رونمایی از سلطان روغن
مشکلات تامین مواد اولیه و زمزمه‌های حذف ارز ترجیحی واردات روغن خام موجب کمبود و گرانی انواع روغن نباتی، به‌ویژه در بازار برندهای مشهور، به‌خصوص حلب روغن جامد ۴٫۵ و ۱۷ کیلوگرمی شده است. گفته می‌شود در برخی شهرستان‌ها کمبود روغن به تشکیل صف‌های خرید طولانی در مقابل مراکز عرضه منجر شده است.
روغن جامد حلب ۴٫۵ و ۱۷ کیلوگرمی، به‌ویژه در شهرستان‌ها نایاب شده است. از چندی پیش متولیان تنظیم بازار بر توزیع انواع روغن نباتی مایع سرخ‌کردنی و پخت‌وپز مورد نیاز خانوارها از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای تاکید دارند، اما گزارش میدانی خبرنگاران از وضعیت توزیع روغن نباتی در این فروشگاه‌ها نیز نشان میدهد این روزها از توزیع روغن نباتی مایع برندهای مشهور مانند کانولا، ورامین، آفتاب یا برخی انواع روغن مانند کلزا و ذرت در این فروشگاه‌ها خبری نیست و فقط محصولات بی‌کیفیت برندهای گمنام به‌صورت محدود در برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع می‌شود.
از سوی دیگر کاهش شدید عرضه انواع حلب روغن نباتی جامد، که بیشتر در شهرستان‌ها یا برای مصارف صنعتی، مورد استفاده قرار می‌گیرد موجب نایاب شدن و افزایش شدید قیمت حلب ۴٫۵ کیلوگرمی روغن نباتی جامد تا مرز ۲۰۰ هزار تومان و تشکیل صف‌های خرید روغن مایع در برخی مناطق کشور شده است.
خبرنگاران می‌گویند این روزها برخی انواع روغن نباتی، تولید شده با برندهای مشهور، از طریق فروشگاه‌های مجازی با قیمت‌های بالاتر به مشتریان عرضه می‌شود. برخی برندهای روغن نباتی هم با سوءاستفاده از فرصت پیش آمده سایر محصولات خود، مانند چای را به همراه روغن نباتی به بنکداران و مصرف‌کنندگان، البته به اجبار، می‌فروشند. کمبود روغن نباتی جامد به‌دلیل مشکلات تامین حلب و جای خالی انواع روغن نباتی پخت‌وپز و سرخ کردنی برندهای مشهور از قفسه فروشگاه‌ها در حالی است که متولیان تنظیم بازار از نبود مشکلی برای تامین روغن نباتی مورد نیاز خانوار خبر می‌دهند.
روغن هست اما گمنام و بی‌کیفیت
گزارش میدانی خبرنگاران از شرایط توزیع و قیمت فروش انواع روغن نباتی در مراکز خرده‌فروشی سطح شهر حاکی است این روزها اگرچه روغن نباتی مایع در بیشتر فروشگاه‌ها و خواربار فروشی‌ها عرضه می‌شود اما از عرضه محصولات برندهای مشهور روغن در بازار خبری نیست و شرایط برای فروش روغن مایع پخت‌وپز و سرخ کردنی برخی برندهای گمنام که قبلا به‌دلیل کیفیت پایین مشتریان اقبال چندانی به خرید آن نداشتند، افزایش یافته است. برخی خانوارها که به خرید اینگونه روغن نباتی ناگزیر شده‌اند از کیفیت بسیار پایین آن گلایه دارند و تاکید می‌کنند استفاده از این نوع روغن برای پخت‌وپز یا سرخ کردن موجب افت شدید کیفیت و طعم غذا شده و نگرانی‌های آنها در زمینه احتمال استفاده از پالم در تولید اینگونه روغن‌ها و زیان‌های آن برای سلامتی را بیشتر کرده است.
