زیر و بم اخذ مالیات از دارایی های لوکس + زمان اجرا

جدیدترین اظهارنظر درخصوص مالیات بر دارایی های لوکس، به اخذ اولین مالیات از خانه خالی در مرداد ۱۴۰۰ توسط رئیس سازمان مالیاتی باز می‌گردد.

برخی کارشناسان با رویکردی مثبت به این ماجرا معتقدند تعیین مالیات از اقشار پردرآمد به توسعه زیرساخت های کشور کمک کرده و رقم فرار مالیاتی را تا حد قابل قبولی کاهش خواهد داد و اگر عزمی در سازمان مالیاتی باشد و مناسبات قشر سیاسی درگیر این ماجرا نشود، این مالیات به راحتی قابل دریافت است.

اما در مقابل عده ای دیگر هم با بیان انتقاداتی معتقدند اگر این قانون به درستی اجرا نشود جریان نقدینگی در کشور دچار مشکلاتی خواهد شد.اگر فقط از مسکن مالیات اخذ شود، در حالی که بر سایر دارایی‌ها مالیات اخذ نشود جریان نقدینگی از یک دارایی به دارایی دیگری اتقاق می‌افتد.

مالیات به دنبال بازتوزیعی ثروت

وحید شقاقی رئیس دانشکده علوم اقتصاد خوارزمی و کارشناش ارشد اقتصادی درباره مالیات بر خانه و خودرو لوکس همچنین اینفلوئنسر‌ها گفت: مالیات سه هدف مهم دارد درآمد‌های دولت را افزایش می‌دهد، بازتوزیع ثروت انجام می‌دهد و از فعالیت‌های احتکاری جلوگیری می‌کند. تاکنون ما عمدتا به مالیات به صورت تصنعی، و صرفا برای پوشش ۳۵ درصدی درآمد‌های دولت نگاه می‌کردیم. دو هدف دیگر در نظام مالیاتی مغفول مانده بود.

این اقتصاددان ادامه داد: مصوبه اخیر مجلس حرکت رو به جلویی به منظور تحقق بحث دو هدف بعدی مالیات بود. در همه جای دنیا پایه‌های مالیاتی به نام مالیات بر ثروت و دارایی، مالیات بر عایدی بر سرمایه و مالیات برمجموع درامد است، این پایه‌های مالیات سالیان سال است که در کشور ما به تصویب نرسیده است.

او ادامه داد: مجلس اخیرا دو پایه مالیاتی تصویب کرد به نام مالیات بر خانه و خودرو‌های لوکس و مالیات بر اینفلوئنسر‌ها درست است که این مالیات مستقیما پایه مالیاتی نیستند، اما مفهومش این است که از دارایی‌ها مالیات اخذ خواهد شد. مفهوم این اقدام از نظر اقتصاد دانان مالیات از ثروت است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: دارایی‌های متفاوتی وجود دارند مانند ارز، طلا، خودرو و در کشور‌های توسعه یافته همچون کانادا بیت کوین هم جز ثروت محسوب می‌شود؛ و از آن هم مالیات اخذ می‌شود. اخیرا خبر‌هایی مبنی بر تصویب مالیات بر عایدی سرمایه داشته ایم که به منظور جلوگیری از احتکار است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته هدف این دو پایه مالیاتی قطعا افزایش درآمد‌های دولت و بازتوزیع ثروت است. موضوع مهم دیگر این است که نظام مالیاتی باید پلکانی و با نرخ فزاینده باشد که در این قانون دیده نشده است گفته شده خانه‌های بالای ۱۰ میلیارد تومان و خودرو‌های بالای یک میلیارد تومان مشمول مالیات هستند.

او اضافه کرد: این به عدالت نزدیک و معقولانه است تا اینکه عدد اعلام کنند. در کشور‌های اروپایی همچون فرانسه نرخ مالیات بر ثروت از ۲۵ صدم تا یک و نیم درصد است به این معنا که اگر ثروت به این عدد برسد مالیات آن به صورت پلکانی محاسبه خواهد شد.

شقاقی تاکید کرد: اینکه باید این نکته را در نظر بگیریم، که نقدینگی میان دارایی‌های مختلف سیال است. به این معنا که اگر از مسکن مالیات اخذ کنیم، در حالی که بر سایر دارایی‌ها مالیات اخذ نشود جریان نقدینگی از یک دارایی به دارایی دیگری اتقاق می‌افتد.

