رونمایی از پرداخت موبایلی

به گفته مسوولان بانک مرکزی، این کار از دیروز، به‌صورت محدود عملیاتی شده و یکی از شرکت‌های PSP و یکی از بانک‌ها این تکنولوژی را راه‌اندازی کردند و تا پایان سال سه بانک دیگر نیز این خدمت را ارائه خواهند داد. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری، بهره‌گیری از این مکانیزم رشد پیدا کند و در سال آینده بخش قابل توجهی از پرداخت‌ها به شکل موبایلی صورت گیرد. «دنیای اقتصاد» علاوه بر صحبت‌های مسوولان بانک مرکزی، تکنولوژی به کار رفته را در نسل جدید پرداخت تشریح می‌کند.

روز گذشته با حضور رئیس کل بانک مرکزی، مراسم رونمایی از پروژه پرداخت موبایلی مبتنی بر EMV (کهربا) برگزار شد. همتی در جریان این مراسم تصریح کرد ارتقای امنیت و رفاه و نیز مقابله با پولشویی، الگوی بانک مرکزی در توسعه خدمات پرداخت است. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، رئیس این نهاد پولی و مالی با بیان اینکه این بانک به‌طور کلی در حوزه نظام‌های پرداخت سه هدف اصلی را دنبال می‌کند، افزود: «افزایش رفاه و تسهیل دسترسی مردم»، «امنیت تراکنش‌ها» و «مقابله با جرم و پولشویی» سه هدف و الگوی اصلی بانک مرکزی در توسعه خدمات پرداخت است. او اضافه کرد: خوشبختانه با تلاش‌های همکاران بخش فناوری‌های نوین بانک مرکزی و شرکت خدمات انفورماتیک موفق شدیم این خدمت نوین را در شرایط تحریمی و در زمانی که به دلیل شیوع کرونا رعایت نکات بهداشتی اهمیت یافته است، ‌اجرایی کنیم. در جریان این مراسم، رئیس شورای پول و اعتبار بانک‌ها و PSP‌ها را به حضور در رقابت برای ارائه این فناوری فراخواند و بیان کرد که طبیعتا این خدمت، راحتی و امنیت مناسبی را دراختیار مردم قرار خواهد داد و مردم هم به استفاده از خدمات بانک‌ها و موسساتی که این خدمت را ارائه می‌کنند، گرایش بیشتری خواهند داشت. در ادامه همتی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی در برخود با جرم و پولشویی بسیار جدی است، اضافه کرد که در زمینه امنیت زیرساخت‌ها اقدامات خوبی انجام شده است و بانک مرکزی در مبارزه با شرط‌بندی و قمار نیز دستاوردهای خوبی داشته است به نحوی که با همکاری قوه قضائیه بیش از ۲ هزار کارت بانکی که در مراکز قمار استفاده می‌شد، شناسایی شده‌اند. همچنین ۵۰۰ هزار حساب بانکی نیز شناسایی شده که قرار است در سه مرحله اخطار، هشدار و پیگیری قضایی با دارندگان حساب‌ها برخورد شود. رئیس بانک مرکزی با بیان اینکه بیش از ۱۰ هزار نفر در شبکه پرداخت نظام بانکی کشور فعال هستند، بیان کرد که خدمت نوینی که امروز رونمایی می‌شود حاصل دسترنج این افراد طی سال‌ها تلاش، به ویژه در دوران تحریم است.

اقدام نوآورانه سیاست‌گذار

مهران محرمیان درباره رونمایی از طرح پرداخت موبایلی مبتنی بر استاندارد EMV بیان کرد: «در طرح کهربا برای پرداخت‌هایی که در فروشگاه‌ها انجام می‌شود، تسهیلاتی را فراهم کردیم که مردم بتوانند فیزیک کارت را در داخل تلفن همراه بیاورند و در نهایت با کمک تکنولوژی‌های موجود با نزدیک کردن گوشی موبایل به دستگاه کارتخوان تراکنش را انجام دهند.» او  در گفت و‌گویی با «ایبنا» اضافه کرد که این کار مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی است که در دنیا چند سالی است که حرکت به سمت آن شروع شده، اما ما به دلیل مسائل تحریم، مشکلاتی در این حوزه داشتیم که با تلاش مهندسان ایرانی این کار انجام شد. در عین حال ما کار دیگری نیز انجام دادیم. محرمیان تصریح کرد که اگر می‌خواستیم راه دنیا را در این حوزه برویم باید تغییرات سخت‌افزاری بسیار زیادی در شبکه پرداخت و شبکه بانکی و ۵۰۰ میلیون کارتی که دست مردم بود انجام می‌شد که این کار بسیار هزینه ‌بر و زمان‌بر بود؛ بنابراین با استفاده از گوشی موبایل این کار را انجام دادیم که در دست همه مردم وجود دارد و بیش از ۸۰ درصد گوشی‌ها تکنولوژی NFC را پشتیبانی می‌کنند.

