سقوط آزاد لیر ترکیه در بازار

این هفته شاهد یک شکست بزرگ در بازار سهام ترکیه، بورسا استانبول بودیم، به طوری که سهام بانکی ترکیه در هفته منتهی به دوشنبه گذشته ۳۵ درصد سقوط کرد، از همین روی رگولاتورها و کارگزاران را بر آن داشت تا یک جلسه اضطراری برگزار کنند، اگرچه در نهایت تصمیم گرفتند در بازار مداخله نکنند.

علت نوسانات؟

نخست اینکه تورم بالای ترکیه، سرمایه‌گذاران را وادار کرده بود که پول خود را در سهام بریزند تا از ارزش دارایی‌های خود محافظت کنند. اما تحلیلگران معتقدند که ترس از تورم بالاتر ایالات متحده و در نتیجه افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو بود که احتمالاً باعث چرخش نزولی ناگهانی شد. این کاهش بیش از ۱۲.۱ میلیارد دلار ارزش بازار را از بانک‌های بورسی این کشور از بین برد. چون نرخ‌های بهره بالاتر تعیین‌شده توسط ایالات متحده و در نتیجه قوی‌تر شدن دلار برای بازارهای نوظهوری مانند ترکیه که منابع انرژی خود را به دلار وارد می‌کنند و بدهی‌های زیادی به دلار دارند، دردسر ایجاد می‌کند و بنابراین باید برای آنها هزینه بیشتری بپردازند.

تورم سرسام آور: بانک مرکزی چه خواهد شد؟  

اما تحلیلگران می‌گویند عملکرد مثبت صرافی با واقعیت اقتصادی ترکیه همخوانی ندارد، زیرا آنها منتظر تصمیم بانک مرکزی ترکیه در مورد نرخ بهره در روز پنجشنبه بودند. ترکیه که با تورم کمی بیش از ۸۰ درصد مواجه شد، در ماه اوت با کاهش ۱۰۰ واحدی نرخ بهره به ۱۳ درصد، بازارها را شوکه کرد. همه اینها در زمانی اتفاق می‌افتد که بسیاری از کشورهای جهان در حال تشدید سیاست‌های پولی برای مبارزه با تورم فزاینده هستند.

تحلیلگران کاهش دیگری یا حداکثر توقف را پیش‌بینی می‌کنند که احتمالاً به معنای دردسر بیشتر برای لیر ترکیه و هزینه زندگی ترک‌ها است. اقتصاددانان کپیتال اکونومیکس مستقر در لندن کاهش ۱۰۰ واحدی نرخ را پیش‌بینی می‌کنند. لیام پیچ، اقتصاددان ارشد بازارهای نوظهور در این باره می‌گوید: «واضح است که بانک مرکزی ترکیه تحت فشار سیاسی قرار دارد تا از سیاست پولی اردوغان تبعیت کند، و واضح است که اردوغان بیشتر بر رشد ترکیه متمرکز است و آنقدرها روی مقابله با تورم متمرکز نیست. در حالی که بانک مرکزی ترکیه تحت چنین فشاری قرار دارد، ما فکر می‌کنیم که این چرخه کاهش نرخ بهره را برای یک یا دو ماه دیگر ادامه خواهد داد.

تیموتی اش، استراتژیست بازارهای نوظهور در BlueBay Asset Management نیز کاهش ۱۰۰ واحدی را پیش بینی می‌کند. اش گفت که اردوغان برای این کار نیازی به توجیه ندارد و دلیل این اقدام را انتخابات آینده عنوان کرد. در همین حال، تحلیلگران بانک سرمایه گذاری MUFG، نرخ فعلی را ۱۳ درصد پیش بینی می‌کنند. اقتصاددانان تداوم تورم بالا و کاهش بیشتر لیر را پیش‌بینی می‌کنند که در حال حاضر ۲۷ درصد در برابر دلار از سال تا به امروز و ۵۳ درصد در سال گذشته کاهش یافته است. اردوغان در عین حال خوشبین است و پیش بینی کرده که تورم تا پایان سال کاهش خواهد یافت.