مقصر ارزپاشی سیف بود یا روحانی؟ / جیب مردم قرار است خالی ‌تر شود؟

یوسف کاووسی درباره اقدامات دولت روحانی در ۸ سال اخیر برای مهار تورم و حفظ ارزش پول ملی، اظهار داشت: دولت‌ها در ایران معمولاً از روش ارزپاشی و سرکوب نرخ ارز استفاده می کنند درحالی که چنین روشی در دنیا مرسوم نیست؛ با این روش، تورم در کوتاه مدت پایین نگه داشته می شود ولی با یک اتفاق غیرمنتظره مانند خروج ترامپ از برجام، فنر تورم رها شده و با تورم بالایی رو به رو می شویم.

وی افزود: برهمین اساس نیز از نیمه ی دوم سال ۹۷ دچار مشکل جدی در این حوزه شدیم چراکه دولت وقت امریکا بنا را بر فشار حداکثری گذاشت و فروش نفت ما را بسیار محدود کرد. این درحالی است که در دوره های قبل نفت را گران می فروختیم و درآمد خوبی هم از این محل داشتیم.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: قیمت نفت در دوره دوم احمدی نژاد به اوج خود رسید و نفت را با قیمت بالا می فروختیم؛ اواخر سال ۹۴ روزی ۴ میلیون بشکه نفت می فروختیم که یا پولش را وارد کشور می کردیم یا در حساب های خارجی بانک مرکزی بلوکه می شد! بانک مرکزی ریال این پولها را به دولت می داد در صورتی که ارزی نداشت که بازارسازی انجام دهد و به همین دلیل با تکرار این رویه، دلار تا ۳۲ هزار تومان بالا رفت.

 دولتِ روحانی اعتقادی به ذخیره‌سازی نداشت/ تمام منابع را خرج مهار تورم کرد

کاووسی تصریح کرد: ولی نکته مهم اینجاست که در دوره اول دولت آقای روحانی، بنا بر این بود که نرخ ارز تغییر نکند و چون افق کار دولت بر مذاکرات بود، فکر می کرد با انجام مذاکرات می تواند نفت بیشتری بفروشد و پول بیشتری وارد کشور کند و چون اعتقادی به ذخیره سازی این پول در صندوق توسعه ملی و استفاده برای امور زیربنایی نداشت، هر چه پول از این محل به دست می آورد را خرج کنترل تورم می کرد.

این کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به اینکه این وضعیت درحالی اتفاق افتاد که سرکوب نرخ ارز و هزینه تمام درآمدهای نفتی و ارزی در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و هیچ کشوری از فروش نفت برای خرج‌های روزمره استفاده نمی کند، گفت: طبق اماری که آقای روحانی اعلام کرد در یک سالی، بالاترین رشد را بعد از برجام داشتیم، درحالی که سال های قبل از آن رشد اقتصادی منفی بود؛ اما نکته اینجاست که با فروش نفت، رشد اقتصادی اتفاق افتاده بود و این رشد در بخش نفت و پالایش بود نه در تولید و صنعت!

وی افزود: در سایر کشورها، هرچه از محل فروش نفت بدست می‌آید، در صندوق سرمایه گذاری قرار میدهند و سود آن را در داخل کشور برای توسعه استفاده می کنند؛ اما این روش در ایران اصلا مورد استفاده قرار نگرفت و برعکس آن هم عمل شد و به همین دلیل نیز به محض جدی شدن تحریم‌ ها و خروج امریکا از برجام، تورم به بالاترین نرخ بعد از دوره آقای هاشمی رسید و نزدیک ۴۰ درصد شد هرچند تورم نقطه به نقطه خیلی بالاتر از این بود.

