در خانه بنزین و گازوئیل تولید کنید!

مشکل وابستگی به سوخت‌های فسیلی در بسیاری از کشورهای جهان که فاقد این منابع هستند، به یک مسئله استراتژیک در پارادایم امنیت ملی این کشورها بدل شده است و دولت‌ها به دنبال راهکارهایی برای کاهش وابستگی مصرف سوخت‌های فسیلی در چشم‌اندازهای ۱۰ تا ۳۰ ساله هستند. دولت‌های برزیل، ژاپن، کره جنوبی، فنلاند، اتریش، آلمان، شیلی، کانادا و بسیاری از دولت‌های جهان فارغ از گرایشات سیاسی سیال حاکم بر دولت‌ها، به دنبال قطع یا دستکم کاهش این وابستگی هستند.

این چشم‌اندازها که عمدتا تا سال ۲۰۳۵ را برای حل این معضل هدفگذاری کرده‌اند، عمدتا بر دو پارامتر استوار است: نخست تامین برق و دوم تامین سوخت برای حمل‌ونقل، که هرکدام سبدی از ایده‌ها و طرح‌های گوناگون را در خود دارد و قرار است که به فراخور ظرفیت‌های اقتصادی‌شان، نسبت به متنوع‌سازی سبد سوخت‌های مصرفی تجدیدپذیرشان اقدام کنند.

تردید در برق تجدیدپذیر!

در مرحله مربوط به تامین برق، ایده‌های برق تجدیدپذیر بر محور تغییر پایه مصرف برق هستند. به علت تولید پایین برق توسط نیروگاه‌ها و پنل‌های خورشیدی، بادی و ژئوترمال (زمین‌گرمایی)، تا اطلاع ثانوی سوخت پایه تامین برق در جهان، زغال‌سنگ، نفت و گاز و برق هسته‌ای است. با این حال برخی از کشورها مثل دانمارک توانسته‌اند ۵۲ درصد برق مصرفی خود را از طریق طریق توربین‌های بادی تامین کنند. فنلاند هم بخش بسیار مهمی از انرژی مورد نیاز خود را به شکل ژئوترمال و از طریق انتقال آب سرد به سنگ‌های آذرین بستر زمین و بالا کشیدن آب گرم از طریق تکنولوژی ابرپمپاژ، تامین می‌کند که با چالش سرد شدن سنگ‌های زیرزمینی مواجه شده و تجدیدپذیر بودن این برق را به عنوان سوخت پایدار، زیر سوال برده است. 

آینده مبهم خودروهای برقی

در ارتباط با خودروهای برقی نیز، چشم‌اندازهای مبهمی وجود دارد. بر اساس مفاد پیمان آب و هوایی پاریس، باید تا پایان سال ۲۰۵۰ تمامی خودروهای جهان برقی شوند و دیگر از سوخت‌های فسیلی استفاده نکنند و این در حال‌ست که برای برقی‌سازی تام خودروهای جهان با فرض ثابت ماندن مصرف کنونی، بیش از ۵۰۰ هزار تن لیتیوم و بیش از ۳۰ میلیون تن نیکل نیاز است که ذخایر موجود کشف شده در جهان بسیار پایین‌تر از این مقدار است و تکنولوژی استخراج این منابع از سیارات و خرده سیارک‌ها نیز، تاکنون در دسترس قرار نگرفته و به فرض دستیابی به این تکنولوژی، اقتصادی بودن آن نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.

تولید بنزین در خانه!

به همین جهت برخی از کشورهای پرجمعیت جهان نظیر هند، چین، اندونزی، برزیل، آفریقای جنوبی و ایالات متحده، به دنبال تقویت استفاده از سوخت‌های زیست‌تجدیدپذیر (بیومس‌ها) هستند و از تولید این سوخت‌ها حمایت‌های مالی و غیرمالی می‌کنند. بیواتانول و بیودیزل (بنزین و گازوئیل گیاهی)، به سرعت در حال افزایش مصرف هستند و در بورس‌های بسیاری از کشورها نیز با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسند. بیودیزل با قیمت هر لیتر ۸۱ سنت و بیواتانول (با توجه به سوخت روغن پایه آن)، از ۹۰ سنت تا ۱/۵ دلار در بورس نیویورک قیمت خورده است. در برزیل حدود ۲۰ درصد از خودروها از بیواتانول با پایه نیشکر و سویا استفاده می‌کنند و دولت این کشور برنامه دارد که تا پایان سال ۲۰۳۰ این عدد را به ۶۰ درصد برساند و بیواتانول‌های موجود در بازار را متنوع‌تر کند. 

روستاها گازوئیل و بنزین گیاهی تولید می‌کنند

برپایه تکنولوژی‌های نسبتا ارزان موجود، امکان تولید بنزین و گازوئیل گیاهی در بسیاری از خانه‌های روستایی در چین و هند، در یک دهه اخیر فراهم شده و هم دولت ایالتی و هم بخش خصوصی اقدام به خرید سوخت تضمینی تولید شده در خانه‌ها می‌کنند و مازاد مصرف صنایع فولاد و فلزات و نیروگاه‌های خود را به کشورهای اروپایی و امریکا صادر می‌کنند. در چین و هند، تکنولوژی تبدیل فضولات حیوانی به بیوگاز نیز به شکل ارزان در دسترس مردم قرار گرفته است و مردم بخشی از سوخت مورد نیاز خانگی خود در روستاها را، به این شکل تامین می‌کنند. 

تاکنون تکنولوژی تبدیل انبوه سویا، کنجد، آفتاب‌گردان، کلزا، بادام زمینی، ذرت، نیشکر، کاه و یونجه، به گازوئیل و بنزین گیاهی در جهان فراهم شده و در ایران نیز اختراعاتی برای این تبدیل‌ها به ثبت رسیده است و در سال گذشته از پارک علم و فناوری ارومیه، بیش از ۱۰۰ میلیون دلاری سوخت گیاهی به خارج از کشور صادر شد.

تقویت استفاده از این سوخت‌ها در کشور و تشویق خودروسازان به طراحی باک‌های متناسب با سوخت‌های یاد شده، می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال وسیع در کشور، خودکفایی در تولید روغن‌های خوراکی، ارزآوری و درآمدزایی برای خانوارهای کم‌درآمد روستایی، باعث کاهش آلایندگی هوا شود. بهتر است که دولت به دنبال خرید تضمینی این سوخت باشد و برای تولید آن در منزل هم، تسهیلات لازم را پرداخت کند تا این تحول بزرگ در کشور رقم بخورد.