چه بر سر بورس در سال ۹۹ آمد؟

تحلیل بازار بورس و اوراق بهادار تهران در سالی که گذشت مختلف و از دیدگاه هرکارشناسی متفاوت است. چراکه مولفه‌های بسیاری دست در دست هم دادند و شرایط این بازار به نوسانی‌ترین حالت ممکن رسید. دعوت دولت از مردم برای ورود به بورس، افزایش نرخ دلار، نوسان نرخ دلار، افزایش قیمت‌های جهانی و از همه مهم تر دخالت‌ها و تصمیمات خلق الساعه دولتمردانی که بورس را به این اوضاع رساندند.

اکنون در روزهای پایانی سال ۹۹ قرار داریم و بزرگ‌ترین سوال شما را در روزهای آتی به مرور پاسخ می‌دهیم؛ چه شد که بورس به این روز افتاد؟

بورس همیشه از افزایش نرخ دلار تاثیر می‌گیرد

احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه درمورد اتفاقات رخ داده در بورس طی سال ۹۹ اظهارکرد: اصولا در دوره‌های تورمی که انتهای ماجرا منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود بورس با یک تاخیری، افزایش نرخ دلار را در افزایش نرخ قیمت‌ها لحاظ می‌کند یعنی اگر شاخص بورس را در حقیقت به عنوان یک آیتم در نظر بگیریم همیشه اینطور بوده؛ زمانی که شرایط تورمی منجر به افزایش نرخ دلار شده است بورس هم رشد داشته است.

وی افزود: ما در کشور همواره یک شرایط تورمی را از ناحیه حقوق و دستمزد و یک سری آیتم‌های سر باز داریم اما لزوما این تورم باعث افزایش نرخ دلار نمی‌شود. آن زمانی بورس رشد سریع خودش را طی می‌کند که تورم هایی که در سال‌های قبل داشتیم باعث فشرده شدن فنر ارز شده باشد و دلار به یکباره با یک جهش حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی در اقتصاد ایران رشد می‌کند. این موضوع در ادوار مختلف تاریخ برای ما تکرار شده است.

عموم مردمی که نا آشنا با بازار سرمایه بودند و واقعا درک نمیکردند که نرخ سهام چه تناسبی باید با سود آوری آن شرکت و با اقتصاد کلان مملکت داشته باشد و بنابراین بی‌محابا سهام‌ها را روبه بالا خرید کردند و از آن طرف هم چون عرضه مناسبی هم صورت نپذیرفت در قبال این حجم از ورود نقدینگی شاخص حباب پیدا کرد

بازخوانی رشد بورس در سال‌های ۸۱ و ۹۱

اشتیاقی گفت: مثلا در سال‌های ۸۰-۸۱ یک افزایش نرخ دلار داشتیم که شاخص بورس هم در آن سال‌ها رشد خوبی داشت و یا در سال ۹۱-۹۲ دلار افزایش چشمگیری داشت و متعاقب آن بورس نیز رشد خوبی داشت و در سال ۹۶-۹۷ هم که دوباره دلار با یک افزایش زیادی مواجه شد دوباره به‌تدریج از نیمه دوم سال ۹۷ بازار سرمایه شروع به رشد کرد.

او ادامه داد: بازار سرمایه همیشه در این دوره‌های رشد، فقط عقب ماندگی خودش را نسبت به نرخ دلار جبران می‌کرد و همیشه هم شاخص ۲۰ تا ۱۵ درصد زیر نرخ دلار آزاد حرکت میکرد و هیچ وقت از دلار آزاد عبور نمی‌کرد.

ورود بی‌محابای نقدینگی به بورس در سال ۹۹ و بهم ریختن رابطه بازار با افزایش نرخ دلار

این کارشناس خاطرنشان کرد که برای سال ۹۸ هم همین مورد دوره‌های قبل تکرار شد یعنی بازار سرمایه عقب ماندگی خودش را نسبت به دلار با یک فاصله ۲۰ درصدی جبران کرد و در سال ۹۹ یک اتفاقی رخ داد که در سال‌های قبل رخ نمیداد و آن هم ورود بی‌محابای نقدینگی به سمت بازار سرمایه بوده است. در دوره‌های قبلی جریان پول یک جریان عادی بود که متقابل آن عرضه هم بود بنابراین نقدینگی پاسخگوی خوبی هم در قالب عرضه برایش ایجاد می‌شد و بنابراین اجازه نمیداد تا شاخص از نرخ ذاتی خودش عبور کند و حباب سنگین ایجاد شود.

اشتیاقی توضیح می‌دهد: در سال ۹۹ اتفاقی که رخ داد این بود که حجم نقدینگی زیادی وارد بازار شد و آن تعداد مردمی که با بازار سرمایه آشنا شدند که در دوره‌های قبلی اصلا این تعداد ورودی جدید وجود نداشت و به هیچ وجه این حجم از ورود نقدینگی را نداشتیم پس بنابراین ما با حجم زیادی از ورود پول‌های جدید از سمت عموم مردم مواجه شدیم.

اصولا در دوره‌های تورمی که انتهای ماجرا منجر به افزایش نرخ ارز می‌شود بورس با یک تاخیری، افزایش نرخ دلار را در افزایش نرخ قیمت‌ها لحاظ می‌کند یعنی اگر شاخص بورس را در حقیقت به عنوان یک آیتم در نظر بگیریم همیشه اینطور بوده؛ زمانی که شرایط تورمی منجر به افزایش نرخ دلار شده است بورس هم رشد داشته است

این تحلیلگر بازار سهام تاکید کرد: عموم مردمی که ناآشنا با بازار سرمایه بودند و واقعا درک نمیکردند که نرخ سهام چه تناسبی باید با سود آوری آن شرکت و با اقتصاد کلان مملکت داشته باشد و بنابراین بی‌محابا سهام‌ها را روبه بالا خرید کردند و از آن طرف هم چون عرضه مناسبی هم صورت نپذیرفت در قبال این حجم از ورود نقدینگی شاخص حباب پیدا کرد و از آنجایی که از یک میلیون و پانصد هزار رد شد دیگه به نظر من مابقی آن حباب بود.

وی معتقد است چرا که به هیچ وجه با ساختارهای اقتصاد کلان و نرخ دلار سنخیت نداشت و به یک نوعی بازار نرخ دلار را رد کرد و بالاتر رفت. و باعث شد این اتفاقات رخ دهد و با کاهش تدریجی شاخص و متضرر شدن عموم مردم و این شرایطی که اخیرا با آن مواجه هستیم پیش بیاید.

بنابراین علت اصلی این روند بازار همان ورود عموم مردم و افزایش حجم نقدینگی اضافه نسبت به دوره‌های قبل بود که باعث شد تا برای نخستین بار بازار سرمایه از افزایش نرخ دلار هم عبور کند.