قاچاق ارز صادراتی شایعه یا واقعیت؟

به گفته دلارفروشان خیابان فردوسی تقاضا برای خرید ارز در بازار افزایش یافته ‌است. این افزایش تقاضا دو دلیل دارد؛ یکی هجوم صادرکنندگان به بازار برای تهیه دلار و دیگری، تشویق مردم توسط دلالان برای خرید سهمیه ۲۲۰۰ دلاری سالانه است.

تقاضای خرد همیشه در بازار وجود داشته، اما نکته‌ای که چند صرافی آن را عنوان می‌کنند افزایش خریدهای عمده در بازار است. آنها می‌گویند ضرب‌العجل بانک مرکزی سبب شده تا صادرکنندگان بخش مهمی از ارز موجود در بازار را بخرند و آن را به سامانه نیما عرضه کنند. با این کار دو اتفاق مهم رخ می‌دهد، هم از جریمه و برخورد قضایی در امان می‌مانند و هم می‌توانند ارز صادرتی خود را بعدا وارد بازار کنند آن هم با قیمت بیشتری.

این اظهارات صرافان در حالی است که اخیرا یکی از اعضای هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران در واکنش به سفر عبدالناصر همتی به عراق در صفحه توییترش نوشت: «حتی خود رئیس بانک مرکزی هم نمی‌تواند دلارهای ما را از عراق برگرداند، چگونه توقع دارد صادرکنندگان ارز خود را بازگردانند! »

او مدعی شده بود تقاضا از سوی صادرکنندگان برای خرید دلار در بازار افزایش یافته و در این رابطه نوشته بود: «ضرب الاجل برای بازگشت ارز صادراتی، باعث هجوم صادرکنندگان به بازار برای تهیه دلار و بالا رفتن قیمت‌ها شده است.» چیزی که حالا گزارش‌های میدانی و اظهارات صرافان هم آن را تایید می‌کند.

قاچاق ارز به سلیمانیه عراق

در همین رابطه یکی از صرافان خیابان فردوسی، می‌گوید: برخی تجار، ارز حاصل از صادرات محصولات را به کشور باز می‌گردانند اما آنها را به سامانه نیما یا بانک مرکزی تحویل نمی‌دهند. حتی ارزها را در بازار آزاد هم نمی‌فروشند. بلکه این پول‌ها را قاچاقی به سلیمانیه عراق صادر می‌کنند؛ چرا که قیمت دلار در سلیمانیه عراق بیشتر از بازار داخل است.

او اظهار می‌کند: پول حاصل از فروش دلار در سلیمانیه عراق را در بازار ارز داخلی تزریق می‌کنند. از این‌رو تقاضا برای حجم انبوهی از دلارها در بازار داخل افزایش یافته است. همین موضوع باعث شده قیمت دلار نوسان شدیدی داشته باشد.

تب خرید دلار در بازار فردوسی بالا گرفته است. عده‌ای از این فضا هراس دارند و نگرانند که مبادا تجربه سال ۹۷ و کاهش یکباره قیمت دلار تکرار شود.اما عده دیگری معتقدند قیمت دلار همچنان روند صعودی خواهد داشت.

یک دلال در بازار ارز در پاسخ به چرایی افزایش قیمت دلار می‌گوید: تقاضا برای خرید ارزهای بالای دو هزار دلار در بازار افزایش یافته است. علت این موضوع به مهلت بانک مرکزی به صادرکنندگان باز می‌گردد. کسانی هستند که در بازار چمدان‌های دلار را جابه‌جا می‌کنند و به شرکت‌های بازرگانی تحویل می‌دهند.

آیا ذخایر بانک مرکزی ته کشیده است؟

این صحبت‌ها در فضا و شرایطی عنوان می‌شود که با اخطارهای پی در پی دولتمردان، به نظر می‌رسد ذخایر ارزی بانک مرکزی به نوعی کاهش یافته و مسئولان وزرات صمت در صدد هستند با برخی ضرب الاجل‌ها تجار و صادرکنندگان را به بازگشت ارز مجاب کنند. حتی رئیس بانک مرکزی برای بازگشت ارز تجار به کشورهای همسایه سفر می‌کند. سفر اخیر او به عراق حول محور بازگشت ارز تجار ایرانی شکل گرفت.

