​راهکارهای کسب سود در بازار ارزهای دیجیتال

استخراج نقدینگی یا لیکوییدیتی ماینینگ (Liquidity Mining) زیرمجموعه استراتژی ییلد فارمینگ و راهی برای کسب سود و سرمایه گذاری در دیفای است. لیکوییدیتی ماینینگ یا همان استخراج نقدینگی یک استراتژی کسب سود منفعل در برخی از پروتکل‌های امور مالی غیر متمرکز است. تمرکز این روش بر تشویق به تزریق نقدینگی به پروتکل‌ها در ازای دریافت کارمزد معاملات و توزیع توکن‌های گاورننس بین کاربران است که امکان دسترسی به حاکمیت پروژه مربوطه را نیز فراهم می‌کند. در این مطلب، درباره نحوه کار لیکوئیدیتی ماینینگ صحبت می‌کنیم.

ظهور امور مالی غیر متمرکز

پیش از ظهور دیفای، دارایی‌های رمز ارزی یا در صرافی‌ها و کیف پول‌های سخت‌افزاری ذخیره یا معامله می‌شدند. در آن زمان هیچ گزینه بینابینی وجود نداشت و جامعه رمز ارزها یا محدود یا در حال آموزش دیدن در خصوص نحوه معامله روزانه یا صرفا کسب سود از طریق هادل کردن در بلند مدت بود.

اما شکل‌گیری سیستم مالی غیرمتمرکز با ارائه قابلیت کسب سود منفعل به کاربران از طریق استقرار دارایی‌هایشان به عنوان لیکوییدیتی در صرافی‌های غیر متمرکز، وام‌دهی در پروتکل‌ها و استخرهای نقدینگی، این بازی را عوض کرد. در بافتار صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)ها و بازارسازهای خودکار( (MMها، امور مالی غیر متمرکز امکان افزایش سرمایه افراد از طریق وام‌دهی آن به پلتفرم‌های معاملاتی جدید را فراهم کرد.

اگر با نحوه کار دیفای آشنا باشید، می‌دانید که صرافی‌های مبتنی بر مدل بازار ساز خودکار، نیازمند تامین نقدینگی از سوی کاربران هستند. بدون لیکوئیدیتی، صرافی مربوطه تواینایی خدمت‌رسانی به تریدرهای مایل به سواپ و تبدیل توکن‌های خود را ندارد. بنابراین، تیم‌های فنی به وسیله توزیع کارمزد معاملات، شدیدا درصدد ارائه پاداش به افراد تامین‌کننده نقدینگی معروف به LPها هستند.

باستخراج نقدینگی چیست و چگونه کار می‌کند؟

لیکوئیدیتی ماینینگ یک مکانیزم در امور مالی غیر متمرکز است که فعالین شبکه دارایی‌های رمز ارزی خود را وارد یک استخر نقدینگی کرده و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. برای درک بهتر لیکوییدیتی ماینینگ باید بدانید که در این روش افراد به جای سرمایه گذاری فعالانه، سود منفعل کسب می‌کنند. در نتیجه، پاداش کلی شما به سهم‌تان از استخر نقدینگی بستگی دارد.

مثلا در یونی سواپ و تمام صرافی‌های غیر متمرکزی که از مدل AMM استفاده می‌کنند، هولدرهای ارز دیجیتال باید مقدار برابری از یک جفت رمز ارز را به یک استخر واریز کنند. به عنوان مثال، اگر ۴ توکن ETH (به ارزش هر واحد ۲,۵۰۰ دلار) داشته باشیم، یعنی در کل ۱۰,۰۰۰ دلار کریپتو داریم. حالا برای واریز این ۴ واحد به یک استخر ETH/USDT، باید ۱۰,۰۰۰ دلار هم تتر داشته باشیم. حالا این نقدینگی اضافه شده به یونی سواپ توسط شما، به کاربران خواهان دریافت وام تعلق می‌گیرد. سپس، کارمزدهای معاملات جمع‌آوری شده و شما بر اساس سهم‌تان از این استخر پاداش دریافت می‌کنید. نتیجه نهایی، یک رابطه هم‌زیستی است که هر طرف معامله چیزی را دریافت می‌کند.

