آماده باش برای استفاده از ریال دیجیتال / رمزارز ملی دقیقا چه کاربردی دارد؟

شواهد امر بیانگر این است که دولت سیزدهم برای راه‌اندازی رمز ارز ملی عزم جدی دارد اما هنوز شفاف‌سازی برای نظام بانکی و مردم نشده است. خیلی از مدیران بانکی نیز در خصوص رمز ارز ملی اطلاعات مفیدی ندارند. پلتفرم این ارز دیجیتال، کیف پول مورد استفاده و هزاران سؤال دیگر مطرح است که باید برای بررسی تمامی این سؤالات ساعت‌ها وقت بگذاریم.

در خصوص کلیت رمز ارز ملی و بحث پذیرش نظام بانکی مرتضی ترک تبریزی؛ نائب رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت در گفتگو با گسترش نیوز گفت: رمز ارز ملی نمی‌تواند جایگزین اسکناس شود. حداقل تا سالیان زیادی چنین اتفاقی نخواهد افتاد. در واقع استقرار رمز ریال یا ریال دیجیتال در ذات خود حکم همان اسکناس نقد را دارد. تنها از حالت کاغذ فیزیکی به حالت دیجیتال (توکن) تبدیل شده است. لذا از اساس موضوع جایگزینی خیلی حائز توجه نیست. استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC را در چندین کشور مشاهده کردیم اما هیچ کدام به دنبال جایگزین کردن اسکناس با رمز ارز ملی نیستند. اکثراً کشورها کارکردها و اهداف دیگری همانند آشنایی بدنه حاکمیتی و دستگاه‌های قانون‌گذار با ساختارها و صنعت رمز ارزها، ایجاد زیرساخت‌های تسویه مستقیم و بدون واسطه یا تسویه امن و سریع بین‌بانکی و همچنین تسهیل در مبادلات تجاری و مالی بین‌المللی را دنبال می‌نمایند.

آورده رمز ارز ملی برای نظام بانکی

ترک تبریزی اظهار کرد: بحث پذیرش رمز ارز ملی از سوی بانک‌ها موضوع مهمی است که باید مشخص شود آیا بانک‌ها می‌پذیرند بخشی از دارایی خود را به رمز ارز ملی تبدیل کنند؟ پاسخ به این سؤال در زمان فعلی بسیار سخت است. بستگی دارد بانک از تبدیل دارایی خود به ریال دیجیتال (رمز ریال ملی) آورده‌ای داشته باشد یا خیر. در صورتی که بانک‌های تجاری قادر باشند از این منابع برای درآمدزایی جدید استفاده کنند، مورد استقبال قرار خواهد گرفت. درآمدزایی بانک‌ها در حوزه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در بازارهای تجاری مثل بورس یا ارائه خدمات جدید بانکی مثل وثیقه گرفتن رمز ارزها یا تسهیلات و وام بر پایه ارزهای دیجیتال خواهد بود. البته بانک‌ها از این زیرساخت می‌توانند برای ایجاد سرویس‌های سریع و امن بین‌بانکی نیز استفاده کنند.

وی افزود: قوانین دستوری برای پذیرش رمز ارزها از سوی بانک‌ها پیامد خاصی برای کشور ندارد. پیامد اصلی در صورت لحاظ کردن مسیر اشتباه، هزینه زمانی و مالی بسیار زیادی بانک مرکزی و احتمال بی‌نتیجه ماندن طرح است. البته اعتماد عمومی، چنین برنامه‌ها و پروژه‌هایی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

احتمال پذیرش رمز ارز ملی از سوی تجار

نایب‌رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت تأکید کرد: رمز ریال ملی نوعی StableCoin است و با رمز ارزهای جهان روا مانند بیت کوین بسیار تفاوت دارد. ارزش ریال دیجیتال دقیقاً برابر و همسان با ارزش اسکناس ریال است و در واقع این ارز در ذات خود قابلیت تجارت و سرمایه‌گذاری و تغییر ارزش مالی بر اساس فاکتورهای مختلف مالی، اقتصادی و بازار را ندارد. هر میزان ریال دیجیتال صادر شود، در هر زمانی قابل تبدیل به میزان معادل خود از اسکناس ریال خواهد بود و بلعکس است.

ترک تبریزی با اشاره به پذیرش رمز ارز ملی از سوی مردم و تجار گفت: این موضوع بستگی به ایجاد کارکردها و خدمات جدید مالی یا بانکی بر مبنای رمز ریال ملی دارد. اصولاً در وضیعت فعلی کشور ما که به لحاظ بانکی و مالی بسیار ایزوله از سایر کشورهای دنیا است، بسیاری از کارکردها و اهداف این پروژه چندان عملی و کاربردی نخواهد بود. همچنین اگر رمز ریال ملی قابلیت استفاده و بهره‌برداری در بازارهای مجاز رمز ارزی مانند صرافی‌های دیجیتال داخلی را نداشته باشد و امکان مبادله آن با سایر ارزهای دیجیتال البته در ذیل مقررات مشخص وجود نداشته باشد؛ عملاً مورد استقبال تجار و کاربران عادی نیز قرار نخواهد گرفت.

نایب‌رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت در پایان خاطرنشان کرد: فواید رمز ارز ملی برای بانکداری ایران به لحاظ فناوری و نوآوری زیاد است اما به این شرط که اصولی در طراحی و پیاده‌سازی آن رعایت گردد. همچنین شفاف‌سازی لازم از طرح صورت پذیرد. مثلاً در خصوص نوع کیف‌پول مورد استفاده برای رمز ریال ملی، انتقادهایی جدی وجود دارد. به نظر می‌رسد از نوع حضانتی و متمرکز در اختیار شرکت خدمات انفورمایتیک یا بانک‌ها خواهد بود. در واقع کاربران نمی‌توانند از این مزیت که رمز ریال را به عنوان دارایی خود، به صورت غیر حضانتی و مستقیماً در کیف پول تحت اختیار خود نگهداری کنند، بهره‌مند شوند. البته یکی از مزایای رمز ریال می‌تواند سیستم پرداخت خرد (خرید) به صورت تسویه سریع و امن بدون واسطه باشد. به گونه‌ای که تا حدودی جایگزین درگاه‌های پرداخت سنتی مانند دستگاه کارت‌خوان یا درگاه خرید اینترنتی مبتنی بر کارت‌ بانکی شود.