یک دلال در بازار ارز در پاسخ به چرایی افزایش قیمت دلار می‌گوید: تقاضا برای خرید ارزهای بالای دو هزار دلار در بازار افزایش یافته است. علت این موضوع به مهلت بانک مرکزی به صادرکنندگان باز می‌گردد. کسانی هستند که در بازار چمدان‌های دلار را جابه‌جا می‌کنند و به شرکت‌های بازرگانی تحویل می‌دهند.

این در حالی است که یک صراف دیگر خرید انبوه دلار در بازار را تکذیب می‌کند و به تجارت‌نیوز می‌گوید: فعلا در این هفته کسانی که به ما مراجعه می‌کنند یا فروشنده خرد دلار هستند یا تقاضای دلاری آنها در حد یکی دو هزار دلار است. البته طی چهار روز گذشته تقاضا برای خرید دلارهای انبوه اوج گرفته بود. برخی‌ با در دست داشتن چند کارت ملی، دلارهای انبوه را از مردم می‌خرند و در حساب افراد جابه‌جا می‌کنند.

تایید جا‌به‌جایی دلارهای انبوه

در همین حال، یک منبع آگاه افزایش تقاضا برای خرید دلارهای انبوه از سوی صادرکنندگان را تایید می‌کند و در این رابطه به تجارت‌نیوز می‌گوید: این اتفاق‌ها بیشتر در بازار آزاد رخ می‌دهد اما صرافی‌های رسمی فعالیتشان را در سامانه نیما براساس دستورات بانک مرکزی انجام می‌دهند. ما معتقدیم که خریداری در صرافی رسمی وجود ندارد و صراف‌ها عملا بیکار هستند.

در عین حال نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در پاسخ به این پرسش که خرید دلارهای انبوه توسط صادرکنندگان از بازار ارز و فروش آن به سلیمانیه عراق چقدر واقعی است؟ به تجارت‌نیوز می‌گوید: با توجه به اولتیماتوم بانک مرکزی مبنی بر برگشت ارزهای صادراتی صادرکنندگان در صدد این هستند که ارزهایشان را به کشور بازگردانند. به عقیده ما روند برگشت ارز به کشور در حال افزایش است.

محمدرضا مرتضوی می‌افزاید: با تعدادی از دوستان صادرکننده صحبت می‌کردم آنها تمام تلاش‌شان بازگشت ارز از کشورها است. اینکه برخی می‌گویند تقاضا برای خرید دلار در بازار داخل افزایش یافته و صادرکنندگان دلارهایشان را به سلیمانیه عراق می‌فروشند، این موضوع را تایید نمی‌کنم و تا به امروز نیز حرکت غیرعادی را در میان صادرکنندگان مشاهده نکرده‌ام. تمام تلاش صادرکنندگان این است که حساب‎شان را با دولت تسویه کنند.

طی چهار روز گذشته تقاضا برای خرید دلارهای انبوه اوج گرفته بود. برخی‌ با در دست داشتن چند کارت ملی، دلارهای انبوه را از مردم می‌خرند و در حساب افراد جابه‌جا می‌کنند.

صادرکنندگان می‌گویند عدم بازگشت ارز ناشی از سیاست چند نرخی ارزی (ارز ۴۲۰۰ تومانی) است که در اختیار برخی افراد قرار گرفت، عده‌ای مقدار کلانی ارز ارزان قیمت را گرفتند و در مقابل کالا به کشور وارد نکردند، نتیجه این اقدامات افزایش قیمت دلار می‌شود که دودش به چشم مردم عادی و تولیدکنندگان می‌رود.

دلارهای سنگین را به آشناها می‌دهیم

یکی دیگر از صرافی‌های خیابان فردوسی در پاسخ به این پرسش که در بازار، خریداران ارز چه کسانی هستند؟ به تجارت‌نیوز می‌گوید: هم خریدار خرد داریم و هم خریدار عمده! تجار و صادرکنندگان اغلب کسانی هستند که این روزها به طور عمده از بازار ارز دلار می‌خرند. هر چند که ما به خریداران نیز با در دست داشتن کارت ملی دو هزار و ۲۰۰ دلار تحویل می‌دهیم اما مشتری‌هایی داشته‌ایم که با ارائه چند کارت ملی دلارهای سنگینی را به آنها تحویل داده‌ایم.