او تاکید کرد: به عنوان مثال صاحب واحد مسکونی ترجیح می‌دهد خانه را فروخته و متراژ کوچکتر و با رقمی کمتر از ۱۰ میلیارد تومان خریداری کند؛ و با نقدینگی آزاد شده به سمت خرید دارایی‌هایی همچون خودرو، طلا و ارز می‌رود. نیاز است این طرح به عنوان یک بسته کامل در نظر گرفته شود تا اثرات مخرب آن را به حداقل برساند.

این کارشناس اقتصادی افزود: موضوع دیگر اینکه ممکن است فرد دارای خودروی یک میلیاردی هم قیمت را کاهش دهد و درنتیجه تقاضا برای خودرو‌هایی با قیمت کمتر از یک میلیارد افزایش پیدا کند؛ و اگر نتوانیم عرضه را افزایش دهیم خودروهای بین ۷۰۰ تا ۹۰۰ میلیون به یکباره به بالای یک میلیارد خواهند رسید؛ و عرضه و تقاضا را به هم می‌زند.

او ادامه داد: سیاست‌های مالی، ارزی، تجاری و تولیدی باید با سیاست‌های مالیاتی همسو و هماهنگ باشند. نباید هر کدام به صورت جزیره‌ای عمل کنند. اصلاح نظام مالیاتی هوشمندی می‌خواهد. یک تیم اقتصادی اجرای و مدیریتی با نگاهی وسیع به مسائل کلان کشور باید این بسته را تدوین کند. اگر این اقدام ضعیف اجرا شود بیش از اینکه اثرات مثبت داشته باشد تاثیر منفی خواهد گذاشت.

این استاد دانشگاه با اشاره به موضوع تورم در کشور هم افزود: اگر می خواهیم به سمت اخذ مالیات بر ثروت برویم باید تورم را لحاظ کنیم. به عنوان مثال فردی خودرویی را خریدار‌ی کرده و شش ماه بعد قصد فروش دارد. باید افزایش قیمت خودروی یک میلیاردی که به یک میلیارد و پانصد میلیون تومان رسیده و در مدت شش ماه رقمی نزدیک به پانصد میلیون تومان افزایش پیدا کرده است، در نظر بگیریم.

شقاقی گفت: باید این رقم را خالص زدایی و تعدیل شده به تورم در نظر بگیریم. تورم باید در این شش ماه محاسبه شود و اگر نرخ تورم پانصد میلیون را لحاظ کنیم که به رقمی حدود ۴۰۰ میلیون می‌رسد. پس باید هم در مالیات بر ثروت و هم در مالیات بر عایدی سرمایه تورم قیمت‌ها را تعدیل کنیم و سپس مالیات را اخذ کنیم.

او افزود: به عنوان مثال خودرویی به قیمت یک میلیارد خریداری شده و به قیمت یک میلیارد و دویست میلیون تومان فروخته شده که سود به دست آمده متناسب با تورم است. باید دید بدون تورم سود خالص چقدر است و از ۱۷۰ میلیون چقدر را باید به عنوان مالیات عایدی برسرمایه پرداخت کرد.

درآمد‌های هر نوع فعالیت فرهنگی مانند تبلیغات مشمول مالیات

محمود علیزاده معاونت حقوقی و فنی مالیاتی با اشاره به چگونگی اخذ مالیات از اینفلوئنسرها و هنرمندان اظهار کرد: از قبل هم برای اینفلوئنسر‌ها معافیت مالیاتی نداشتیم به موجب ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم هر شخص ایرانی یا خارجی که در ایران درآمدی را داشته باشد مشمول پرداخت مالیات است. استثنائات و معافیت‌ها که در مواد بعدی مقرر می‌شود مشمول این موضوع نخواهد شد.

او ادامه داد: باید هر شخص در صورت کسب درآمد به موجب اظهار نامه‌ای که ارائه می‌کند، مالیات خود را پرداخت می‌کند. سازمان هم پیگیر موضوع است. فعالیت‌های فرهنگی که به موجب ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم مشخصا آن فعالیت ذکر می‌شود، مشمول معافیت‌های مالیات است؛ و درامد‌های هر نوع فعالیتی خارج از آن مانند تبلیغات مشمول مالیات است.