مشاهدات خبرنگاران حاکی است: از عرضه انواع حلب روغن نباتی جامد و نیمه جامد به‌خصوص محصولات برندهای مشهور در خرده فروشی‌های سطح شهر تهران خبری نیست و در شهرستان‌ها نایاب شدن حلب ۴٫۵ و ۱۷ کیلوگرمی روغن نباتی به بهانه‌ای برای گران‌فروشی از طریق عرضه این اقلام به‌طور مخفیانه اما با ۲ تا ۳ برابر قیمت مصوب تبدیل شده است. برخی گزارش‌های منتشر شده در فضای مجازی نیز حاکی از توزیع روغن ۴ تا ۵ کیلوگرمی در بسته بندی‌های نایلونی به جای حلب است که این امر موجب افت کیفیت و افزایش ضایعات روغن نباتی در کشور شده است.
«پیت حلبی» متهم تازه گرانی روغن
در دور قبلی کمبود و افزایش شدید قیمت روغن نباتی مشکلات تامین و تخصیص ارز برای واردات روغن خام مورد نیاز کارخانه‌های روغن کشی، علت اصلی مشکلات بازار این کالا اعلام شد و سرانجام با اقدامات انجام شده برای تخصیص ارز و تامین روغن خام و حتی استفاده از ذخایر استراتژیک، وضعیت توزیع روغن بهبود یافت. اما در دور جدید کمبود و گرانی روغن نباتی به‌خصوص انواع جامد این محصول، کمبود حلب به‌عنوان متهم اصلی کمبود و گرانی روغن اعلام شده و متعاقب آن اخباری مبنی بر عرضه روغن جامد ۴٫۵ کیلوگرمی در بسته بندی نایلونی نیز منتشر شده است.
چنان که یکی از مسئولان وزارت صنعت اعلام کرده است: مشکل روغن جامد، تولید نیست، بلکه تولیدکنندگان در تامین حلب‌های بسته‌بندی این روغن با مشکل مواجه شده‌اند که بنا شده تغییراتی در بسته بندی آنها ایجاد شود تا مشکل عرضه روغن نیمه جامد هم حل شود.
محسن بوستانی‌فر با اشاره به گلایه برخی از شهروندان در خصوص کمبود مجدد روغن در استان البرز افزود: درست است که وضعیت توزیع روغن در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خواربار فروشی‌های سطح استان مثل سال گذشته نیست، اما اکنون مشکلی در تامین روغن مایع مورد نیاز مردم نداریم به همین دلیل از شهروندان تقاضا می‌شود در زمان مراجعه به فروشگاه‌ها به اندازه نیاز خود خرید کنند و اینگونه نباشد که بیش از مایحتاج خود روغن خریداری و در منزل دپو کنند.
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی ایران نیز افزایش قیمت ورق آهنی مورد نیاز تولیدکنندگان را عامل کمیاب شدن روغن جامد دانسته و گفت: علاوه بر آن قیمت مواد افزودنی روغن جامد افزایش پیدا کرده که این ۲ عامل باعث شده تولید روغن کم شود. در تولید روغن جامد همچنان مشکل وجود دارد و این مشکلات یک شبه به‌وجود نیامده که یک‌شبه هم برطرف شود.
امیرهوشنگ بیرشک، در مورد حذف ارز دولتی روغن خام افزود: حذف ارز دولتی جزو تصمیمات دولت است و هنوز دستورالعملی مبنی بر حذف ارز دولتی برای روغن به ما ابلاغ نشده است. همچنین در ۹ ماهه امسال تولید روغن نباتی نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۱۶ درصد کاهش یافته است.
شوک انتظارات تورمی و ارز دولتی به روغن
همزمان با انتشار گزارش‌های متعدد از کمبود روغن، دیروز شرکت بازرگانی دولتی ایران از عرضه نامحدود روغن خوراکی مورد نیاز کشور در شبکه توزیع خانوار خبر داد و اعلام کرد، میانگین تولید و توزیع روغن نباتی کشور در ۴ سال گذشته سالانه یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار تن و میزان روغن خام تامین شده برای کارخانه‌ها از ابتدای سال‌جاری تاکنون یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن بوده است. بنا بر اعلام مسئولان این شرکت از ابتدای سال ۱۳۹۹ روغن خام مورد نیاز کارخانه‌های روغن نباتی برای توزیع در شبکه‌های خانوار و صنف و صنعت از ۴ محل واردات بخش خصوصی، استحصالی دانه وارداتی، استحصالی دانه داخلی و ذخایر راهبردی تامین شده که با احتساب موجودی اول دوره میزان ۱۶۰۰ هزار تن روغن خام مورد نیاز تولید روغن نباتی کارخانه‌ها تامین شده است و اکنون روغن موجود در مخازن کارخانه‌ها و مخازن بنادر بخش خصوصی و دولتی در شرایط مطلوبی قرار دارد.
