عرضه بلوکی سهام پالایشگاه‌ها با ETF چه تفاوتی دارد؟

روز گذشته بود که خبرهای ضد و نقیض لغو دارا دوم (سهم دولت در ۴ پالایشگاه) به یکباره سیستم اصلی بورس را با تغییرات مهمی رو به رو کرد.

اُفت شدید ارزش نمادهای پتروشیمی و صنایع وابسته با سو گیری از درگیری‌های دستوری بین دو نهاد مجری و مسئول بازار سرمایه را به رنگ قرمز در آورده و سهام داران این بخش را نگرا کرد.

صندوق دارا دوم یا همان ETF که سهم دولت در ۴ پالایشگاه، قرار بود به صورت صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای فروش بین مردم توزیع شود. کاری که در مرحله اول برای ۳ بانک و ۲ بیمه اتفاق افتاد.

اما گویا مخالفت وزارت نفت برای عرضه سهام دولتی این چهار پالایشگاه، پای وزارت اقتصاد را هم به میان کشید و این کش مکش‌ها زمان عرضه آن را به صورت متوالی به تعویق انداخت.

دژپسند وزیر اقتصاد به عنوان مجری عرضه سهام این ۲ پلایشگاه در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اینطور می‌گوید: عرضه ETF اول که نهاد متولی آن ما بودیم به موقع و درستی رخ داد اما دو صندوق سرمایه‌گذاری بعدی که شامل پالایشگاه‌ها و صنعت خودروهاست ما مجری و نهاد متولی دو وزارتخانه دیگر هستند. به آنها وقت تعیین تکلیف داده‌ایم تا نتیجه را به ما اعلام کنند.

صحبت‌های وزیر اقتصاد قبل از لغو عرضه صندوق دارا دوم

در ادامه این تعویق‌ها از وزیر نفت این سوال بارها پرسیده شد که آیا شما مخالف عرضه پالایشگاه‌ها در بورس و به صورت ETF هستید که جوابی نگرفتیم.

این صحبت‌ها نهایت روز گذشته و منتفی شدن عرضه پالایشگاه‌ها به صورت ETF را رقم زد و وزیر اقتصاد در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه از عرضه بلوکی سهام دولت در این پالایشگاه‌ها خبر داد.

اما وزارت نفت همچنان با صدور بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های مختلف قصد دارد تا از مخالف نبودن خود سخن بگوید.

زنگنه

فلاحتیان معاون وزیر نفت تاکید کرد: آماده همکاری برای واگذاری این سهام هستیم به هر روشی که وزارت اقتصاد تعیین کند. واگذاری سهام پالایشگاه‌ها به هر صورت با روش صندوق ETF و یا صندوق بلوکی باشد ما آمادگی انجام آن را داریم.

او افزود: به همه مردم و مسئولان از طریق این تریبون اعلام می‌کنم، که در واگذاری سهام ما تابع نظر آنها هستیم.

فلاحتیان گفت: در دو سه روز اخیر دیدیم که هیات واگذاری با واگذاری بلوکی سهام پالایشگاه‌های مورد نظر موافقت کرده است و برای روز بیست و دوم مرداد اعلام عمومی خواهد کرد تا این سهام را به صورت بلوکی واگذار کنند و ما هم هیچ مخالفتی نداریم.

او ادامه داد: امیدواریم هر چه زودتر با هماهنگی و تعامل مستمر و بیشتر، بتوانیم این کار را به سرانجام برسانیم.

عرضه سهام به صورت بلوکی!

باتوجه به این مسئله که هم اکنون بین سهام داران بحث بر سر این است که تفاوت اصلی معاملات به سبک بلوکی یا صندوقETF چیست گزارشی را تهیه کرده‌ایم.

صندوق ETF دولتی به یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که امکان خرید و فروش آن به عنوان دارایی وجود دارد. در واقع این نوع از صندوق‌ها، همانند سهام عادی در بورس قابل خرید و فروش هستند. ETF مخفف کلمه Exchange-traded fund است و فرآیند آن به گونه‌ای است که با خرید هر واحد در این صندوق‌ها، دارایی شما سرمایه‌گذاری و برای کسب سود پس‌انداز می‌شود.

مزایای طرح ETF دولتی نسبت به سهام بلوکی

این طرح برای دولت، مردم و بازار سرمایه مزایایی دارد. منابع حاصل از فروش این سهام در طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی، توسعه، بازسازی و بهسازی در حوزه بهداشت و درمان، کمک به بخش مولد و محرک اقتصاد و… استفاده می‌شود که خود می‌تواند منجر به رونق و حتی جهش تولید ملی گردد.

