بگیر و ببند ها چه بر سر بازار ارز آورد؟

بر اساس قوانین تازه بانک مرکزی، دارندگان ارز از امروز سه ماه فرصت دارند که ارز بالاتر از ۱۰ هزار یورو را به صرافی‌های مجاز بفروشند و یا در اختیار بانک‌ها قرار دهند. ورود ارز تا سقف ۱۰ هزار یورو نیاز به اظهارنامه ندارد و ورود آن به کشور مجاز است. ورود بیش از ۱۰ هزار یورو نیازمند اظهارنامه در گمرک است. البته واردکنندگان و صادرکنندگانی که در سامانه‌های سنا یا نیما طبق چارچوب بانک مرکزی معامله می‌کنند و معامله گران بورس مشمول این قانون نمی‌شوند.

سید کمال سید علی معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفتگو با گسترش نیوز گفت: بر اساس تجربه‌های گذشته مردم حساب ارزی باز کردند اما امکان برداشت نداشتند. این تجربه اعتماد مردم به دولت را کاهش داد. در نتیجه به ندرت حساب ارزی داریم و مصرف کمتر است. حداقل باید حساب‌ها به گونه‌ای باشد که بدون سود ارز خود را دریافت کنند. با این روند مردم نگران نخواهند بود که ارزشان به عنوان قاچاق شناسایی شود. مقررات جدید باید راه حل برای دارایی ارزی مردم ارائه دهد.

بگیر و ببند راه‌حل نیست

سید علی ضمن اشاره به تأثیر اجرای این طرح بر بازار گفت: خیلی از افراد ارز را خریداری می‌کنند که گران‌تر بفروشند. با این قانون کمتر به سراغ این روش می‌روند. سرمایه‌گذاری کمتری بر اسکناس ارزی می‌کنند. به صورت کلی این حسن را دارد اما در مجموع بازار ارز با بگیر و ببند مدیریت نمی‌شود. باید با مقررات درست و تسهیل در روند واردات به برگشت ارز حاصل از صادرات کمک کنند.

وی افزود: با افزایش منابع ارزی باید این بازار را مدیریت کرد. شرایط به نحوی است که اگر برجام نیز احیا شود، مدیریت بازار ارز سریع انجام خواهد شد. در نتیجه مشکلات حل خواهد شد.

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی تأکید کرد: بانک‌ها از اسکناس ارزی نمی‌توانند استفاده کنند. حواله‌ها برای بانک‌ها مفیدتر بود. با توجه به تحریم‌ها اسکناس ارزی خیلی قابل استفاده نیست. همین که نسبت به برگشت ارز به مردم متعهد شوند، کفایت می‌کند.

سید علی در پایان خاطرنشان کرد: از ابتدای انقلاب تا به امروز مردم هرچقدر ارز خواستند، دریافت کردند. ارز را به خارج کشور نیز برده‌اند. در نهایت این اعداد و ارقام در برابر خروج سرمایه از کشور و ورود کالای قاچاق سنگین نیستند. شرایط را بی‌جهت سخت کرده‌اند. این روندها تا به امروز پاسخ مثبتی برای بازار نبوده است.

بدقولی بانک‌ها و طرح‌های بدون پشتوانه

در خصوص حساب‌های ارزی بدقولی‌های زیادی را از سوی بانک‌ها شاهد بودیم. طرح‌های مختلفی هم از سوی تعدادی از بانک‌ها مطرح شد که با دریافت سپرده‌های ارزی مشتریان، تسهیلات ریالی فوری و بدون نیاز به ضامن می‌دهند. بانک‌ها مدعی هستند که پس از تسویه تسهیلات، اصل ارز را به سپرده‌گذار برمی‌گردانند. ادعایی که خلاف آن ثابت شده است. این سؤال مطرح است که با توجه به تغییر نرخ دلار چه تضمینی برای برگشت این ارز به مشتریان است؟ اگر چه دغدغه‌ها برای این طرح مبتنی بر مبارزه با قاچاق است اما قوانین لحظه‌ای هیچ‌گاه مؤثر نیست و تنها سیگنال‌های بی‌جهت به فعالین بازار می‌دهند. مبارزه با قاچاق نیازمند قانون صحیح، مشخص و ماندگار است. قوانین همسو و بی‌جهت راه را برای سو استفاده و فعالیت قاچاقچیان هموارتر می‌کند. نگرانی‌هایی در خصوص اجرای این قانون نیز وجود دارد. تجربه نشان داده است که قوانین مبارزه با قاچاق تنها برای مردم اجرا می‌شود و افراد خاص به نوعی از این قانون مستثنا می‌شوند. اجرای قانون باید برای همه اقشار جامعه یکسان باشد.