بازگشت تعادل به بازار ارز

تصمیم بانک مرکزی در روزهای پایانی شهریورماه درباره تسهیل فروش ارز صادراتی، گام مهمی برای رفع نیازهای ارزی و ایجاد تعادل در بازار به شمار می رود. در چارچوب تسهیل و تسریع تامین ارز وارد کنندگان در بازار ارز به پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و معدنی‌ها اعلام شد که آنها نیز می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را، علاوه بر صرافی‌های بانکی، مستقیم به صرافی‌های مجاز برای واردات کالاهای دارای تخصیص ارز بفروشند.  

این در حالی است که پیشتر، صادرکنندگان نسبت به محدودیت‌های فروش آزادانه ارز گلایه داشته و آن را موجب کند شدن بازگشت ارز به کشور می‌دانستند. تا قبل از این تصمیم، صادرکنندگان پتروشیمی که جزو بزرگترین صادرکنندگان کشور به شمار می رفتند، مجاز بودند ارز صادراتی خود را فقط به صرافی های بانکی به فروش برسانند.

ممکن است عده‌ای سوال کنند که چرا این تصمیم تنها مشمول صادرکنندگان پتروشیمی می‌شود و نه تمام صادرکنندگان؟ آمار حاکی از آن است که طی سال‌های گذشته بیش از دو سوم صادرات از منابع ارزی غیرنفتی کشور متعلق به سه گروه پتروشیمی، فولاد و معدن بوده است.  

بنابراین بانک مرکزی با این شیوه، بزرگترین صادرکنندگان را برای بازگرداندن تعادل به بازار ارز مورد هدف قرار داد و به این ترتیب صنایع صادرکننده مذکور که عرضه‌کنندگان بزرگ ارز به حساب می‌آیند، می‌توانند به جای فروش ارز به صرافی‌های بانکی، ارز حاصل از صادرات را به صرافی‌های تضامنی بفروشند.

می‌توان خوشبین بود که با این روش، صادرکنندگان انگیزه بیشتری برای بازگرداندن ارز به کشور داشته باشند و همچنین عرضه ارز در بازار نیز افزایش یابد که نتیجه آن بازگشت تعادل به بازار ارز خواهد بود.  

در این میان عده‌ای معتقدند با این تصمیم بانک مرکزی، صادرکنندگان منتفع شده و می‌توانند ارز خود را با نرخ بالاتری فروخته و سود بیشتری کسب کنند؛ این در حالی است که احمد مهدوی، دبیر انجمن صنعت پتروشیمی به خبرنگار اقتصادی ایرنا می‌گوید: نرخ عرضه ارز پتروشیمی هماهنگ است و مانند سایر صادرکنندگان، هر پتروشیمی نمی‌تواند برای خودش نرخ جداگانه تعریف کند. بنابراین برای صادرکنندگان پتروشیمی تفاوتی ندارد که ارز خود را در صرافی بانکی به فروش رسانند یا صرافی غیر بانکی.

به گفته وی این تصمیم از چند روز گذشته به تمام پتروشیمی‌ها ابلاغ شده و در حال اجراست.  

مهدوی با اعتقاد به اینکه این تصمیم منجر به تسهیل فرایند ثبت سفارش می‌شود، گفت: گاهی واردکنندگانی که ثبت سفارش کرده و تائیدیه بانک مرکزی دریافت کرده‌اند، برای تخصیص دچار مشکل می‌شدند که این امر، فرایند واردات را طولانی‌ می‌کرد. اما با تصمیم جدید بانک مرکزی، می‌توان به تسریع در واردات اقلام ضروری امیدوار بود.

آنچه مشخص است، آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی‌ها در صرافی‌ها که در راستای تسریع در تأمین ارز واردکنندگان بوده، می‌تواند منجر به کاهش فشار بر تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه و از سوی دیگر بر صادرکنندگان برای فروش ارز در بازار باشد.