درآمد ۱۵۰۰ میلیاردی ایران کجاست؟

محمدرضا مودودی در نشست کنفرانس ملی دیپلماسی اقتصادی اظهار کرد: متأسفانه ما به جای آنکه مسیر تجارت خارجی خود با دنیا را براساس تحولات بین المللی ترسیم کنیم وارد یک روزمرگی خطرناک شده ایم که از ایجاد هر گونه تغییر و تحول جلوگیری می کند. این در حالی است که برای رسیدن به اهداف کلان نیاز به پیگیری جدی برخی اولویت ها وجود دارد.

وی با بیان اینکه صادرات ایران در ۱۰ سال گذشته رشد قابل توجهی نداشته است، بیان کرد: هر چند عملکرد ما در چند دهه گذشته نشان می دهد به میزان صادرات رشد داشته اما وقتی عملکردمان را با دیگر کشورها مقایسه کنیم می بینیم که ما چقدر از توسعه اقتصادی و رسیدن به اهداف کلان فاصله گرفته ایم.

رئیس سابق سازمان توسعه تجارت با مقایسه میزان صادرات ایران و چین توضیح داد: چین در طول یک سال حدود ۲۵۰۰ میلیارد دلار صادرات دارد. این در حالی است که صادرات ما حدودا ۴۰ میلیارد دلار است. به هیچ عنوان نمی توان وضعیت اقتصادی دو کشور را با یکدیگر مقایسه کرد اما باید به این سوال جواب داد که ما چقدر توانسته ایم از ظرفیت های اقتصادی خود استفاده کنیم و در زنجیره تجارت جهانی جایی برای خود پیدا کنیم.

مودودی با اشاره به تعداد پایین شرکت های صادرکننده ایرانی در بازارهای بین المللی تشریح کرد: رئیس جمهور چین شخصا برای صادرات یک کالا تبلیغات می کند و فضا را برای عرضه محصولات این کشور فراهم می کند اما ما نه تنها از چنین ظرفیت هایی استفاده نمی کنیم که حتی در زمینه برندسازی و شناساندن محصولات ایرانی نیز ضعف داریم.

به گفته وی امروز تعداد صادرکنندگان ایرانی که بیش از ۱۰ میلیون دلار صادرات دارند شاید حتی به ۱۵۰ نفر نیز نرسد. با این عدد ما نه تنها امکان دستیابی به شعارهای کلان اقتصادی را نداریم که حتی افزایش صادرات در سطح فعلی نیز دشوار به نظر می رسد.

رئیس سابق سازمان توسعه تجارت با اشاره به اهمیت بالای هدف گذاری دقیق در تجارت خارجی اظهار کرد: وقتی از آمار بالای واردات در میان کشورهای منطقه صحبت می کنیم باید این سوال را بپرسیم که چقدر از این بازار می تواند سهم ما باشد. برای مثال کشوری مانند روسیه واردات قابل توجهی دارد اما اقتصادش تا حد زیادی شبیه به ما است. یعنی آن ها نیز صادرکننده نفت و گاز هستند و در عین حال برخی محصولات کشاورزی را وارد می کنند. آیا ما می توانیم روی افزایش قابل توجه صادرات در چنین بازاری حساب کنیم؟ قطعا خیر.

مودودی ادامه داد: وقتی تصویر دقیقی از تجارت نداشته باشیم استفاده از درآمدها نیز برای ما دشوار می شود. برآوردها نشان می دهد که در حدود ۵۰ سال گذشته اقتصاد ایران حدودا ۳۰۰۰ میلیارد دلار درآمد داشته است. چیزی نزدیک به ۵۰ درصد یا حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار آن مربوط به ۱۵ سال گذشته می شود. نگاهی به عملکرد ما نشان می دهد که ۱۲۰۰ میلیارد دلار این پول تنها به واردات اختصاص یافته و هیچ برنامه ریزی زیرساختی برای توسعه اقتصادی کشور در دستور کار قرار نگرفته است. از این رو تا زمانی که ما تصور خود را از حضور در عرصه های بین المللی عوض نکنیم نمی توان انتظار داشت که در این حوزه معجزه ای رخ دهد.