برنج در شمال چند؟ / افزایش فضایی قیمت ها!

 پاییز که می‌شود روزهای پررنج برداشت برنج هم پایان می‌یابد و شالی‌هایی که در شالیکوبی‌ها به برنج سفید تبدیل شده اند روانه بازار می شوند تا شالیکاری که کیسه‌های برنج را از دل خاک بیرون کشیده است مزدش را بگیرد و قوت مردم هم در پیشخوان بازار برنج فروش‌ها برود، این داستان تکراری هر ساله شمالی‌ها است، داستانی که امسال یک جای کار آن می‌لنگد، برنج‌ها کاشته و برداشت شده اند، به بازار آمده اند، شالیکار مزدش را گرفته است، اما رد برنج‌های سفید در سفره‌ها کمتر دیده می‌شود می‌گویند گران است نمی‌توانیم بخریم و بخوریم.

کشاورز دل خوشی ندارد

شالیکاران شمالی ۹ ماه قبل و اوایل فروردین دست به خزانه‌های نشا برده بودند تا دشت‌های خالی را سبز کنند، دشت‌هایی که رزاق بی منت آن را بارور کرد و کیسه‌های برنج را پر و جیب کشاورز را پر پول، اما کشاورزان ناراضی بودند، آن‌ها با یک حساب سرانگشتی می‌فهمند که شاید قیمت برنج امسال در مقایسه با پارسال بالا رفته باشد و پول بیشتری گرفته باشند، اما اگر مخارج را حساب کنند باز نسبت به پارسال چیز دندان گیری نصیبشان نشده است.

سالاری برنج کار اهل ساری است، جوان است، اما شغل آبا و اجدادی اش کاشت برنج بوده و هم برنج را می‌فهمد هم بازار را می‌گوید: هر لیتر سم پارسال ۴۰ هزار تومان بود و امسال ۸۰ هزار تومان، هزینه یک کارگر پارسال ۱۰۰ هزار تومان بود و امسال ۲۰۰ هزار تومان، کود ۶۰ هزار تومانی شد ۱۵۰ هزار تومان و هزینه تبدیل شالی به برنج هم دو برابر شده است.‌

می‌گوید: وقتی هزینه‌های تولید برنج دو برابر شده است کشاورز مگر می‌تواند با قیمت پارسال برنج را عرضه کند.

سالاری که برنج هایش را همان شهریورماه به قیمت ۳۰ هزار تومان فروخته است می‌گوید: شالیکار نقشی در افزایش قیمت برنج ندارد اینکه برنج الان در بازار چقدر فروخته می‌شود نه دست کشاورز است نه دست خرده فروشان، دست دلال است و بنکدار و انبار دار و..

بازار در قرق برنج‌های هندی

بازار خالی از تکاپوی زنان و مردان است، خالی از آمدن و رفتن، اما پر از کیسه‌های برنج، اصغری فروشنده برنج بازار است می‌گوید: متوسط قیمت هر کیلوگرم برنج مازندران اکنون در بازار ساری ۴۶ تا ۴۷ هزار تومان است در حالیکه پارسال بهترین برنج شمال را ۳۰ تا ۳۳ هزار تومان می‌توانستید بخرید.‌

می‌گوید: قدرت خرید مردم پایین آمده است و مردم رغبتی به خرید برنج ندارد به همین دلیل بازار کساد است و خیلی از بازاریان هم روزانه یکی دو ساعت مغازه‌های خود را باز می‌کنند.

همکارش هم به جمع ما می‌آید و می‌گوید: سال‌های گذشته مازندرانی‌ها برنج را کیسه‌ای می‌خریدند، امسال کیلویی، کمتر مصرف می‌کنند احتمالا نان را جایگزین برنج کرده اند.

خانمی که برای خرید برنج آمده حرفش را تایید می‌کند و می‌گوید: برای خرید یک کیسه ۲۰ کیلوگرمی باید یک میلیون تومان بدهیم، نداریم و مجبوریم کیلویی بخریم البته نه برنج ایرانی که برنج‌های هندی.

فروشنده هم حرف خانم را تایید می‌کند و می‌گوید: بیشتر مردم ترجیح می‌دهند برنج‌های وارداتی خریداری کنند هر کیلوگرم حداقل ۱۰ تومان ارزانتر است برخی‌ها هم لاشه برنج یا همان نیم دانه را می‌خرند.