معاون حقوقی سازمان مالیات گفت: با توجه به سازوکار‌هایی که سازمان مالیاتی دارد و براساس آن رویداد‌های مالی را ردیابی و می‌کند. اگر از سوی مودی ابراز هم نشده باشد مالیات آن قابل پیگیری است.

 این مقام مسئول مالیاتی تصریح کرد: اگر بازیگران و اینفلوئنسر‌ها خود درآمدهای شان را ابراز کنند مورد رسیدگی قرار می‌گیرد اگر اطلاعاتی که ارائه می‌کنند درست باشد، بر مبنای مکانیزمی که به موجب ماده ۹۷ تعیین شده شاید اظهارشان مورد پذیرش قرار بگیرد و با دیتایی که در سازمان موجود است مطابقت داده شود.

علیزاده گفت: این موضوع که اینفلوئنسرها و هنرمندان باید معاف از مالیات باشند درست نیست، تاکنون اقداماتی غیر از فعالیت ها‌ی فرهنگی که به موضوع ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم اشاره می کند مانند درآمد حاصل از بازیگری مشمول مالیات نبوده است.

او ادامه داد: این قانون در بودجه سال ۱۴۰۰ در حال حاضر در مجلس مطرح شده است. درآمد بازیگران تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان از مالیات معاف می‌شوند. از درآمدهای بیشتر از سقف تعیین شده نسبت به درآمد حاصل از فعالیت‌های فرهنگی از جمله بازیگری مالیات اخذ می‌شود.

این مسئول مالیاتی تصریح کرد: اگر این افراد فعالیت‌های دیگری غیر از بازیگری مانند فعالیت‌های تبلیغاتی یا ارائه خدمات در قالب تبلیغات انجام دهند، درآمد و دریافتی حاصل از این فعالیت ها مشمول مالیات می شود و با توجه به خود اظهاری که مودیان انجام می‌دهند نسبت به اخذ مالیات از سوی سازمان مالیاتی اقدام خواهد شد.

علیزاده افزود: اینفلوئنسرها هر نوع درآمدی داشته باشند باید اظهار کنند. با توجه به اینکه مکانیسم‌های تعریف شده از جمله بررسی‌ها بر روی تراکنش‌های بانکی این افراد صورت گرفته، سازمان مالیاتی هم به درآمد‌ها رسیدگی خواهد کرد و آنها هیچ گونه معافیتی ندارند؛ همچنین دریافتی هایشان به عنوان درآمدهایی است که مشمول مالیات خواهد بود.

معاون سازمان امور مالیاتی در پایان اظهار کرد: با توجه به اعلامی که کارفرمایان و پرداخت کنندگان نسبت به مطالبه مالیات انجام می‌دهند همچنین با بررسی و ردیابی تراکنش های بانکی به میزان درآمدها دست می یابیم. با توجه به اینکه تکالیفی به موجب ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم برا‌ی پرداخت کنندگان گذاشته شده و اشخاص باید پرداخت‌های خود را به این گونه افراد (اینفلوئنسرها) مشخص کنند، مالیات آن‌ها به راحتی قابل تشخیص است.

زنگنه: عدم تنظیم قرارداد یا مخفی کردن مبلغ جرم خلاف قانون

محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به جزئیات اخذ مالیات از بازیگران و فعالان فضای مجازی اظهار کرد: مالیات بر خانه و خودرو‌های لوکس در قانون سال ۹۹ هم بود، ولی به دلیل اینکه دولت می‌گفت آئین نامه اجرایی آن را ننوشته است، اجرایی نشد. در حال حاضر آئین نامه هم در این خصوص تدوین شده است. به جهت اینکه همه بازیگران در قبال کاری که می‌خواهند انجام دهند. ملزم به نوشتن قرارداد هستند اگر کسی قرارداد ننویسد یا مبلغ قرارداد را مخفی کند جرم تلقی می‌شود و خلاف قانون است.

نماینده مجلس ادامه داد: بازیگران باید در قبال هر فعالیت هنری با صداوسیما، در حوزه ساخت فیلم وبازی در تئاتر قرار داد داشته باشند و درهر قرارداد باید قوانین کشورمان رعایت شود؛ که یکی از آن‌ها هم به تبع قرار داد‌هایی است که بالاتر از سقف مصوب مجلس در قانون بودجه باید به آن‌ها مالیات تعلق بیگرد.

