رکورد تورم متعلق به کدام دولت است؟

بررسی تورم هشت ساله (قیمت‌ها در پایان دوره ریاست جمهوری نسبت به آغاز دوره ریاست جمهوری) در دولت‌های پس از انقلاب نشان می‌دهد که تورم بالغ بر ۴۷۰ درصدی در هشت سال ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، بیشترین تورم به ثبت رسیده برای یک رئیس جمهور بوده است. همچنین تورم رقم خورده در دوران هشت‌ساله سید محمد خاتمی با اختلاف از سایر روسای جمهور پایین‌تر است. از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰ در دوران دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز شاهد افزایش ۳۵۹ درصدی سطح عمومی قیمت‌ها به طور میانگین بوده ایم. در ادامه گزارش به بررسی دقیق‌تر تورم هشت‌ساله در دولت‌های پس از انقلاب و بررسی دو شاخص تورم میانگین و تورم نقطه به نطقه در دولت حسن روحانی پرداخته شده است. 

بیشترین تورم ۸ساله به کدام دولت تعلق دارد؟ 

در میان روسای جمهور پس از سال ۶۸ که دوران هشت‌ساله ریاست جمهوری خود را به کامل گذرانده اند، دولت هاشمی رفسنجانی با ثبت تورم ۴۷۸ درصدی بیشترین تورم هشت‌ساله را به ثبت رسانده است. به بیان دیگر قیمت‌ها به طور متوسط در پایان دولت هاشمی رفسنجانی نسبت به آغاز ریاست جمهوری وی ۴۷۸ درصد افزایش داشته است. بازسازی و هزینه‌های پس از جنگ از جمله دلایل تورم بالا در این دوره است، کشور‌های جنگ زده به طور معمول پس از اتمام جنگ شاهد تورم‌های بالا هستند. 

در پایان دولت سید محمد خاتمی سطح عمومی قیمت‌ها به طور متوسط نسبت به آغاز زمانداری وی در دولت تنها ۱۹۴ درصد رشد داشته است، این نرخ با اختلاف پایین‌ترین تورم هشت‌ساله نسبت به سایر روسای جمهور است. 

۸ سال دولت روحانی و ۳۵۹ درصد تورم

بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد قیمت‌ها در دوران احمدی نژاد بسیار به رشد قیمت‌ها در دوران هشت‌ساله حسن روحانی نزدیک است. قیمت‌ها به طور متوسط در پایان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد نسبت به آغاز دولت وی، ۳۵۳ درصد افزایش داشته است. این عدد در مورد دولت یازدهم و دوازدهم ۶ واحد درصد بیشتر است. 

به بیان دیگر سطح عمومی قیمت‌ها در پایان تیر ماه ۱۴۰۰ نسبت به تیر ماه سال ۹۲ (آغاز دولت یازدهم) حدود ۳۵۹ درصد افزایش داشته است. از این حیث در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی پس از دوره هاشمی رفسنجانی، اقتصاد ایران شاهد بیشترین سطح از افزایش قیمت‌ها بوده است.

رکورد ۲۵ساله تورم در دولت روحانی

تورم میانگین در تیر ماه سال ۱۴۰۰ به رقم ۴۴.۲ درصد رسیده است، این نرخ تورم بالاترین تورم میانگین از سال ۷۵ تا کنون است. تورم ۴۴ درصدی رقم خورده در دولت حسن روحانی پس از تورم ۴۹ درصدی به ثبت رسیده در سال ۷۴، بالاترین نرخ تورم سال‌های پس از انقلاب است. 

نرخ تورم میانگین سالانه در سال‌های ریاست جمهوری حسن روحانی از نوسانات زیادی برخوردار بوده است. چنانچه بنا داشته باشیم تورم در دوره هشت‌ساله روحانی را بررسی کنیم، بایستی آن را به دو دوره کاملا متفاوت تقسیم کرد. میانگین تورم سالانه در سال‌های ۹۳ تا ۹۶ حتی به ۱۰ درصد هم نمی‌رسد. نرخ تورم ۶.۹ درصدی به ثبت رسیده در سال ۹۵ پایین‌ترین نرخ تورم میانگین در سال‌های پس از انقلاب است. بر این اساس دولت روحانی تنها دولتی است که در پس از انقلاب توانسته است برای دو سال پیاپی تورم تک رقمی را تجربه کند. 

۳ سال پایانی روحانی؛ همه چیز به هم ریخت

دولت نخست روحانی را از نظر کنترل تورم می‌توان در زمره بهترین دولت‌های پس از انقلاب تصور کرد. میانگین تورم سه سال پایانی ریاست جمهوری حسن روحانی (سال‌های ۹۷.۹۸ و ۹۹.۳۲. ۶ درصد بر آورد شده است. شوک تورم در اقتصاد ایران را می‌توان سال ۹۷ دانست. به طوری که نرخ تورم به یکباره از ۸.۲ درصد در سال ۹۶ به ۲۶.۸ درصد در این سال رسید. در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز به ترتیب نرخ تورم میانگین به ۳۴.۸ و ۳۶.۴ درصد به ثبت رسید. همانگونه که گفته شد این نرخ تورم در تیر ماه امسال به ۴۴.۲ رسیده است.

تورم نقطه به نقطه در دولت روحانی

نرخ تورم نقطه به نقطه (در پایان اسفند ماه هر سال) را نیز به مانند تورم میانگین در دوره هشت‌ساله ریاست جمهوری حسن روحانی می‌توان به دو دوره متفاوت تقسیم کرد. میانگین نرخ تورم نقطه‌ای در سال‌های ۹۳ تا ۹۶ حدود ۹ درصد برآورد شده است. پایین‌ترین نرخ تورم نقطه‌ای در پایان اسفند ماه به سال ۹۶ با ۷.۱ درصد تعلق دارد. بررسی شاخص تورم نقطه‌ای در پایان هر سال نشان می‌دهد که دولت روحانی تنها دولتی است که توانسته برای ۳ سال پیاپی (۹۴.۹۵ و ۹۶) این شاخص قیمتی را تک رقمی به ثبت برساند. 

تورم ۵۰ درصدی در سال پایانی

به مانند نرخ تورم میانگین، در نرخ تورم نقطه‌ای نیز شاهد جهش درصد تورم در سال ۹۷ بوده ایم، اما در مورد تورم نقطه این جهش به مراتب شدید‌تر از تورم میانگین بوده است. میانگین تورم نقطه‌ای در سال‌های ۹۷.۹۸ و ۹۹ بالغ بر ۳۹ درصد بوده است. نرخ تورم نقطه به نقطه در پایان اسفند ۹۹ حدود ۴۸.۷ درصد به ثبت رسیده است، این نرخ تورم نقطه‌ای در بالاترین حد خود در سالیان گذشته قرار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه در ماه‌های جاری بر خلاف تورم میانگین در حال کاهش است. 

خروج آمریکا از برجام، افزایش انتظارات تورمی، کاهش درآمد نفتی و ارزی، کسری بودجه، جهاش نرخ ارز، نرخ بهره حقیقی منفی، افزایش متغیر‌های تورم ساز مانند نقدینگی و پایه پولی و… همگی از جمله دلایلی بوده‌اند تا ما شاهد شکل گیری تورم‌های بالا در ۳ سال پایانی دولت حسن روحانی باشیم.