این شرکت خود در ادامه اعلام کرده به‌دلیل تحریم واردات روغن خام در ۱۰ ماه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۳۴ درصد (۴۵۴ هزار تن) کاهش داشته است، اما کسری میزان واردات از محل ذخایر راهبردی به‌میزان ۵۲۳ هزار تن از ابتدای سال‌جاری تاکنون تامین و توزیع شده و برای جبران تقاضا‌های مضاعف موجود و نیاز‌های پایان سال، برنامه توزیع ۳۰۰ هزار تن روغن خام مازاد بر توزیع قبلی در حال اجراست.
در ادامه این گزارش اعلام شده در ۱۰ ماه امسال با احتساب روغن استحصالی از محل دانه داخلی و موجودی ابتدای سال ۱۳۹۹ معادل ۱۶۰۰ هزار تن روغن مورد نیاز کشور تولید و توزیع شده که بیشتر از ارقام تولید متوسط دوره مشابه ۴ سال گذشته است و ذخایر روغن کشور و میزان روغن خام تامین ارز شده و در حال حمل به کشور نیز در شرایط مناسبی قرار دارد. این شرکت در تحلیل مشکل پیش آمده در بازار روغن اعلام کرد، آثار انتظارات تورمی ناشی از اطلاع‌رسانی گسترده و متراکم درخصوص آزاد‌سازی نرخ ارز کالا‌های اساسی در کمیسیون تلفیق مجلس طی بررسی بودجه سال ۱۴۰۰ فشار بسیار سنگینی بر تقاضای بخش صنف و صنعت و خانوار به بازار تحمیل و عملا بازار را از حالت تعادل خارج کرده است.
اما در آخرین جلسه تنظیم بازار کالا‌های اساسی در دفتر معاون اول رئیس‌جمهوری به صراحت اعلام شد دولت هیچ تصمیمی برای تغییر ارز کالا‌های اساسی ازجمله روغن خام ندارد و امید است با کاهش انتظارات تورمی ناشی از این تدابیر در آینده نزدیک بازار روغن به آرامش برسد.
توزیع روزانه ۴ تا ۵ هزار تن روغن نباتی
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع روغن نباتی ایران نیز از فروکش کردن تلاطم بازار با توزیع روزانه ۴ تا ۵ هزار تن روغن نباتی در کشور خبر داد و گفت: به‌طور متوسط روزانه ۴ تا ۵ هزار تن روغن نباتی در سطح کشور توزیع می‌شود.
ابوالحسن خلیلی، افزود: توزیع روغن زیرنظر سازمان‌های صمت هر استان انجام می‌شود و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز به‌صورت مستقیم دارای سهمیه خاص برای عرضه روغن نباتی به مصرف‌کنندگان هستند.
او با بیان اینکه اکنون بخش عمده‌ای از روغن خام برای تولید روغن خوراکی در داخل از محل واردات تامین می‌شود، افزود: قیمت روغن خام در بازارهای جهانی بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار افزایش یافته که این امر بر قیمت تمام‌شده روغن نباتی تصفیه شده مورد مصرف خانوار در کشور تاثیر مستقیم دارد.
خلیلی به تلاطم بازار روغن نباتی در هفته‌های گذشته اشاره کرد و گفت: طی ۸ ماه گذشته در تولید و توزیع روغن نباتی در احجام مصرفی خانوار در کشور مشکلی وجود نداشت، تا همین ۲ هفته پیش نیز فروشگاه‌ها مملو از روغن‌های مورد نیاز خانوار بود و تقاضای مازادی در بازار به‌چشم نمی‌خورد اما از ۲ هفته قبل انتشار چند خبر منفی در فضای مجازی بازار روغن را متلاطم کرد. آمار و ارقام نشان میدهد این روزها تقاضای روزانه ۳ برابر روزهای عادی است و هجوم مردم به فروشگاه‌ها باعث خالی شدن قفسه‌ها شد.
خدا همه ی مسئولین این نظام را لعنت کند