این نماینده مجلس ادامه داد: موضوع سوم کانال‌ها و صفحات مجازی است که بالاتر از ۵۰۰ هزار عضو دارند، است. این موضوع کار سختی است به جهت اینکه ممکن است برخی از آن‌ها در داخل ایران نباشند؛ و از خارج از کشور مدیریت شوند. قطعا وزارت ارتباطات و فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی ایین نامه اجرایی آن را باید مصوب کنند.

او افزود: این موضوع جدیدی نیست و در دنیا امروزه فناوری‌های مجازی و استفاده از فضای مجازی برای کسب درآمد امری رایج است. قوانین مشابهی در کشور‌های دیگر وجود دارند و می‌توانیم با استفاده از تجربیات آن کشور‌ها و قوانین کشورمان آئین نامه اجرایی آن را ظرف سه ماه آماده کنیم.

زنگنه تصریح کرد: براساس بندی که در انتهای لایحه بودجه ۱۴۰۰ آمده دولت موظف است کلیه آیین نامه‌های اجرایی لازم را درکمتر از سه ماه آماده و اجرایی کند.

او با اشاره به میزان افزایش درآمد‌های دولت از این مالیات تصریح کرد: با دو جنبه گرفتن مالیات از این افراد را بررسی کنیم، اول میزان درآمدی است که به خزانه دولت می‌رود، به خصوص با شرایط فعلی تحریم و با توجه به کاهش منابع حاصل از صادرات نفت و.. هر میزان که باشد می‌تواند کمک قابل ملاحظه‌ای را به دولت داشته باشد.

نماینده مجلس گفت: البته میزانش در حوزه بازیگران و خانه‌های لوکس عدد‌های متفاوتی است. این مالیات آغاز مسیری برای برقراری عدالت مالیاتی است. نکته دیگر اینکه همه اقشار به خصوص کسانی که درآمد‌های بالایی دارند، پرداخت مالیات داشته باشند.

او ادامه داد: متاسفانه در کشور ما بخش عمده مالیات را اقشار ضعیف مانند کارگران و کارمندان بر عهده دارند. معتقد هستم باید فرهنگ مالیات را در کشور تعمیق ببخشیم. با قانون مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر درآمد که در بهار امسال در مجلس به تصویب خواهد رسید. شاهد اتفاقات خوبی در حوزه منابع در بودجه خواهیم بود.

مردم اگر متوجه عدالت در اخذ مالیات شوند همکاری می‌کنند/اطلاعات کانال‌ها و صفحات مجازی در اختیار دستگاه‌های ذیربط

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره تاثیر اخذ مالیات‌های جدید در کاهش فرار مالیاتی هم بیان کرد: درحال حاضر هم اطلاعات خوبی از کانال‌ها و صفحات مجازی داریم که به طور مکرر در حوزه محتوا و تحلیل محتوا مورد استفاده دستگاه‌های ذیربط قرار می‌گیرد.

او تاکید کرد: دسترسی و شناسایی به اطلاعات آن‌ها کار سختی نیست، زیرا اکثر کسانی که سفارش تبلیغات انجام می‌دهند معمولا شرکت‌های داخلی هستند. اگر عزمی در سازمان مالیاتی باشد و مناسبات قشری و سیاسی در گیر این ماجرا نشود، این مالیات به راحتی قابل دریافت است.

زنگنه گفت: این فرض که تمامی فعالان مجازی به دنبال فرار از مالیات هستند غلط است. مردم اگر متوجه عدالت در اخذ مالیات شوند همکاری می‌کنند.

مهدی طغیانی نماینده مجلس و سخنگوی کمیسیون اقتصادی هم با اشاره به ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی برای بازیگران و اینفلوئنسر‌ها گفت: یکی از موضوعاتی که در قانون بودجه ۱۴۰۰ در حال پیگیری است ساماندهی برخی معافیت هاست که برخی از قبل هم وجود داشته و در حال تجدید نظر است. مانند فعالیت‌های فرهنگی هنری به خصوص آن‌هایی که بیش از ۲۰۰ میلیون تومان در سال درآمد داشتند تجدید نظر شده و معافیت آن‌ها برداشته شد. به طور کلی عدم دریافت مالیات از کسانی که کمتر از ۵۰۰ هزار نفر دنبال کننده دارند، مطرح شد.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی ادامه داد: هدف این است که اگر کسی از منابع مختلفی درآمد دارد و در هر بازدهی از درامدش قرار می‌گیرد مشمول مالیات خواهد شد. مجلس در تلاش است معافیت‌ها را سامان دهد. مالیات بر مجموع درآمد در کمیسیون اقتصادی در نیمه اول سال مصوب می‌شود و به صحن می‌رود. اگر بخواهیم عدالت مالیاتی در کشور محقق شود، راه حل آن مالیات بر مجموع درآمد است.