هدف لیکوئیدیتی ماینینگ چیست؟

اما چرا استخراج نقدینگی آنقدر برای پلتفرم‌های دیفای مهم است؟ پاسخ ساده است: تشویق سرمایه گذاری و تزریق نقدینگی در یک پلتفرم.

تامین‌کنندگان نقدینگی یا همان LPها با مشارکت خود در پروتکل‌ها پاداش کسب می‌کنند که در کل، این پاداش توسط توکن خود پلتفرم مربوطه پرداخت می‌شود. این توکن‌ها بر اساس برنامه‌نویسی انجام‌شده درون پروتکل تولید و بسته به سهم LPها بین آن‌ها توزیع می‌شوند. با اینکه اکثر این توکن‌ها خارج از خود پلتفرم‌های دیفای تولیدکننده‌شان بلااستفاده هستند، حقیقت امر این است که ساخت بازارهای مبادلاتی و سوداگری پیرامون اینگونه توکن‌ها باعث جهش قیمت‌شان شده است.

پروژه آقای آندره کرونیه (Andre Cronje) یعنی یرن فایننس (Year Finance) را در نظر بگیرید. آقای کرونیه درباره توکن این پلتفرم به نام YFI گفته چون این رمز ارز صرفا یک «توکن حاکمیتی» است، هیچ ارزش واقعی ندارد. با این وجود، جامعه YFI این ارز دیجیتال را به این چشم نمی‌بیند و این توکن امروز ۱۰ بهمن ۱۴۰۰، ۲۴,۸۰۶.۶۶ دلار قیمت دارد. توکن‌های پلتفرم یرن فایننس تنها برای افراد فعال این سیستم تولید و بین آن‌ها توزیع می‌شوند، بنابراین دو هدف برای لیکوییدیتی ماینینگ این رمز ارز وجود دارد:

توزیع توکن بین سرمایه گذاران: که باعث کمک به بهبود جایگاه و سودآوری کاربران در این پلتفرم می‌شود.

ایجاد ارزش: با اینکه این توکن‌ها ارزش ذاتی خاصی ندارند، اما استخراج نقدینگی یک رابطه «ورود-خروج» در سرمایه گذاری تامین‌کنندگان نقدینگی می‌سازد. این همان چیزی است که یک ارزش حداقلی را در این توکن ایجاد کرده و باقی آن توسط سوداگری در بازار ساخته می‌شود.

مزایای استخراج نقدینگی

اکنون که با نحوه کار لیکوئیدیتی ماینینگ آشنا شدید، وقت درک مزایای استفاده از این استراتژی سرمایه گذاری رسیده است. در هنگام واریز دارایی رمز ارزی به استخرهای نقدینگی، می‌توانید از بازده سرمایه روی سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشید. از مزیت‌های اصلی استخراج نقدینگی در دیفای می‌توان موارد زیر را نام برد:

پتانسیل کسب بازده سود بالا

توزیع توکن‌های حاکمیتی و محلی

موانع ورود کم

پرورش یک جامعه وفادار و معتمد

بازده بالا

پیش از آغاز به اصطلاح ماین کردن لیکوییدیتی، درک اینکه بازده شما به ریسک کلی مربوط به سرمایه‌تان بستگی دارد، مهم است، که البته استخراح نقدینگی را هم به یک استراتژی سودمند برای همه سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند. اگر مایل به سرمایه گذاری در حجم بالا هستید، پاداش‌تان نیز به اندازه مشارکت‌تان بزرگتر خواهد بود. همین امر در هنگام عدم درک کامل نحوه کار لیکویئیدیتی ماینینگ و مواجه با ریسک بالا نیز صادق است.

صرافی‌های غیر متمرکز تا زمان تامین مقدار مناسب نقدینگی برای تریدرهایی که خواهان تبادل توکن‌های خود هستند، قادر به فعالیت نیستند. صرافی‌ها در هنگام ارائه لیکوییدیتی به این روش، برای مشارکت‌تان به شما پاداش می‌دهند. از آنجایی که سرمایه گذاری شما نیز اساسا باعث تسهیل تراکنش‌های غیرمتمرکز می‌شود، پاداش‌تان هم غالبا به صورت کارمزد معاملاتی است که در صرافی مربوطه انجام می‌شوند. از طرفی هم چون سهم شما از استخر نقدینگی بازده شما را تعیین می‌کند، قادر به تخمین پاداش پیش از سرمایه گذاری خود هستید.

