اتفاق باورنکردنی در بازار خودرو

بازار آمریکا سال جاری میلادی شاهد افزایش فاصله قیمت میان کارخانه و بازار است. مشتریان خودرو در بازار آمریکا این روزها تا حدودی حال مشتریان بازار خودروی ایران را درک می کنند. طی بیش از حدود سه سال و نیمی که از تحریم های صنعت خودرو می گذرد شکاف عمیقی میان قیمت خودرو در بازار و کارخانه بوجود آمد.

مشتریانی که دستشان از خرید خودرو در طرح های فروش شرکت های خودروساز کوتاه می ماند هنگامی که برای خرید خودرو به بازار مراجعه می کنند با قیمت هایی مواجه می شوند که گاه تا حول و حوش ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان بالاتر از قیمت های همان خودروها در کارخانه است.

فاصله زیاد بین قیمت خودرو در بازار و کارخانه

اما این روزها خبر می رسد که مشابه وضعیت بازار خودرو ایران در بازار خودروی آمریکا نیز اتفاق افتاده است. خریداران خودرو هنگامی که برای خرید مدل های محبوب بازار به شرکت های خودروساز مراجعه می کنند با پاسخ منفی آنها روبرو می شوند. هنگامی که برای خرید همان خودروها به بازار رجوع می کنند با قیمت هایی مواجه می شوند که بین ۲ تا ۷ هزار دلار با قیمت های کارخانه فاصله دارد.

پشت پرده اتفاق عجیب در بازار خودرو آمریکا

اما چه شده که حال و روز بازار خودرو در آمریکا شبیه بازار خودرویی ایران شده است.  بررسی ها نشان می دهد آنچه وضعیت بازار خودروی ایالات متحده آمریکا را به بازار خودروی ایران شبیه کرده، تورم و کمبود شدید قطعات بخصوص قطعات الکتریکی یا همان ریز تراشه ها است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط کلی بلو بوک Kelly Blue Book فقط در سال ۲۰۲۱ متوسط قیمت خودروها نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود ۵ هزار دلار افزایش یافته است. در فوریه ۲۰۲۲ متوسط قیمت خودرو در بازار آمریکا از ۴۶ هزار دلار گذشت. به طور مثال قیمت کارخانه ای هیوندایی اکسنت حدود ۱۶ هزار و ۶۵۰ دلار است اما این خودرو در بازار آمریکا با قیمت حول و حوش ۱۹ هزار و ۷۰۰ دلار داد و ستد می شود. دیگر محصول برند هیوندایی یعنی توسان پلاگین هیبرید در مبدا حدود ۴۲ هزار و ۷۰۰ دلار قیمت دارد اما متقاضیان برای در اختیار گرفتن این خودرو باید حدود ۵۰ هزار و ۱۵۰ دلار پرداخت کنند.  

کیا سول نیز از این قاعده پیروی می کند این خودرو در کارخانه نزدیک به ۲۷ هزار و ۹۰۰ دلار قیمت دارد اما در بازار فروشندگان قیمت آن را تا حدود ۳۳ هزار و ۴۰۰ دلار بالا می برند. این اختلاف قیمت تنها محدود به محصولات کره ای در بازار آمریکا نیست. به طور مثل شورولت اسپارک در کارخانه حول و حوش ۱۴ هزار و ۷۰۰ دلار قیمت خورده است اما در بازار همین محصول وطنی آمریکایی ها با قیمتی حدود ۱۷ هزار و ۲۰۰ دلار معامله می شود.

مدیریت غلط شرکت های خودروسازی در ایران

اما بازار خودروی ایران بیش از آنکه از کمبود شدید قطعات مورد نیاز خطوط تولید و افت تیراژ تولید شرکت های خودروساز آسیب ببیند از نحوی مدیریت غلط شرکت های خودروساز، اصرار دولت بر سیاست قیمت گذاری دستوری که منجر به حضور گسترده متقاضیان در طرح های فروش شرکت های خودروساز به منظور استفاده از سود آنی خرید از کارخانه و فروش در بازار، لطمه می بیند. البته تحریم صنعت خودرو نیز بی تاثیر نبوده اما چنانچه سیاست گذار اصرار به حضور در پروسه مدیریت و فروش شرکت های خودروساز نداشت، تاثیر تحریم ها آن طور که باید و شاید در بازار خودروی کشور احساس نمی شد.

۲ راه پیش روی متقاضیان خودرو در ایران

بنابراین اصرار سیاست گذار به حضور در پروسه مدیریت و تعیین قیمت محصولات تولیدی شرکت های خودروساز باعث می شود متقاضیان واقعی نتوانند خودروی مورد نظر خود را با قیمت کارخانه خریداری کنند. این متقاضیان دو راه بیشتر پیش روی خود نمی بینند یا باید قید خرید خودرو را بزنند یا آنکه به بازار رفته و با قیمت های بالا خودرو خریداری کنند.

بازار خودروی آمریکا چندی دیگر با مساعد شدن وضعیت تولید ریز تراشه ها به حالت قبل باز می گردد و فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار به کمترین حد ممکن می رسد اما بازار خودروی کشور با فرض لغو تحریم ها تا زمانی که سیاست گذار اصرار به حضور در پروسه مدیریت و فروش شرکت های خودروساز داشته باشد هر از گاهی با عمیق شدن شکاف قیمت میان بازار و کارخانه روبرو خواهد شد.