عدم نیاز به حذف کارت

 معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی عنوان کرد: مردم با کمک اپلیکیشن‌ها، کارت‌های بانکی را در گوشی خود وارد می‌کنند و هنگام خرید کافی است که منوی مربوطه را در دستگاه کارتخوان انتخاب کرده و موبایل را به دستگاه کارتخوان نزدیک کنند تا تراکنش انجام شود. این مقام مسوول تاکید کرد: «راه‌اندازی این قابلیت به هیچ عنوان نافی وضعیت فعلی نیست و نگرانی برای حذف کارت‌ها و نداشتن گوشی تلفن همراه مناسب وجود ندارد، چرا که همزمان دستگاه‌های کارتخوانی که این تکنولوژی را پشتیبانی می‌کنند به همان روش قبلی نیز قابلیت انجام کار را دارند.» او با بیان اینکه این کار به هیچ عنوان اجباری نیست، بیان کرد که روند دنیا به این سمت حرکت کرده اما در سایر نقاط دنیا فیزیک کارت حذف نشده و استفاده از این تکنولوژی اختیاری است، اما در دوران کرونا این قضیه نمود بیشتری دارد، چرا که نگرانی‌هایی درباره استفاده از دستگاه‌های کارت خوان و انتقال ویروس در بین مردم وجود دارد و این تکنولوژی با توجه به اینکه نیاز به تماس فیزیکی ندارد، می‌تواند این قضیه را به خوبی مدیریت کند.

امکان پرداخت موبایلی تا پایان سال

همچنین معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی از امکان پرداخت موبایلی از طریق ۴ بانک تا پایان سال خبر داد.این مسوول بانک مرکزی یادآور شد که در حال حاضر یکی از شرکت‌های PSP و یکی از بانک‌ها این تکنولوژی را راه‌اندازی کرده‌اند و با فاصله زمانی کمی حداقل سه بانک بزرگ به این طرح اضافه می‌شوند و با اضافه شدن هر بانک می‌توان کارت آن بانک را به اپلیکیشن اضافه کرد. همچنین تنها یک اپلیکیشن وجود نخواهد داشت و اپلیکیشن‌های دیگر نیز اضافه خواهد شد که تنوع خوبی وجود خواهد داشت و مردم می‌توانند انتخاب کنند که از کدام اپلیکیشن یا بانک استفاده کنند. او تاکید کرد که این برنامه از امروز عملیاتی می‌شود و مردم می‌توانند به‌صورت محدود به دلیل محدودیت در تعداد دستگاه‌های کارتخوانی که این تکنولوژی را پشتیبانی می‌کنند، از آن استفاده کنند و تا انتهای سال پیش‌بینی می‌کنیم که بیش از چند هزار نقطه مختلف به این سیستم مجهز شود و در نهایت رشد اصلی را در سال آینده خواهیم داشت و نقاط بسیاری به این سیستم مجهز می‌شود و مردم می‌توانند استفاده کنند. محرمیان درباره مزیت این طرح در ارتباط با کاهش کلاهبرداری‌های بانکی نیز عنوان کرد: «این طرح در حوزه اسکیمینگ تاثیر مستقیم و شفافی خواهد داشت و کلاهبرداری‌ها در این حوزه را به‌صورت جدی کاهش خواهد داد، بنابراین سطح امنیت کار بسیار بالا خواهد رفت و در عین اینکه امنیت را افزایش می‌دهد، سختی نیز برای مردم ایجاد نخواهد شد و برعکس مردم سهولت بیشتری برای پرداخت خواهند داشت.»

تفاوت با مسترکارت و ویزاکارت

حال سوالی که مطرح است آن است که آیا این روش جایگزینی برای مسترکارت و ویزاکارت می‌شود؟ پاسخ این است که نه، ویژگی اعتباری بودن در این روش فراهم می‌شود ولی در مسترکارت و ویزاکارت، ویژگی اصلی خرید اعتباری را فراهم می‌کنند به‌نحوی که حتی زمانی که خریدار پول در حساب خود نداشته باشد می‌تواند به‌صورت مدت‌دار خرید انجام دهد و در فرصتی دیگر بتواند حساب خود را شارژ کند اما این روش مشکل خرید اعتباری را حل نمی‌کند. در روش مذکور از مکانیزم پرداخت پول در حجم پایین به جای کارت اعتباری از طریق تلفن همراه استفاده می‌شود به‌نحوی که اطلاعات فیزیک‌کارت را به اپلیکیشن می‌فرستد.