توزیع توکن‌های حاکمیتی و محلی

یکی از مزایای اصلی استخراج نقدینگی در حوزه امور مالی غیر متمرکز، امکان توزیع نسبتا عادلانه حاکمیت از طریق توکن‌هاست. پیش از تولد لیکوئیدیتی ماینینگ رمز ارزها، توزیع توکن‌ها بسیار غیرمنصفانه و نامتعادل بود. در بسیاری از موارد، توسعه‌دهندگان پروتکل‌های دیفای نیز به خاطر مقدار پول بالای سرمایه‌گذاران نهادی، آن‌ها را به افراد کم‌سرمایه ترجیح می‌دادند.

لیکوییدیتی ماینینگ دیفای، سرمایه گذاران کم‌سرمایه و نهادی را در یک رده با شانس برابر کسب توکن‌های محلی قرار می‌دهد. این توکن‌ها مقدار مشخصی از قدرت رای‌دهی را در DEXهایی که در آن‌ها سرمایه گذاری کرده‌اید، به همراه دارند. با در اختیار داشتن توکن‌های یک صرافی خاص، می‌توان از آن‌ها برای اثرگذاری بر مشخصه‌های پروتکل استفاده کرد. بنابراین مزیت اصلی هولد کردن توکن‌های محلی به دلایل زیر است:

بازنگری صندوق توسعه

رای‌دهی برای تغییر کارمزدها

پیاده‌سازی تغییرات در رابط کاربری

تغییر توزیع پاداش‌های کارمزدها

حتی با اینکه اینگونه توکن‌ها در درجه اول برای گاورننس شبکه استفاده می‌شوند، اما بسیار چندجانبه بوده و امکان استفاده از آن‌ها برای استیکینگ، کسب درآمد از طریق ییلد فارمینگ یا وام‌دهی نیز وجود دارد.

موانع ورود کم

استخراج نقدینگی سیستم مالی غیر متمرکز در کنار توزیع عادلانه و برابر پاداش میان سرمایه گذاران، همچنین موانع کمی برای ورود دارد. همانطور که در بخش قبل ذکر کردیم، همه افراد قادر به کسب منفعت از این استراتژی سرمایه گذاری هستند. اگر پیشتر مایل به شرکت در اکوسیستم غیر متمرکز بودید اما دارایی‌ها لازم برای این کار را در اختیار نداشتید، لیکوئیدیتی ماینینگ به شما اجازه می‌دهد تا با تامین هر مقداری رمز ارز، سود محسوس داشته باشید.

پرورش یک جامعه وفادار و معتمد

یکی دیگر از مزایای استخراج نقدینگی که کمتر به آن توجه شده، قابلیت پرورش یک جامعه معتمد و وفادار است. زمانی که یک برنامه لیکوییدیتی ماینینگ انجام می‌شود، سرمایه‌گذاران ارائه‌دهنده نقدینگی در کنار رشد خود پلتفرم، غالبا به یک عضو فعال جامعه تبدیل می‌شوند.

افراد تامین‌کننده لیکوئیدیتی همچنین به استفاده از پروتکل و هولد کردن توکن‌های آن تمایل بیشتری دارند. در استخراج نقدینگی مزایا با درآمد شما تمام نمی‌شوند. با ادامه مشارکت با پروتکل، مزایای بیشتری را دریافت خواهید کرد.

ریسک‌ها و خطرات استخراج نقدینگی

علی‌رغم مزایای لیکوییدیتی ماینینگ، چندین ریسک نیز در رابطه با این استراتژی وجود دارد که پیش از ورود به این حوزه باید به آن‌ها توجه کنید. پس از درک ریسک‌های بالقوه، قادر به کاهش مشکلات و شانس رخ دادن آن‌ها خواهید بود.

ضرر ناپایدار یا ایمپرمننت لاس (Impermanent Loss)

پیش از اقدام به سرمایه گذاری دارایی‌های رمز ارزی خود در استخرهای نقدینگی، باید با مفهوم ضرر ناپایدار و نحوه اثرگذاری آن بر سرمایه خود آشنا شوید. ایمپرمننت لاس زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت توکن‌های واریزشده به استخرها در مقایسه با قیمت اولیه‌شان پیش از واریز تغییر کند. حالا هرچه این تفاوت قیمت بیشتر باشد، احتمال مواجه شما با ضرر ناپایدار نیز بیشتر خواهد شد.

