به این شرکت های کلاهبردار پول ندهید

اصطلاح «شرکت هرمی» در ایران بدنام شده است اما این نوع سرمایه‌گذاری کلاهبردارانه نه تنها به پایان کار خود نرسیده بلکه روز به روز رونق بیشتری پیدا می‌کند. کلمات و اصطلاحات عوض شده‌اند اما اساس کار همان کلاهبرداری است. بسیاری از این قبیل شرکت‌ها چه آنهایی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند و چه آنهایی که ادعا می‌کنند در خاک کشورهای دیگر، دفتر رسمی دارند جز شرکت‌های پانزی هستند. تقریباً همه جای دنیا سیستم پانزی را کلاهبرداری می‌دانند پس مشخص است که برای توصیف کسب‌وکار خود از این کلمه استفاده نمی‌کنند. با این همه تشخیص شرکت‌هایی که طبق اصول پانزی کار می‌کنند کار سختی نیست. کافی است طمع نکنید، زودباور نباشید و به چه ویژگی و نشانه بسیار روشن توجه کنید. در ادامه مهم‌ترین نشانه‌های شرکت‌های پانزی را توضیح خواهیم داد. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

رونق شرکت‌های پانزی در بازار راکد ما

سیستم پانزی احتمالاً یکی از قدیمی‌ترین اشکال کلاهبرداری است. در دهه ۱۹۲۰ چارلز پانزی به سرمایه‌گذاران وعده می‌داد که ۹۰ روزه، ۴۰ درصد سود به سرمایه‌گذاران آمریکایی می‌‌دهد. نرخ سود بانکی در آن زمان فقط ۵ درصد بود.

سیستم پانزی در اصل نوعی سیستم هرمی است: از اولی بدزد و به دومی بده! هیچ سرمایه‌گذاری یا تجارت مشروع و سودآفرینی، انجام نمی‌شود. سود سرمایه‌گذاران صرفاً از سرمایه‌ای که اعضای دیگر وارد می‌کنند پرداخت می‌شود. به‌محض توقف این چرخه، سیستم فرو می‌پاشد و انبوهی از آدم‌های زودباور و البته طماع، قربانی می‌شوند. سرمایه‌گذاران بانی و اولیه، معمولاً زندگی‌ای اشرافی برای خود می‌سازند و به برکت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آن را به نمایش می‌آورند (خود پانزی چنین امکانی نداشت) و اعضای جدید بالاخره در جایی همه چیز خود را از دست می‌‌دهند.

رکود اقتصادی و ریسک ذاتی فعالیت تولیدی و خدماتی در کشوری مثل ما باعث شده است که بازار شرکت‌های پانزی پررونق‌تر از همیشه باشد. فعالیت آنها علنی است و تبلیغات گسترده‌ دارند. اگر نشانه‌های زیر را مشاهده کردید به احتمال زیاد با یک کلاهبرداری سروکار دارید.

سود نامتعارف

بارزترین ویژگی این کلاهبرداران آن است که سود بالا و نامتعارفی به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. سودی که در اوایل کار  و برای جلب اعتماد به اعضا داده می‌شود را در هیچ فعالیت تولیدی، خدماتی یا تجاری دیگری نمی‌‌توانید بیابید. آمریکایی‌ها ضرب‌المثلی دارند که هنگام ارزیابی یک سرمایه‌گذاری بد نیست آن را به خاطر آورید: «اگر شرایط زیادی خوب است پس شرایط خوب نیست!». سود ۲، ۱ و حتی نیم درصد نامتعارف است! دلیل این نتیجه‌گیری فقط بالا بودن سود نیست؛ مشکل اصلی اینجاست که با ویژگی‌های دوم و سوم سرمایه‌گذاری پانزی همراه می‌شود.

سود تضمین شده

در فعالیت اقتصادی سالم، احتمال ضرر وجود دارد. شرکت‌های پانزی از کلماتی مثل «سود تضمینی» استفاده می‌کنند تا سرمایه‌گذاران تازه‌کار را وسوسه کنند. در دنیای اقتصاد هیچ کسب و کاری، حتی غول‌های چندملیتی نمی‌تواند تضمین کنند که شمای سرمایه‌‌گذار فقط سود خواهید کرد. سرمایه‌گذاری، وادی احتمالات است. سرمایه‌گذاری کاملاً امن و بی‌خطر به‌احتمال قریب‌به‌یقین دروغ و کلاهبرداری است. می‌‌گویند بزرگ‌ترین دشمن سرمایه‌گذار، طمع زیاده از حد است. به همه شرکت‌ها و افرادی که به شما وعده سود تضمینی می‌‌دهند شک کنید.

عملکرد اقتصادی همواره خوب

ماهیت بازار سرمایه آن است که فراز و فرود و اوج و سقوط دارد. ممکن است در خوشنام‌ترین شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری کنید اما باید بپذیرید که همه آنها نوسان عملکرد دارند و باید هم چنین باشد. به همه کسب و کارهایی که همواره عملکرد درخشانی دارند و به شما وعده می‌دهند که حتی در بدترین شرایط اقتصادی، از سود شما کم نخواهد شد شکاک باشید. پشت شرکتی که نمودارهای عملکردش، هیچ وقت نزولی نبوده است یک شرکت پانزی پنهان شده است.

الگوی تجاری مبهم

اگر نحوه و مدل اقتصادی کسب و کاری را برایتان توضیح دادند و بعد از پنج دقیقه نتوانستید منطق کلی آن را درک و هضم کنید دست نگه دارید. مدل سرمایه‌گذاری در کسب و کارها باید ساده و قابل‌فهم باشد. در همان چند دقیقه باید مشخص شود که سود ادعایی دقیقاً چگونه به دست می‌آید و چگونه تضمین می‌شود؟ کلاهبرداران از اصطلاحات تخصصی و پیچیده‌ای مثل پوشش ریسک معامله در آینده، معاملات ابرسودده، برنامه تجاری فرامرزی و ... استفاده می‌کنند. این ترفندها حکم استفاده از دود در میدان جنگ را دارند و برای گیج کردن و فریب سرمایه‌گذاران تازه‌کار استفاده می‌شوند. جمله مشهور میلیارد و سرمایه‌گذار بزرگ، وارن بافت را فراموش نکنید: «هیچ سرمایه‌گذاری‌ای وجود ندارد که شما نتوانید منطق پشت آن را درک کنید».

نیاز همیشگی به سرمایه‌گذاری بیشتر

بقای سرمایه‌گذاری پانزی در گرو آن است که هرگز اجازه ندهد جذب سرمایه‌گذاران جدید متوقف شود. کلاهبرداران اگر نتوانند اعضای جدیدی را جذب کنند نمی‌توانند سود قبلی‌ها را پرداخت کنند و کل سیستم فرو می‌ریزد. اگر شما را تحت فشار گذاشتند که سرمایه‌گذاران دیگری پیدا کنید یا بابت معرفی سرمایه‌گذاران جدید به شما پاداش دادند زنگ خطر را روشن کنید.

همین الان اقدام کن

کلاهبرداران پانزی همیشه فضایی از «شرایط اضطراری» و ترس خلق می‌کنند. آنها مدام به سرمایه‌گذاران تلقین می‌کنند که خیلی زود دیر می‌شود و فرصت سرمایه‌گذاری به پایان می‌رسد. به طور مستمر به سرمایه‌گذاران القا می‌شود که اگر همین الان اقدام نکنید فلان فرصت بکر اقتصادی را از دست می‌دهید. به جملاتی مثل «فرصت یک بار در زندگی سراغ شما می‌آید» بدبین باشید.