انفجار تورم در ترکیه / سیاست پولی اردوغان شکست خورد؟

درگیری بین روسیه و اوکراین و بالا رفتن قیمت انرژی و کالاها به‌دنبال سقوط ارزش لیر در سال گذشته باعث شده تورم سالیانه در ترکیه به ۶۹.۹۷ درصد برسد، یعنی بالاترین رقم طی دو دهه گذشته.

افزایش قیمت‌ها خانواده‌های ترک را تحت فشار زیادی قرار داده‌است، آن‌هم درست یک‌سال قبل‌از انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس این کشور که می‌تواند به حکومت طولانی‌مدت اردوغان خاتمه دهد.

اردوغان اولین‌بار در ۲۰۰۳ به‌عنوان نخست‌وزیر به قدرت رسید، یعنی قبل از تغییر نظام حکومتی ترکیه به ریاست‌جمهوری. تصمیم اردوغان برای کاهش نرخ بهره در سال گذشته میلادی بسیار مورد انتقاد قرار گرفته و بسیاری آن را دلیل اصلی بالا رفتن تورم می‌دانند.

طبق گزارش اداره آمار ترکیه، تورم ماهیانه در این کشور ۷.۲۵ درصد افزایش‌یافته است. این در حالی است که نظرسنجی رویترز از اقتصاددان‌ها یک افزایش ۶ درصدی را نشان می داد. این اقتصاددان‌ها تورم سالیانه ترکیه را ۶۸ درصد پیش‌بینی کرده بودند.

تحلیلگران دلیل این افزایش تورم را نه‌تنها بالا رفتن قیمت مواد غذایی و انرژی بلکه شکست سیاست پولی کشور می‌دانند.

کاهش نرخ بهره‌ای که از سپتامبر سال گذشته میلادی با فشار اردوغان آغاز شد، ارزش لیر ترکیه را پایین آورد و قیمت‌ها را برای مصرف‌کننده بالا برد. بحران اوکراین هم بر این افزایش قیمت‌ها افزود.

افزایش قیمت مصرف‌کننده در ترکیه نتیجه ۱۰۵.۹ درصد افزایش هزینه حمل‌ونقل به‌خاطر بالا رفتن قیمت انرژی و همچنین ۸۹.۱ درصد افزایش قیمت مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی است.

افزایش قیمت ماهیانه مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی در ترکیه برابر با ۱۳.۳۸ درصد بوده و قیمت مسکن ۷.۴۳ درصد بالا رفته‌است.

ارزش لیر در زمان انتشار این گزارش ۰.۹ درصد سقوط کرد و به ۱۴.۸۵۲۵ دربرابر دلار رسید.

دولت ترکیه اعلام کرده نرخ تورم با برنامه اقتصادی جدید کاهش می‌یابد. اولویت این برنامه نرخ پایین بهره جهت تقویت تولید و صادرات با هدف رسیدن به مازاد حساب جاری است.

اما اقتصاددان‌ها پیش‌بینی می‌کنند این تورم بالا به‌خاطر جنگ اوکراین تا پایان ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد و در پایان سال به ۵۲ درصد برسد. کسری حساب جاری در ترکیه به‌شدت از آغاز سال جاری میلادی افزایش یافته است.

بانک مرکزی ترکیه هفته گذشته پیش‌بینی کرد تورم سالیانه در این کشور تا ماه ژوئن به حدود ۷۰ درصد برسد و بعد تا پایان سال جاری میلادی تا ۴۳ درصد پائین بیاید و تا پایان ۲۰۲۴ تک‌رقمی شود.

شاخص قیمت تولیدکننده در ترکیه ۷.۶۷ درصد نسبت‌به ماه گذشته و ۱۲۱.۸۲ درصد نسبت‌به سال گذشته افزایش‌یافته است.