او اضافه می‌کند: دلارهای سنگین را تنها به کسانی تحویل می‌دهیم که با آنها آشنا باشیم.

جو بازار، جو خرید است. فقط کافی است اطراف میدان فردوسی قدم بزنید، حتما با پیشنهاد خرید دلار مواجه می‌شوید. در بازار انگار همه خریدارند. در همین رابطه یک دلال به یکی از تجار پیشنهاد می‌دهد با توجه به نوسان شدید قیمت دلار بخشی از منابع را حفظ کرده و بخش دیگر را به بازار عرضه کند.

او دلیل عرضه دلار به بازار را این طور عنوان می‌کند: تجربه تلخ دو سال گذشته نشان داد نباید تمام تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد چید. در سال ۹۷ دولت به یک‌باره نرخ دلار را افزایش داد اما بعد از دو روز قیمت دلار از ۲۰ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان رسید.

سر ظهر است، انتظار می‌رود که با افزایش ساعتی قیمت دلار و طلا تقاضایی برای خرید دلار و سکه در این گرما وجود نداشته باشد اما با افزایش نوسان دلار، تقاضا برای خرید دلار و طلا در بازار افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد صراف‌ها با آخرین اولتیماتوم دولت با انبوه تقاضا در بازار ارز مواجه هستند این در حالی است که برخی از صادرکنندگان شناسنامه‌دار، خرید هر گونه ارز و دلار را در بازار تکذیب می‌کنند و می‌گویند دولت در تنگنای ارزی قرار گرفته و افزایش قیمت دلار به فاکتورهای مهم دیگری مرتبط است و ارتباطی به صادرکنندگان ندارد.

قیمت دلار ارزان می‌شود؟

آیا ممکن است قیمت دلار ارزان شود؟ مقصر اصلی افزایش قیمت دلار کیست؟ این سوالی است که ذهن عامه مردم را درگیر کرده است. هجدهم تیر ماه بود که روزنامه دنیای اقتصاد براساس برخی شنیده‌ها از هواپیمای حامل دلارها خبر داد. با انتشار این خبر گمانه‌زنی‌ها مبنی بر کاهش تدریجی قیمت دلار اوج گرفت. حال آیا واردات پالت‌هایِ دلار می‌تواند هشداری به خریداران ارز باشد؟

بر اساس گزارش این روزنامه، هواپیمای حامل پالت‌های دلار، پول حاصل از مبادله با ونزوئلا بوده که به ایران وارد شده و احتمال وقوع شوک ارزی و سقوط آزاد قیمت‌ها را تقویت می‌کند. این در حالی است که هنوز این موضوع از سوی مقامات دولتی تایید نشده است.

هر چند که اگر خبر واردات دلار از ونزوئلا به ایران صحت داشته باشد، باید گفت احتمالا واردات پالت‌های دلار بر بازار طلا و ارز تاثیری نگذاشته است.

واردات پالت دلار و طلا از ونزوئلا واقعیت دارد؟

یک از صرافی‌های فردوسی درباره صحت واردات پالت‌های دلار از ونزوئلا، می‌گوید: واردات پالت‌های دلار از ونزوئلا تنها یک خبر بود. پالت‌های دلار را نه کسی دیده و نه مقام رسمی آن را تایید کرده است. اگر این پالت‌ها از سوی بانک مرکزی به بازار ارز تزریق می‌شد قطعا شاهد کاهش قیمت دلار بودیم. او اظهار می‌کند: ممکن است دلارها رسیده باشد، اما به جای تزریق به بازار به ذخایر ارزی اضافه شده است.

حال باید دید آیا اولتیماتوم بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی واقعا بر وضعیت بازار اثر گذاشته است؟ آیا ممکن است با توجه به انتقادات صادرکنندگان، تغییری در این دستور ایجاد شود؟