 مقصر ارزپاشی سیف بود یا روحانی؟/ روسای کل بانک مرکزی استقلال ندارند

کاووسی در ادامه ضمن تشریح عواقب ارزپاشی توسط دولت‌ها در اقتصاد به صدور کیفرخواست برای رئیس کل سابق بانک مرکزی اشاره و تصریح کرد: یکی از وظایف شناخته شده بانک مرکزی، مدیریت بازار ارز است، بعد از انقلاب و در دوره های مختلف، مدیران بانک مرکزی چه با مصوبه چه بی مصوبه، اقدام به دخالت در بازار ارز کرده اند، به این صورت که یا ارز پاشی کرده اند یا ارز را برای مدیریت در بازار استفاده کرده و ارزهای نفتی را هزینه کرده اند.

وی با بیان اینکه در قانون پولی و بانکی، وظیفه بانک مرکزی، کنترل تورم و حفظ ارزش پولی و ثبات بازارهاست؛ افزود: روسای بانک های مرکزی نیز برای رسیدن به این سه هدف معمولا مدیریت بازار ارز را در دستور کار قرار میدهند. روش مدیریت بانک مرکزی در این خصوص شناور مدیریت شده است که براساس نیاز بازار، عرضه و تقاضا و... بانک مرکزی ورود کرده و بازار را به تعادل می رساند.

او ادامه داد: اما آنچه باعث صدور کیفرخواست برای آقای سیف شده، این است که می گویند برخی از مداخلات وقت بانک مرکزی، مصوبه شورای پول و اعتبار نداشته است؛ می گویند که بانک مرکزی می توانسته از روشهای دیگر برای مدیریت بازار استفاده کند نه اینکه ۶۰ تن طلا را به حراج بگذارد. البته آقای سیف مدعی است که هر تصمیمی را که گرفته و اجرا کرده براساس نظر دولت و شورای امنیت بوده است و کمیسیون تطبیق مقررات مجلس نیز ارز ۴۲۰۰ را تایید کرده و ایرادی به آن نگرفته است. اخیرا اقای همتی هم درباره قانون بودجه ۱۴۰۰ اعلام کرده که موظف به اجرای تصمیماتی که در دولت اتخاذ شده و قانون تعیین می کند، هستیم. اما درباره آقای سیف تا زمانی که دادگاه برگزار نشود نمی توان دقیق گفت که ایشان متهم اصلی بوده یا خیر!

کاووسی تصریح کرد: مشخصا همه اینها نشان میدهد که چه در دوره سیف یا آقای همتی و بهمنی، بیشتر نظرات شخصی رئیس دولتها اعمال می شود چراکه شرح وظایفی برای روسای بانک مرکزی نوشته نشده و این بیانگر عدم استقلال رئیس کل بانک مرکزی است؛ معمولاً روسای بانک مرکزی براساس نظرات رئیس دولت عمل می کنند، مانند سالهای اول دولت روحانی که ارزپاشی کرده و نرخ تورم را کاهش دادند ولی در سالهای اخر که اوضاع ازدست‌شان خارج شد آنگونه عمل کردند که بازار را کنترل کنند.

وی تأکید کرد: قانون باید اصلاح شود تا روسای بانک مرکزی بدون نظرات دولت‌ها وظایف خود را انجام دهند و حفظ ارزش پول ملی را در اولویت کارشان قرار دهند.

آیا کاهش قیمت دلار با ارزپاشی اتفاق افتاد؟/ کف قیمت دلار کجاست

کاووسی در ادامه درباره علت کاهش قیمت دلار در هفته های اخیر و اینکه آیا اینبار هم پای ارزپاشی دولت در میان است یا صرفاً اثرات روانی حاکم در بازار باعث کاهش قیمت‌ها شده، گفت: این روزها آثار روانی توافق هسته ای مقدم بر بازار واقعی میباشد؛ بانک مرکزی ارزی نمیفروشد چون اصلا متقاضی وجود ندارد.

