خوشبینی در بازار ارز رنگ باخت!
پس از سرک کشیدن دلار به کانال ۳۰ هزار تومان، در دی ماه نرخ ارز در بازار ایران روبه کاهش گذاشت، به‌طوری که تا کانال ۲۱ هزار تومان هم پایین آمد و برخی پیش‌بینی‌ها انتظار داشت که نرخ دلار به زیر ۲۰ هزار تومان هم برسد.
اما با ورود به بهمن ماه شرایط در بازار ارز تغییر کرد و رفته رفته قیمت‌ها رو به افزایش گذاشت. اتفاقی که اغلب کارشناسان علت اصلی آن را تغییر فضای بین‌المللی به‌خصوص درباره بازگشت امریکا به برجام می‌دانند. در واقع انتظار می‌رفت که با بازگشت امریکا به برجام و لغو تحریم‌ها صادرات نفت ایران جهش کند و در کنار رشد درآمدهای ارزی، دارایی‌های بلوکه شده ایران نیز آزاد شود.
ولی با رویکرد جدید دولت بایدن، این خوشبینی در بازار ارز رنگ باخته است و تأثیر خود را بر بازار گذاشته است. با این حال همواره در ایام پایانی سال، میزان تقاضا برای ارز در بازار با رشد بالایی همراه می‌شود که البته به غیر از تسویه حساب‌های ارزی شرکت‌ها، تقاضایی که به دلیل سفرهای خارجی بر بازار تحمیل می‌شد، به علت شیوع کرونا بشدت کاهش یافته است.
بررسی تغییرات نرخ انواع ارزهای پرتقاضا در بازار ایران در روزهای سپری شده از بهمن ماه نشان می‌دهد که قیمت‌ها با رشد بیش از ۱۵ درصدی مواجه شده است. درحالی که در آخرین روز دی ماه دلار امریکا به ۲۱ هزار و ۷۵۰ تومان رسیده بود، این نرخ در روزگذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) به ۲۴ هزار و ۹۸۵ تومان رسید که در مقایسه با ۳۰ دی ماه، ۳ هزار و ۱۹۰ تومان معادل ۱۴.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.
همچنین یورو نیز در این مدت با رشد ۱۵.۱ درصدی و ۳ هزار و ۹۹۱ تومانی مواجه شده است. نرخ یورو در آخرین روز دی ماه ۲۶ هزار و ۳۰۱ تومان بود که دیروز به ۳۰ هزار و ۲۹۲ تومان افزایش یافته است. درهم امارات نیز که ارز پرتقاضایی به شمار می‌رود دراین مدت رشد بیشتری را تجربه کرده است. در۳۰ دی ماه هر درهم برابر با ۶ هزار و ۷۳ تومان بود که این نرخ در روز گذشته به ۷ هزار و ۱۳۷ تومان رسید بدین ترتیب دراین مدت این ارز با رشد هزار و ۶۴ تومانی و برابر با ۱۷.۵ درصد افزایش یافته است. با این حال به اعتقاد کارشناسان درهفته‌های پیش‌رو، شاهد تغییر معناداری در نرخ ارز نخواهیم بود و شرایط تا رخداد قابل توجهی به همین روال باقی می‌ماند.
عاملی که در بلندمدت به نفع ریال تمام می‌شود
میثم رادپور، اقتصاددان و کارشناس بازار ارز گفت: پس از انتخاب بایدن به عنوان رئیس‌جمهوری امریکا، فضای خوشبینی زیادی برای بازگشت این کشور به توافق برجام شکل گرفت که نتیجه آن می‌توانست افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی کشور باشد.
وی افزود: اما پس از گذشت چند هفته از آغاز به کار تیم بایدن، بازار به این نتیجه رسیده است که قرار نیست حداقل در کوتاه مدت اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد و شرایط همانند گذشته خواهد بود. به گفته وی، در مجموع بازار ارز ایران تحت تأثیر اقتصاد تورمی، نقدینگی بالا و همچنین مسائل سیاسی قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر تغییرات معنادار و بزرگی در بازار ارز رقم نخورده است، تأکید کرد: مسائل مربوط به تحریم‌ها و مذاکره با امریکا هم‌اکنون در قالب عوامل کوتاه‌مدت قابل بررسی است، اما واقعیت بزرگتری در بلندمدت بازار ارز وجود دارد.