بنابراین، در صورتی که توکن‌ها در هنگام برداشت نسبت به زمان واریزشان به لیکوئیدیتی پول‌ها قیمت پایین‌تری داشته باشند، ضرر خواهید کرد. البته شما می‌توانید با کسب کارمزد معاملات این ریسک را تا حدودی کاهش دهید. با این وجود، نوسان بازار ارزهای دیجیتال به معنای نیاز به هشیاری در هنگام واریز پول به صرافی‌های غیر متمرکز است.

ریسک پروژه

برخی از خطرات فنی مربوط به استخراج نقدینگی هم متوجه خود پروتکل‌هاست. هرچه یک پروتکل پیشرفته‌تر باشد، کد منبع آن نیز پیچیده‌تر خواهد بود. این پیچیدگی یعنی پروتکل‌ها در معرض ریسک‌های فنی لیکوییدیتی ماینینگ قرار دارند. در صورت عدم ممیزی عمیق و گسترده این کدها، امکان سوءاستفاده از پروتکل و دارایی‌های کاربران توسط مجرمان سایبری وجود دارد.

بنابراین ریسک مربوطه به خود پروتکل و پروژه را باید جدی گرفت. البته با اینکه تمام پروژه‌ها در معرض هک شدن قرار دارند، اما همچنان توصیه می‌شود که پیش از اقدام به سرمایه گذاری در یک استخر نقدینگی، تحقیقات کاملی را انجام دهید. این تحقیق و اهتمام لازم انجام‌شده، باعث حفاظت شما در برابر هک و دیگر خطرات می‌شود. همچنین از ممیزی شدن پروژه مورد نظر به صورت منظم توسط سازمان‌های مستقل اطمینان حاصل کنید.

تفاوت لیکوئیدیتی ماینینگ با استیکینگ

اولین استراتژی منفعل در کنار استخراج نقدینگی، استیکینگ نام دارد. استیکینگ در واقع بخشی از فرآیند یک الگوریتم اجماع است که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های ارز دیجیتال خود را به عنوان نوعی وثیقه در الگوهای اثبات سهام (PoS) به‌کار بگیرند.

استخراج نقدینگی یا لیکوییدیتی ماینینگ (Liquidity Mining) چیست؟ 

با اینکه ماینرها برای رسیدن به اجماع در بلاک چینی‌های مبتنی بر اثبات کار (PoW) از مقدار قدرت محاسباتی مشخصی استفاده می‌کنند، اما در PoS سرمایه‌گذاران دارای مقدار رمز ارز استیک‌شده بیشتر، به‌عنوان اعتبارسنج برای تایید تراکنش‌های شبکه انتخاب خواهند شد. الگوریتم‌های اثبات سهام در کنار بهبود کارایی انرژی نسبت به الگوریتم‌های اثبات کار، فرصت‌های کسب پاداش منحصربه‌فردی را نیز به ارمغان آورده‌اند. افراد دارای ارزهای استیک‌شده بیشتر پاداش بالاتری هم خواهند داشت، که این مورد مشابه لیکوئیدیتی ماینینگ است.

یکی دیگر از مزایای استیکینگ، کمتر بودن ریسک‌ها و خطرات است. با اینکه در استیکینگ شکست پروژه و خطر لیکوئیدیتی هم وجود دارد، اما ریسک‌های استخراج نقدینگی بیشتر است. مثلا، کلاهبرداری راگ پول فقط در لیکوییدیتی ماینینگ دیفای امکان‌پذیر است.

جمع‌بندی

با درک کامل لیکوییدیتی ماینینگ و مزایا و ریسک‌های بالقوه آن، باید برای استراتژی سرمایه گذاری خود در استخرهای نقدینگی دست پرتری داشته باشید. با انتخاب رویکرد مناسب، می‌توانید به بازده‌های بالاتر دست یافته و پورتفوی خود را تقویت کنید. با اینکه استراتژی‌های سرمایه گذاری منفعل دیگری برای کسب سود وجود دارد، اما لیکوئیدیتی ماینینگ بهترین روش پیاده‌سازی است.