افراد پر درآمد تا به حال مالیات نمی‌دادند!

یوسفی دیگر نماینده مجلس هم در این رابطه گفت: یکی از نکاتی که در تلفیق بودجه ۱۴۰۰ مجلس و هم در صحن علنی مورد توجه بوده فاصله گرفتن از تبعیض هاست. طبق برآورد‌های رسمی و غیر رسمی بین ۱۴۰ تا ۱۸۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی و عدم وصول مالیات داریم. یکی از مصوباتی که در جهت برقراری عدالت اجتماعی گرفتن مالیات از افراد پر درآمدی است که تا به حال مالیات نمی‌دادند؛ که شامل خانه‌های لوکس بالای ۱۰ میلیارد که قطعا این افراد پردرآمد جامعه هستند.

او ادامه داد: مانند تمام کشور‌های پیشرفته آن‌ها هم باید مالیات ملک خود را بدهند. هرکسی درآمد بیشتری دارد به تبع از فضای اقتصادی بیشتری استفاده کرده است. مالیات مشارکت در اداره کشور است؛ و به تبع باید مشارکت بیشتری را در اداره کشور داشته باشند بسیاری از موضوعات درمانی و آموزشی تامین مالی آن‌ها از طریق اخذ مالیات‌ها تامین می‌شود.

نماینده مجلس افزود: یکی از موضوعاتی که مصوب شد مالیات بر خودرو‌های لوکس است با روش دریافت مالیات پلکانی یعنی از یک تا یک و نیم به مقدار کم و از یک ونیم میلیارد تومان به مقدار بالا مالیات را باید سالیانه پرداخت کنند. مصوبه دیگر اخذ مالیات از حوزه فرهنگ و هنر و موسسات کنکوری است.

یوسفی بیان کرد: بازیگران هم تا به حال مالیاتی پرداخت نمی‌کردند. برخی از آن‌ها درآمد متعارفی دارند. به همین دلیل سقفی تعیین شد. پیشنهاد کمیسیون تلفیق برای تعیین مالیات سقف درآمدی ۵۰۰ میلیون در سال بود. یعنی تا به حال بالای چند میلیارد هم در سال درآمد داشتند دور از عدالت بود در حالی که از امکانات درمانی یا راه شهری و زیرساخت‌های کشور استفاده می‌کردند. حال آنکه حقوق ۵۰ میلیونی کارگران مشول مالیات بوده است.

نماینده مجلس تصریح کرد: در مصوبه مجلس تصویب شد تا برای جلوگیری از فرار مالیاتی اقشار پردرآمد که در حوزه فرهنگ فعال هستند مانند سایر اقشار مالیات خود را پرداخت کنند.

عضو کمیسیون تلفیق گفت: سرور شبکه‌های اجتماعی در خارج از کشور است و این عامل روند شناسایی را مشکل می‌کند. دولت باید سیستم نظارتی با حفظ حریم شخصی اشخاص ایجاد کند. در آمد این اقشار در رقم ۱۸۰ هزار میلیارد یعنی جز فرار‌های مالیاتی هستند و رقم قابل توجهی را پیش بینی می‌شود اگر ۲۰ هزار میلیار تومان یا بیشتر وصول شود هم به ایجاد زیرساخت‌ها به خصوص در بخش بهداشت و درمان و ایجاد زیرساخت‌ها در مناطق محروم کمک می‌کند.

او در پایان یادآور شد: در کشور ۲۲۰ هزار کیلومتر راه اصلی و روستایی وجود دارد که تنها ۱۵۰ هزار کیلومتر آسفالت و استاندارد است که نمونه‌ای است از بخش‌های مشکل دار کشور است. قطعا اخذ مالیات از این اقشار برای محرومیت زدایی و حرکت به سمت عدالت اجتماعی بسیار تاثیر گذار است.