولبر و مرزنشین اگر پول واردات لوازم خانگی به ایران را داشت که سال‌ها در کوه‌ها به سختی جان خود را به خطر نمی‌انداخت. وزارت صمت مشخص کند که این کولبران برای چه کسانی لوازم خانگی و کالا وارد می‌کنند؟ آیا این کالاها برای قشر خاصی که سال‌ها در پی سواستفاده از بازار تحریم شده ایران و به دنبال خالی کردن جیب مردم هستند، وارد نمی‌شود؟ چرا در این خصوص دیواری کوتاه تر از کولبران نیست؟

وزارت صمت تکذیب کرد

در حالی که وزارت صمت هر گونه ثبت سفارش و ورود لوازم خانگی به کشور را تکذیب کرده است، بررسی‌‌ها نشان می‌دهد، علیرغم کالاهایی که در سطح بازار وجود دارد، برخی از سایت‌‌های اینترنتی نیز به طور رسمی و قانونی و بدون هیچ مانعی اقدام به فروش و عرضه محصولات ال جی و سامسونگ می‌کنند. آنچه مسلم است این است که واردات ته لنجی و از سوی کولبران و مرزنشینان، تنها روزنه‌های کوچک برای ورود کالای قاچاق به حساب می‌آیند و منافذ بزرگ را باید در بازار دلالان، سوداگران و سودجویان جست‌وجو کرد.

در آخر این که برخی معتقدند ممنوعیت واردات و جلوگیری از آن باعث افزایش قاچاق و افت کیفیت کالاها می‌شود. تجربه‌ای که در بازار تولید خودرو داخلی نیز شاهد آن هستیم. به دلیل این که بازار در انحصار چند تولید‌کننده است و رقابتی برای بهبود کیفیت، خلاقیت در طراحی و همچنین کاهش قیمت‌ها وجود ندارد. دست آخر هم تولیدکننده داخلی نه یک تولیدکننده واقعی که می‌تواند در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشد، بلکه نهایتا به یک مونتاژ کار و کپی کار تبدیل می‌شود. به نظر می‌رسد بهترین ایده این باشد که هم به تولید داخل فکر کرد و هم برای بازار صادراتی برنامه‌ریزی داشت. زیرا با وجود تولیدکنندگان و رقیب‌های قدر است که هر بازاری رشد می‌کند. در غیر این صورت منجر به انحصار، کاهش کیفیت، عدم رقابت، از دست دادن بازارهای منطقه‌ای و دست آخر متضرر شدن مردم می‌شود.

چرا تولیدکنندگان لوازم خانگی با واردات مخالفت می‌کنند؟

حمیدرضا غزنوی سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی که اخیرا عنوان کرده است که محصولاتی شامل یخچال، ماشین لباسشویی، ظرفشویی و سایر اقلام به تازگی به گمرکات وارد شده در حالی که ثبت سفارش و واردات ممنوع است، دلالیل مخالفت تولید‌کنندگان با واردات لوازم خانگی به کشور را شرح داد.

سخنگوی تولیدکنندگان لوازم خانگی، ضمن بیان این که ما با این تصمیم که محصولات کره‌ای وارد ایران شود مخالف هستیم، گفت: ما مخالف هستیم که از کره لوازم خانگی تحویل بگیریم، زیرا در شرایطی که وضعیت ما سخت شد، این شرکت‌ها بازار ایران را رها کردند و امروز که تولیدات ما جایگزین کالاهای خارجی شده است، قصد بازگشت دارند؟

غزنوی در پاسخ به این سوال که هم اکنون چند شرکت تولیدکننده لوازم خانگی در ایران فعال هستند، گفت: درحال‌حاضر ۱۵۰۰ شرکت تولیدکننده لوازم خانگی و حدود ۳ هزار شرکت قطعه ساز در بازار ایران فعالیت می‌کنند. برخی شرکت‌های مونتاژی هم از جمله ال جی و سامسونگ در بازار وجود دارند، اما کار نمی‌کنند.

غزنوی در پاسخ به این که آیا تمام قطعات لوازم خانگی در ایران تولید می‌شود، گفت: در کل دنیا به این صورت است که کشورهای تولید‌کننده لوازم خانگی برخی قطعات را از کشورهای دیگر تامین می‌کنند. در بازار ایران هم به همین شکل است که برخی قطعات را از کشورهای دیگر وارد می‌کنیم. اما در ساخت قطعات لوازم خانگی باید بگویم که در یخچال ۷۵ درصد، در لباس شویی ۸۰ درصد و در اجاق گاز ۹۸ درصد قطعات تولید داخل است.

درحال‌حاضر صادرات بسیار کم انجام می‌شود

غزنوی در ادامه افزود: وضعیت تولید بسیار خوب است. سال گذشته ۷۸ درصد و ۵ ماه اول امسال حدود ۴۰ درصد افزایش تولید داشتیم. از نظر کیفیت کالاها از سطح پایین تا سطح بسیار بالا تولید می‌شوند. ضمن این که از سازمان استاندارد درخواست داریم که شاخص‌های کیفیت را بالا ببرند.