این عرضه بزرگ منجر به تعمیق بازار سرمایه و افزایش نقدشوندگی آن می‌گردد که درنهایت موجب افزایش کارایی بازار سرمایه خواهد شد. در نهایت اجرایی شدن این طرح برای مردم نیز مزایایی دارد و آنها می‌توانند نقدینگی خود را به مسیر درست و بازاری مولد هدایت کنند و از مزایای این تخفیف نیز استفاده کنند.

معاملات بلوکی چیست؟

سفارشی که برای فروش یا خرید بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهادار نظیر سهام یک شرکت ثبت می‌گردد، معامله بلوکی نام دارد. معاملات بلوکی شامل تعداد زیادی از سهام یا اوراق مشارکت است که با یک قیمت تعیین شده بین طرفین خریدار و فروشنده خارج از بازارهای بورس یا فرابورس، برای کاهش تاثیر چنین معامله بزرگی بر قیمت جاری سهام در بازار انجام می‌شود.معاملات بلوکی با عنوان «سفارش‌های بلوکی» هم شناخته می‌شود.

معاملات بلوکی چگونه انجام می‌شوند؟

ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوک با قیمت معین ثبت می‌شود. کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی را در سامانه را می‌پذیرد. درصورتی‌که پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد، کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، می‌تواند پیشنهاد ارائه شده را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد. درصورتی‌که روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد، سفارش‌های تطبیق یافته جهت تایید بـه بـورس / فرابـورس ارسـال می‌شود. در صورتی که روش تسـویه پیشـنهاد فـروش ارائـه شـده، «بـا امکـان تسویه خارج از پایاپای» باشـد، درخواسـت کـارگزار پذیرنده پیشـنهاد، برای کارگزار پیشنهاد دهنده فـروش ارسـال می‌شود. در ایـن صـورت حالت‌های زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

۱: در صــورت تایید تســویه خــارج از پایاپــای توســط کــارگزار پیشنهاد دهنده فروش، سفارش تطبیق یافته با عنـوان تسـویه خـارج از پایاپای به بورس/ فرابورس ارسال می‌شود.

۲: در صورت عدم تایید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «نقدی و خارج از پایاپای» را پذیرفتـه باشـد، معاملـه بـا عنـوان تسویه نقدی جهت تایید به بورس/ فرابورس ارسال می‌شود.

 ۳: در صورت عدم تایید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «صرفاً خارج از پایاپای» را پذیرفته باشد، درخواست کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد رد می‌شود و پیشـنهاد فـروش، دوباره در سـامانه معاملات بلوک ثبت می‌شود.

۴: در صورت عدم مغایرت سفارش‌های تطبیق یافته با قـوانین و مقـررات، بورس/ فرابورس معامله را تایید می‌نماید و سـفارش‌هـای تطبیـق یافتـه جهت انجام معامله و ثبت نهـایی بـه سـامانه معـاملات ارسـال و در نمـاد معاملاتی مربوط به بازار بلوک ثبت می‌شود.

زمان انجام معاملات

معاملات بلوک به روش حراج ناپیوسته و هر ۵ دقیقه یکبار برگزار می­شود.

سامانه معاملاتی

معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی انجام می‌شود و در محاسبه قیمت پایانی و شاخص فرابورس لحاظ نمی‌شود.

روش سفارش دهی

در بازار بلوک صرفا سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نمی­باشد.

وضعیت نماد

مادامی که نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود.

نماد معاملاتی در بازار بلوک مادامی که دامنه نوسان روزانه قیمت سهم در بازار عادی به دلیل بازگشایی نماد معاملاتی افزایش یافته است، متوقف خواهد بود.

عرضه بلوکی سهام پالایشگاه‌ها هم روی میز آزمون و خطا!

این سردرگمی همچنان ادامه دارد و نحوه عرضه سهم دولت در پالایشگاه هنوز هم کاملا مشخص نیست طوری که صالح رئیس سازمان خصوصی‌سازی شب گذشته گفت: در صورتی که عرضه بلوکی این پالایشگاه‌ها موفق نباشد سازمان خصوصی‌سازی به صورت خرد و تدریجی و به صورت عرضه شناور باقیمانده سهام این پالایشگاه‌ها را به عموم مردم در بازار سرمایه عرضه می‌کند.

هنوز هم وزارت نفت علت اصلی این لغو عرضه را مشخص نکرده و این بین وزارت اقتصاد هم به عنوان مجری تنها از عدم آماده شدن زیرساخت‌های وزارت نفت مطلع بوده و خبر می‌دهد. لغو این گونه قرارداده ا تا حد زیادی از سرمایه اجتماعی کاسته و به نظر می‌رسد انگیزه برای خرید سایر ETF را می‌کاهد. حال باید دید سرنوشت ورود صنعت خودرو به بورس چگونه خواهد شد!؟