فناوری EMW

واژه EMV از سه کلمه Europaycard،Mastercard،Visa تشکیل شده است. این سه شرکت بزرگ مشخصات اولین استاندارد در حوزه اکوسیستم کارت‌های نقدی و اعتباری مبتنی بر تراشه را تدوین و ارائه دادند. بعدها شرکت Europaycard توسط شرکت Mastercard خریداری شد و سپس شرکت JCB ژاپن و آمریکن اکسپرس و شرکت‌های دیگر نیز به این کنسرسیوم پیوستند. هدف از ارائه این استاندارد، ارائه روشی مشترک با استفاده از فناوری‌های تراشه و ترکیب آن با تکنولوژی رمزنگاری متقارن و نامتقارن در جهت پذیرش کارت‌های مختلف بانکی در اکوسیستم‌های متفاوت و صادرکنندگان متفاوت در نقطه پذیرش بود به‌طوری‌که هم امنیت تراکنش تامین و از بسیاری از تقلب‌ها جلوگیری شود و هم نیاز به قرار دادن ماژول امنیتی در پایانه‌ها مرتفع شود. EMV استانداردی برای پرداخت با کارت‌های نقدی و کارت‌های اعتباری است. مزیت‌های اصلی این استاندارد شامل امنیت، کنترل بهینه و مطمئن تراکنش‌های برون‌خط و استفاده از چند برنامه کاربردی روی یک کارت است.

چیستی NFC

NFC مخفف Near Field Communication است. این یک فناوری است که کاربران را قادر می‌سازد اطلاعات را از طریق تلفن‌های خود در یک برد کوتاه (معمولا ۴ سانتی‌متر) به‌صورت ایمن انتقال و دریافت کنند. NFC نوعی فناوری RFID موجود است که هم خواننده و هم رابط کارت هوشمند را به یک دستگاه واحد ترکیب می‌کند. این عملیات به دلیل امنیت بالا می‌تواند هم با رمز و هم بدون‌رمز انجام شود. تنها تفاوت بین این دو روش این است که در روش بدون رمز باید سطح سقف انجام تراکنش توسط بانک مرکزی سیاست‌گذاری شود. این موضوع به شاخص زیرپرداخت مرتبط است که می‌تواند به‌طور مثال عددی کمتر از ۲۰۰ هزار تومان به خود اختصاص دهد. بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد که با گذشت زمان، شاهد استفاده از فناوری‌های جدید برای بهتر کردن تجربه پرداخت بیش از پیش هستیم. یکی از این فناوری‌ها NFC است که به‌عنوان پرداخت‌های بدون تماس نیز شناخته می‌شوند. این نوع از پرداخت‌ها، محبوبیت زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است به‌نحوی که در سال ۲۰۱۵، اندازه بازار جهانی NFC حدود ۸/ ۴ میلیارد دلار تخمین زده شد و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۴ با افزایش ۱۰‌برابری به میزان ۵۰ میلیارد دلار برسد.

مکانیزم پرداخت‌های NFC

بررسی‌های رسمی در این‌خصوص نشان می‌دهد که وقتی هر دو دستگاه خواننده و پرداخت نزدیک به هم باشند و فعال شوند، در این صورت تبادل داده‌های رمزگذاری شده از تراشه‌های NFC انجام می‌شود که پرداخت را کامل می‌کند. این روند باعث می‌شود که خروج سریعا جریان داشته باشد، بنابراین پرداخت‌های NFC به‌عنوان یکی از مطمئن‌ترین و راحت‌ترین روش‌های پرداخت انجام می‌شود. به این دلیل که پرداخت‌های NFC مانند Android Pay و Apple Pay به گزینه پرداختی ترجیحی برای مصرف‌کنندگان تبدیل می‌شود. ارتباط بدون تماس بین دو دستگاه با کمک امواج رادیویی ایجاد می‌شود که مشابه برچسب‌های RFID است که در انبارها، فروشگاه‌ها و سایر برنامه‌های ردیابی بی‌سیم استفاده می‌شود. تراشه‌های NFC از فرکانس RFID خاصی از ۵۶/ ۱۳ مگاهرتز استفاده می‌کنند که فقط هنگامی کار می‌کند که هر دو تراشه بسیار نزدیک به یکدیگر قرار بگیرند. بسیاری از برنامه‌های پرداخت eWallet دیجیتال از NFC برای امنیت بیشتر استفاده می‌کنند زیرا کیف پول‌های دیجیتال فقط هنگامی که کاربر برنامه را در دستگاه باز می‌کند و کارت پرداخت را برای استفاده انتخاب می‌کند، با خوانندگان NFC ارتباط برقرار می‌کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های امنیتی NFC این است که خوانندگان NFC همزمان با فقط یک دستگاه پرداخت NFC متصل می‌شوند. با این کار تمام احتمالات پرداخت مشتری تصادفی خرید شخص دیگر در نزدیکی از بین می‌رود. این فناوری همچنین به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا چندین کارت نقدی و اعتباری را در دستگاه‌های تلفن همراه خود ذخیره کنند. با این کار کاربران دیگر نیازی به حمل کارت در کیف پول خود ندارند.