‌می‌پرسم برنج‌های شمال را چه کسانی به تهران می‌فرستند که می‌گوید ما و اهالی این راسته خرده فروش هستیم و راضی به سود ۱۰ تا ۲۰ درصدی، نه انبار داریم نه سوله که بتوانیم چند هزار تن برنج را انبار کنیم تا قیمتش بالا برود می‌خواهی علت افزایش قیمت را کشف کنی سراغ شالی کوبی‌ها برو.

انبارها پر، سفره‌ها خالی

شالی کوبی‌ها پر از کیسه‌های سفید برنج است، کیسه‌هایی که ردیف روی هم انباشته شده اند و هر چه بالاتر می‌روی خاک نشسته بر کیسه‌ها هم بیشتر.

اکبری عضو هیات مدیره انجمن برنج کشور می‌گوید: برنج به فراوانی در انبارها و شالکیوبی‌ها موجود است، همه تبدیل شده و آماده برای فروش اما برنج این روزها کمتر خریدار دارد.

گذری به دوران کرونا و فصل کشت می‌زند و می‌گوید: خشکسالی و کم آبی سبب کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی تولید برنج شد، اما به خاطر شیوع کرونا و برگزار نشدن مراسم‌های عروسی و بسته بودن رستوران‌ها مصرف برنج هم ۲۰ تا ۲۵ درصد کمتر شده است.

راجع به علت گرانی برنج می‌پرسم می‌گوید: جدای از افزایش هزینه‌های کشت برنج، شالیکوبی داران هم متحمل هزینه‌های چند برابری شده اند از افزایش چند برابری بهای قطعات گرفته تا افزایش دستمزد کارگران و ما پارسال برای تبدیل هر کیسه ۵۰ هزار تومان می‌گرفتیم و امسال ۷۰ هزار تومان.

عضو هیات مدیره انجمن برنج کشور گفت: شالیکوبی داران عموما به صورت کارمزدی کار می‌کنند و کیسه‌های برنج موجود در شالی کوبی‌ها مربوط به تعداد زیادی از کشاورزان است که باید فروخته شود تا کارمزد شالی‌کوبی‌ها هم پرداخت شود، اما تجار برنج را به بهانه گرانی نمی‌خرند.

اکبری در خصوص تفاوت قیمت برنج در شمال با تهران نیز گفت: کسانی روی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند که به میزان زیادی برنج را در انبارها ذخیره کرده اند و وقتی قیمت برنج در مازندران ۴۵ هزار تومان و در تهران تا ۷۰ هزار تومان است دستگاه‌های نظارتی باید ورود و با متخلفان برخورد کنند.

تشکیل یک زنجیره برای کاهش قیمت برنج

ابراهیم قربان نژاد مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی مازندران افزایش هزینه‌های تولید را دلیل افزایش قیمت برنج می‌داند و می‌گوید: هزینه تولید یک کیلوگرم برنج پارسال در کشت و برداشت مکانیزه ۱۸ هزار تومان و در کشت سنتی ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان بود و این میزان امسال به ۳۶ تا ۳۹ هزار تومان رسیده است.‌

می‌گوید: افزایش ۸۰ درصدی قیمت تولید برنج، افزایش قیمت نهایی این محصول را بدنبال داشته است.

قربان نژاد در خصوص آخرین وضعیت بازار هم گفت: برنج‌های پرمحصول خریدار کمی دارند و طارم محلی هم با رشد قیمتی بالا اکنون روی ۴۵ تا ۴۷ هزار تومان متوقف شده است.

مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه ما متولی تولید برنج هستیم و واردات برنج راهکاری برای کاهش قیمت برنج داخلی از سوی دولت است، گفت: بخشی از این برنج‌های وارداتی برای تنظیم بازار به استان‌ها ارسال شده است.

گفت: ۵۰۰ تن برنج وارداتی بین مصرف کنندگان مازندرانی توزیع شده است و ۵۰۰ تن نیز در انبار موجود است تا اگر نیاز شد در بازار توزیع شود.

او واردات برنج خارجی و توزیع آن در بازار را راهکاری موقتی برای تعادل قیمت می‌داند و می‌گوید: افزایش سطح زیر کشت ارقام پرمحصول برنج، حمایت از کشاورزان برای کاهش هزینه‌های تولید، تشویق مردم به مصرف برنج‌های پرمحصول، حذف واسطه‌ها، عرضه برنج از طریق بورس و ورود جدی‌تر دولت برای ساماندهی بازار برنج می‌تواند بازار را از برنج‌های وارداتی بی نیاز و قیمت را هم متعادل کند.