پنجه در پنجه یک ابرپروژه

آب نقش اساسی و حیاتی در ادامه زندگی و طبیعتاً پیدایش تمدن‌ها بازی کرده است. بخشی از رسوم و مراسم ملل مختلف به این مایع مهم و حیات‌بخش مربوط می‌شود. اهمیت آب نزد ملت‌هایی که در نقاط کم‌آب زندگی کرده‌اند یا زندگی می‌کنند، بسیار بیشتر از ملت‌هایی است که در نقاط پرآب سکونت دارند.  در همین راستا پروژه انتقال آب خلیج‌فارس به همت نقش‌آفرینان مختلف کلید خورد تا بخشی از کمبود آب اقلیم گرم و خشک کشورمان برطرف شود. سید صفدر حسینی یکی از این نقش‌‌آفرینان است.

سمت و جایگاه شما در زمان انجام پروژه چه بود و چه اقداماتی انجام دادید؟

وقتی در صندوق توسعه ملی حضور داشتم یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح، تامین آب برای صنایع معدنی و بخش صنعت بود. همان اوایل درباره لزوم انتقال آب به استان‌های جنوبی مثل کرمان، یزد و هرمزگان و حتی اصفهان صحبت می‌شد.  در غرب آسیا، تقریباً  46 درصد فناوری لازم جهت فرآوری آب وجود دارد. متاسفانه ایران سهم بسیار کمی دارد؛ یعنی سه  دهم درصد . ما در منطقه‌ای هستیم که نیاز آبی بالایی برای توسعه دارد. در حقیقت آب، بذر اصلی توسعه چه در بخش کشاورزی و چه در بخش صنعتی است. این یک پروژه ملی و باارزش است. ما هم قبلاً هیچ تجربه‌ای در این زمینه نداشتیم. پروژه به اهداف مندرج در صندوق توسعه ملی نزدیک بود.

 از طرف دیگر بحث انتقال آن به سه حوزه و کانون صنعتی و معدنی کشور ازجمله گل‌گهر ، مس سرچشمه و چادرملو مطرح  است. پروژه می‌تواند نیازهای توسعه‌ای  را  در بخشی از کشور برآورده کند و آثار آن در صادرات و ارزآوری برای کشور هم حائز اهمیت است. پروژه، زمینه انباشت دانش تجربی، مهندسی و مدیریتی را فراهم می‌کند.   این خط لوله‌ افزون بر هزار کیلومتری که برای تامین یک میلیون مترمکعب آب در روز، پیش‌بینی شده بود، با عبور از مناطق و حوزه‌های موردنظر برای مردم و جامعه، امیدآفرین و اشتغال‌زا خواهد بود و کشور به آن احتیاج دارد. پروژه در بخش‌هایی، پیشرفت ۹۹ درصدی و در بخش‌های دیگر، پیشرفت ۷۰ درصد داشته است. در شرایط خاص کشور که با تحریم‌های بسیار سخت و ظالمانه روبرو هستیم، پیشرفت قابل‌توجهی به شمار می‌آید.

چه عواملی باعث به بار نشستن پروژه شد؟

3 عامل باعث به بار نشستن پروژه شد. عامل اول به مدیریت و اراده قوی شخص مهندس یاری   مربوط می‌شود. او در سخت‌ترین شرایط و با دلسوزی تمام؛ مدیریت موثر و کارآمد پروژه را برعهده گرفته است. عامل کلیدی موفقیت پروژه همین است. این نقش‌آفرینی مهم باعث شد زمینه‌ای برای انباشت دانش فنی فراهم آید که بتوانیم نظام مهندسی را در این زمینه ارتقا دهیم. در حقیقت این اولین ابر پروژه‌ای بود که ایران در این بخش با آن روبرو شد. عامل دوم موفقیت پروژه، حضور شرکای جدی‌ و مصممی مثل گل‌گهر ، چادرملو و شرکت مس بود. آنها در روند تصمیم‌سازی و همراهی با مدیر پروژه، بسیار خوب عمل کردند.

سومین عامل هم عبارت است از تامین مالی خوب پروژه. بخش اساسی تامین منابع مالی هم به عهده همین شرکا و صندوق توسعه ملی بود. و البته باید از نقش بانک‌هایی که این کنسرسیوم را تشکیل دادند سخن گفت. خود من هم در جریان تلاش‌‌های مربوط به تامین مالی پروژه نقش داشتم. هم بانک‌ها را تشویق کردیم و هم تامین مالی کردیم. مجموعه این عوامل باعث شد که پروژه به بهره‌برداری برسد.

خاطره جذابی از این همکاری در ذهن دارید؟

خاطره خوب من به آقای مهندس یاری و برخوردهای بسیار مدبرانه و اخلاق‌مدارانه و همکاری وی با ارگان‌های کشور ازجمله محیط‌زیست، وزارت نیرو، بانک‌ها و شرکا مربوط می‌شود. هماهنگی با همه این سازمان‌ها، کار بسیار سخت و بزرگی است و این نوع تعامل برای من شیرین بود. خوشبختانه در مقام اجرا و طراحی قراردادها و کنسرسیوم بانک‌ها و تامین مالی این صندوق، خاطرات شیرینی برای من رقم خورد. تامین مالی پروژه، از سوی صندوق توسعه ملی ۵۰۰ میلیون یورو هزینه داشت پس اوایل، تامین مالی آن برای بانک‌ها مشکل بود اما خوشبختانه انجام شد.

زمانی که در تامین مالی صندوق توسعه ملی بودم، ده‌ها  پروژه ملی شبیه این را با تیمی که در صندوق حضور داشتند طراحی و تامین مالی کردیم و از طریق کنسرسیوم بانکی به انجام رساندیم. یکی از آن موارد، طرح بید بلند 2 است که به زودی مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت. انتقال گاز از عسلویه به عراق هم ازجمله این طرح‌هاست. در حوزه نیروگاه برق ؛ زمانی که مهندس چیت‌چیان، وزیر نیرو بودند و بنده هم در صندوق حضور داشتم ده‌ها واحد نیروگاهی را تامین مالی کردیم که در این ایام به بهره‌برداری می‌رسد.

باز کردن ال‌سی‌ها، تامین امکانات یا نصب آب‌شیرین‌کن‌هایی که قرار بود نصب شوند سختی‌های خود را داشت اما مدیران اجرایی پروژه به خوبی از عهده مشکلات برآمدند.

انگیزه شما برای همکاری در حضور در این پروژه چه بود؟

طرح در راستای اهداف صندوق توسعه کشور قرار دارد. انگیزه من از مشارکت در آن، همین بود. صندوق یک صندوق بین‌نسلی است که آثار و عوایدش، نصیب نسل حاضر و آینده خواهد شد. علاوه بر این طرح یکی از پروژه‌هایی است که ایران را در زمره کشورهای دارای فناوری آب شیرین‌کن قرار می‌دهد.

روند کار را چگونه پیش‌بینی می‌کردید؟ فکر می‌کردید که این کار بزرگ در عرض6 سال به  سرانجام برسد؟

به نظر بنده اگر تحریم‌ ها و مشکلات مرتبط دیگر نبود چه‌بسا، پروژه زودتر از این‌ها انجام می‌شد. پیشبرد پروژه علی‌رغم وجود این همه مشکل و معضلی که در دو سال اخیر پیش روی کشور قرار داشت نشان‌دهنده این است که مدیران پروژه‌ها اگر عزم و اراده  قوی و شرکای همراه، داشته باشند و با عقلانیت کارها را پیش ببرند می‌توانند کار را در شرایط سخت به ثمر برسانند.