این اقتصاددان توضیح داد: در بلندمدت نظام پولی جهان به‌خصوص کشورهای توسعه یافته مانند امریکا و منطقه یورو با عارضه تورم بالا مواجه خواهد شد که برخلاف گذشته که این موضوع را در محاسبات خود لحاظ نمی‌کردیم، هم‌اکنون باید به صورت جدی به این مسئله توجه کرد.
وی اضافه کرد: تأثیری که شیوع کرونا برنظام پولی جهان داشته باعث شده است تا این نظام بسیار شکننده شود. به‌طوری که نقدینگی امریکا تنها در سال گذشته ۲۵ درصد افزایش یافته است و این عامل به‌طور قطع اقتصاد این کشور را در معرض تورم بالایی قرار می‌دهد.
به گفته وی، دولت امریکا دراین سال ۵ تریلیون دلار به اقتصاد خود پول تزریق کرده است که رقم بی‌سابقه‌ای است. درواقع یک چهارم کل دلار موجود در دنیا در سال گذشته چاپ شده است. در حالی که پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ و در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ نقدینگی امریکا با رشد سالانه ۶ درصدی روبه‌رو بوده است، در سال گذشته با رشد ۲۵ درصدی همراه شده است که پیش‌بینی می‌شود این رقم در امسال میلادی نیز به ۲۰ درصد برسد یعنی در دوسال نقدینگی امریکا ۴۵ درصد افزایش می‌یابد.
رادپور اظهار کرد: این درحالی است که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد رشد تولید ناخالص داخلی امریکا در امسال میلادی به ۴ درصد برسد، بنابراین رشد بی‌سابقه نقدینگی باعث بروز تورم‌های بالایی خواهد شد.
این کارشناس بازار ارز ادامه داد: بر همین اساس به نظر می‌رسد در بلندمدت به دلیل رشد بالای تورم امریکا، ارزش برابری ریال براساس محاسبه تفاضل تورم دو کشور، ثابت بماند یا حداقل با سرعت کمتری ارزش خود را از دست بدهد.
باید منتظر ماند
مهدی هادیان، پژوهشگر اقتصاد نیز در تحلیل چرایی رشد دوباره نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: پس از شکست ترامپ و پیروزی بایدن، انتظار این بود که با سرعت بالایی فرآیند بازگشت امریکا به توافق برجام عملیاتی شود، اما با پیش شرط‌هایی که طرفین برای بازگشت به برجام تعیین کرده‌اند، شرایط تغییر کرده است.
به گفته وی، درواقع تغییر موضع دولت جدید امریکا درخصوص برجام یک نوع عقبگرد تلقی می‌شود که حتی تحلیلگران امریکایی نیز به آن اشاره می‌کنند. به طوری که اعتقاد دارند دولت امریکا دچار تردید شده است.
وی توضیح داد: در این شرایط، فعالان بازار ارز به‌خصوص در بازار فردایی در ایران به‌تدریج قیمت‌ها را بالا بردند و به همین دلیل طی روزهای اخیر شاهد بازگشت نرخ دلار به کانال ۲۵ هزار تومانی هستیم.
هادیان اضافه کرد: با توجه به اینکه به نظر می‌رسد ایران به‌واسطه تجارب خود در توافق برجام قصد دارد تا به نوعی توازن میان شرق و غرب را برقرار کند، احتمال اینکه طرفین بدون قید و شرط به توافق برجام بازگردند، اندک است.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بر همین اساس، به نظر می‌رسد طی ماه‌های آینده همین شرایط باقی بماند و نرخ ارز نیز بدون جهش معناداری در همین محدوده‌ها در نوسان باشد. در واقع باید منتظر بود تا دید تحولات آتی درعرصه بین‌المللی چه تغییری خواهد کرد.
ارسال نظر