او می گوید: از یکی دوهفته قبل خریداران واقعی دست نگه داشته اند تا بازار کاهشی تر شود و به جز آنها که مهلت زمانی تخصیصشان به اتمام رسیده، افراد دیگر خرید نمیکنند. به نوعی نتیجه توافق در بازار پیشخور می‌شود چراکه کاهش مدیریت شده درحال اتفاق است.

این کارشناس اقتصادی با تأکید براینکه در بازار ارز فعلا بانک خریدار بوده و تقاضا کم است،‌ تصریح کرد: به نظر بنده دلار از حدی پایینتر نمی‌اید چرا که بازار بورس دچار نوسان می‌شود؛ کف قیمت دلار ۲۰ هزار تومان است، شاید یکی دوروز تا۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان پایین بیاید ولی مبنا همان ۲۰ هزار تومان است.

راهکار مدیریت قیمت ارز و مهار تورم چیست؟

این کارشناس اقتصادی درباره راهکارهای کنترل قیمت ارز و تورم گفت: برای کنترل قیمت ارز، راه‌ها و روش های شناخته شده ای در اقتصاد وجود دارد، یکسری سیاست‌های بالادستی داریم که اگر اینها به درستی اجرا شود، حتماً شاهد اثرات مثبت آن در اقتصاد خواهیم بود؛ بعنوان نمونه اگر براساس سیاست های اقتصاد مقاومتی عمل کنیم،‌ با تقویت تولید داخل می توانیم اقتصاد را به تعادلی برسانیم که به تبع آن ارز به کالاهای غیراساسی و خدماتی داده نشود، واردات کنترل شده باشد و صادرات نیز انجام گیرد ضمن اینکه واردات مدیریت شده داشته باشیم.

کاووسی ادامه داد: این درحالی است که در یک دوره هایی واردات بی حساب و کتاب داشتیم، اما الان جداولی تعیین شده که براساس آن باید عمل کرد و به بسیاری از کالاها اجازه ورود داده نشود؛ هرچند امروز نیز در شرایطی قرار داریم که وقتی نمی توانیم ارز را تأمین کنیم و پولهای تجار در خارج به داخل منتقل نمی‌شود، صادرکنندگان مجاز به فروش ارز به واردکنندگان می شوند، در اینحالت یکسری مواد به صورت قانونی وارد می شود و یکسری موادغیرضرور نیز تحت عناوینی دیگر وارد می شود و ارز به این مواد وارداتی اختصاص می یابد!

وی تأکید کرد: دولت ها باید دقت داشته باشند که نقدینگی که مانند سیل ویرانگر است را در جهت بالا بردن توان تولید داخل استفاده کنند نه اینکه اجازه دهند این نقدینگی در دلالی و سوداگری به کار گرفته شود. الان بیش از۳۴۰۰ هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی داریم که اگر قرار باشد درصدی از آن به خطا رود، به هرجایی که برود، آنجا را ویران می‌کند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه دولت برای کنترل تورم و نرخ ارز باید نقدینگی را نیز مدیریت کند نه اینکه همه اینها را گره بزنیم به مذاکرات وین ۲ و برجام، گفت: باید فارغ از این مذاکرات، برنامه جدی برای حمایت از تولید داخل و تولیدکنندگان داشته باشیم. الان برای راه اندازی یک کار تولیدی بیش از ۷۰ نوع مجوز باید گرفته شود که تولیدکننده را از هستی ساقط می کند، در این حالت کسی دیگر به دنبال تولید نمی رود و می روند دنبال واردات، دراین حالت با کوچکترین مشکل، پیش بینی ها بهم می ریزد و قیمت ها از کنترل خارج می شود. یا اگر مشکلی بین ایران و یکی از کشورها بوجود بیاید و فروش نفت به مشکل بخورد، ورود ارز نفتی به کشور متوقف می شود، همه واردات تحت الشعاع قرار می گیرد و قیمت ارز نیز بالا می رود همانطور که دلار در مقطعی به ۳۲ هزار تومان هم رسید.