پشت پرده افزایش نجومی قیمت برنج

قیمت برنج که همزمان با سایر کالا‌ها تورم زیادی در یک سال اخیر تجربه کرده، در فاصله شهریور تا آبان ماه امسال رکورد زد و قیمت آن چند برابر شد. به طوری که قیمت برنج ایرانی در مقایسه با آبان پارسال ۱۰۰ درصد افزایش قیمت پیدا کرده و تا کیلویی ۵۵ هزار تومان هم فروخته شده است. این تازه آمار میانگین میادین تره بار است که در مراجع رسمی آماری استفاده می‌شود و قیمت در بازار و در سطح خرده فروشی بیشتر از این است. به طوری که قیمت هر کیلو برنج ایرانی در حداقلی‌ترین حالت ممکن کیلویی ۶۰ هزار تومان در بازار خرده فروشی قیمت می‌خورد.

چرا برنج ایرانی گران شد؟

یک فروشنده برنج ایرانی توضیح می‌دهد: برنج اکنون به قیمت بی‌سابقه‌ای رسیده، به طوری که ما کمتر مشتری داریم که عمده بخرد و همه به سمت خرید کیلویی رفتند یا حتی برنج نیم دانه را جایگزین کردند. گرانی قیمت برنج ایرانی چند دلیل عمده دارد. اول اینکه امسال کشت برنج در شمال کشور با وجود کم آبی افت زیادی کرد. از طرف دیگر هزینه‌های تولید هم بسیار بیشتر از قبل شده، هزینه‌های تولید از کود و سم گرفته تا خرمن کوبی. به عنوان مثال سم علف کش از ۵۰ هزارتومان به ۷۵۰ هزار تومان رسیده است. همچنین کمبود و گرانی برنج خارجی عامل مهمی در افزایش قیمت برنج ایرانی در دو سه ماه اخیر بوده است.

قیمت برنج خارجی افزایش ۲۴.۷ درصدی در مقایسه با مهر پارسال ثبت کرده، هر کیلو برنج خارجی در مهر سال گذشته ۲۱ هزار و ۱۰۰، شهریور ماه ۲۵هزار و ۹۰۰ و در مهر ماه ۲۶هزار و ۴۰۰ تومان بوده است که البته در آبان ماه تا بیش از ۳۰ هزار تومان هم رفت که نشان از تورم ماهانه ۱.۸ و تقطه به نقطه ۲۴.۷ درصد دارد. برنج خارجی در دو سال اخیر با توجه به حذف ارز ۴۲۰۰ افزایش قیمت داشت، ولی این روند افزایشی متوقف نشده است و ادامه دارد.

افزایش قیمت برنج در حالی رخ می‌دهد که از ابتدای مرداد سال جاری با شروع ممنوعیت فصلی واردات که تا پایان آبان ادامه دارد، واردات برنج ممنوع شده و گرچه رایزنی‌هایی برای ترخیص برنج ورود به بازار جهت تعدیل قیمت، در این مدت وجود داشته، اما با توجه به شروط تعیین شده فقط ۱۵ هزار تن مجوز ترخیص را دریافت کرده که آن هم‌مشخص نیست وارد بازار شده است یا خیر؟

ممنوعیت واردات برنج به قیمت تضییع حقوق مصرف کننده

مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج در همین رابطه توضیح می‌دهد: اتفاق گرانی بی سابقه برنج که در ماه‌های اخیر شاهد آن هستیم به خرداد ماه بازمی گردد. آن زمان دولت تصمیم به اعمال ممنوعیت واردات برنج از مرداد ماه تا پایان آبان ماه گرفت. توجیه آن هم حمایت از تولید داخل بود، اما مهم‌ترین نکته را فراموش کردند و آن هم این بود که تولید داخل امسال با افت زیادی همراه است. آن زمان به وزارت صمت اعلام که تجدیدنظر کنند. اما زیر بار نرفتند نهایتا دولت سیزدهم هم قانع نشد و این ممنوعیت را اعمال کرد. ما همان موقع اولتیماتوم دادیم که تبعات اجتماعی زیادی خواهد داشت. متاسفانه هیچ کس توجه نکرد که ذخیره لازم برنج خارجی برای دوره ممنوعیت نداشتیم و از طرفی با کمبود برنج داخلی مواجه بودیم به دلیل افت کاشت امسال. رسیدیم به امروز که افزایش و کمبود برنج را شاهد هستیم است.

وی افزود: برنج ایرانی هم افزایش نجومی بیش از ۱۰۰ درصد را از خودش به جا گذاشت. یعنی به بهانه حمایت از تولید داخل دولت یک مصوبه را به اجرا گذاشت که به قیمت نابودی حقوق مصرف کننده و افزایش کم سابقه قیمت برنج تمام شد. در حالی که درست این بود که به جای ممنوعیت فصلی دولت تعرفه فصلی را اعمال می‌کرد و تعرفه واردات برنج خارجی در این چند ماه را زیاد می‌کرد.

او ادامه داد: دیروز معاون توسعه وزات جهاد به دفتر مقررات سازمان توسعه تجارت درخواست کردند که از تاریخ ۱۰ آذر برای ثبت سفارش مهیا شوند. تا بتوانیم در این ۱۵ روز باقی مانده به پایان ممنوعیت مراحل ثبت سفارش را انجام دهیم و کمی جلو بیفتیم.

اما به گفته کشاورز واردات برنج خارجی هم این ضمانت را نمی‌تواند ایجاد کند که قیمت برنج کاهشی شود. او توضیح می‌دهد: اولین محموله برنج وارداتی آذرماه می‌رسد و پیش بینی می‌شود بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزارتن در ماه واردات برنج ما باشد. اما مساله اینجاست که اگر عرضه برنج خارجی با قیمت مناسب صورت بگیرد و قیمت برنج ایرانی پایین نیاید، اختلاف قیمت این دو بسیار معنادار خواهد بود و ممکن است برنج ایرانی با کمبود شدید تقاضا مواجه شود؛ بنابراین باید سیاستی اتحاذ شود که همزمان با ورود برنج خارجی به بازار قیمت برنج داخلی هم کاهش یابد تا این بخش آسیب جدی نبیند و با کمبود تقاضا مواجه نشود.