وی درخصوص تاثیر مثبت واردات در بازار ایران گفت: افزایش تولیدات به دلیل ممنوعیت واردات است. تفکری می‌گوید واردات انجام شود و رقابت ایجاد شود و قیمت‌ها انحصاری نشود و تفکری دیگر می‌گوید واردات ممنوع شود که کشور روی پای خود بایستد و مصرف گرا نشود. هر دو تجربه شده و قبل از سال ۹۷ تجربه شد، چه دستاوردی برای ما داشت؟ ثمره‌اش این شد که تعدادی کالای لوکس خریدند و در خانه گذاشتند. اشتغال از بین رفت. صنعت از بین رفت. ذائقه مردم به سمت کالاهای کشورهای دیگر رفت و در آخر هم همان تولید‌کنندگان بازار ایران را رها کردند. دستاورد تفکر دیگری که ممنوعیت واردات را طلب کرد، اشتغال دهها هزار نفر بود. افزایش تولید داشتیم و بازار خود را تامین کردیم و جای بازار خارجی را پر کردیم. تحریم‌ها بی‌اثر و امنیت اقتصادی ایجاد شد و امکان صادرات و ارز آوری برای کشور ایجاد کردیم که اثر این تفکر است.

انحصار در بازار لوازم خانگی وجود ندارد!

غزنوی در پاسخ به انحصار در بازار به دلیل عدم واردات گفت: باید تعریفمان از انحصار را مشخص کنیم. اگر بازار در دست شرکت‌های محدودی باشد می‌توان گفت که بازار انحصار دارد اما درحال‌حاضر ۱۵۰۰تولیدکننده لوازم خانگی در کشور هستند و نمی‌توان گفت انحصاری در بازار وجود دارد. انحصار وقتی به‌وجود می‌آید که یک یا دو شرکت در بازار فعالیت کنند نه ۱۵۰۰ شرکت که از این تعداد ۵۰۰ شرکت درحال‌حاضر فعالانه کار می‌کنند. انحصار وقتی به‌وجود می‌آید که تعداد تولید‌کنندگان کم باشد، حداقل ۴۰ برند فعال در بازار وجود دارد و بقیه برند نیست و انحصار در این وضعیت به‌وجود نمی‌آید. این شرکت‌ها با هم در حال رقابت هستند. اما به طور کلی انحصار زمانی شکسته می‌شود که ما صادرات داشته باشیم. در این صورت مجبور می‌شویم کیفیت را افزایش دهیم. واردات محصول کامل به کشور منجر به کاهش کیفیت عمق داخل می‌شود. متأسفانه با واژه‌های "حق انتخاب مصرف کننده" و " گرانی لوازم خانگی داخلی نسبت به خارجی" نفوذ خارجی‌ها را افزایش داده‌اند.

غزنوی در ادامه تاکید کرد: می‌گویند واردات انجام شود تا رقابت ایجاد شود و کیفیت کالاها بالا رود! سال‌های گذشته چه اتفاقی افتاد که تولید‌کننده ما نتوانست تولید کند و نابود شد؟ بازار را با این تفکر گرفتند و بعد رها کردند و رفتند. تجربه‌ای که می‌گوید رقابت برای کیفیت باید باشد، همان شد که قبل از سال ۹۷ به‌وجود آمد. آیا تولیدات داخل کیفیت‌اش بالا رفت؟ یا نتوانست کار کند و نابود شد؟.کیفیت کالاهای ما هم پایین آمد، چون کیفیت رابطه مستقیمی با تولید انبوه و میلیونی دارد.

فقط قطعات وارد کنیم

وی افزود: ما باید در باشگاه جهانی وارد شویم تا مجبور به بالا بردن کیفیت شویم، نه این که بازار را در انحصار تولیدکنندگان خارجی قرار دهیم. همین امروز محصولات ما به اروپا و افریقا صادر می‌شود و در منطقه نیز صادرات داریم. یعنی کیفیت محصولات ما جهانی است و باید در این مسیر کیفیت محصولات خود را بالا ببریم. همچنین باید برای بهبود تولید و افزایش استقبال مصرف‌کنندگان از تولیدات داخلی استانداردهای کیفی را افزایش دهیم. از سوی دیگر نیز با بهبود فناوری زمینه صادرات را فراهم کنیم.

غزنوی در آخر گفت: تولیدکننده‌ای که درحال‌حاضر سه شیفت کار می‌کند، باید برای ما ایرانی‌ها افتخار باشد. ما موافق سرمایه‌گذاری خارجی هستیم، اما فقط در حوزه قطعات و مواد اولیه‌ای که ما سرمایه‌ گذاری نکرده‌ایم. به هیچ وجه موافق واردات محصولاتی که در ایران سرمایه‌گذاری شده است نیستیم، به جای واردات محصول کامل، سرمایه‌گذار خارجی باید در بخش قطعه‌سازی واردات داشته باشد. در حوزه‌هایی که به خودکفایی رسیده‌ایم نباید به هیچ وجه اجازه ورود سرمایه‌گذار خارجی را بدهیم.