رکورد وحشتناک در بازار اقتصاد دیجیتال / تک شاخ های ایرانی فراری شدند

آمار CBinsights نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های مالی در ایالات متحده که مهمترین بازار صنعت فینتک به حساب می‌آید نسبت به سه ماهه مشابه در سال ۲۰۲۱ بیش از ۴۳ درصد سقوط کرده و به پایین‌ترین سطح خود پس از اولین سه ماهه سال ۲۰۲۰ رسیده است.

براساس این آمار، فین‌تک‌ها در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲ مجموعا با جذب ۵.۱ میلیارد دلار سرمایه در ایالات متحده و ۱۲.۹ میلیارد دلار در مقیاس جهانی رکود چشمگیری را تجربه کرده‌اند.

فناوری‌های امور مالی یا فین‌تک در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲ توانست در ۱۱۶۰ قرارداد مجموع ۱۲.۹ میلیارد دلار سرمایه را جذب خود کند و این در حالی است که در سه ماهه مشابه سال گذشته (۲۰۲۱)، این صنعت در ۱۴۲۸ قرارداد ۳۶.۱ میلیارد دلار سرمایه‌ را جذب خود کرده بود.

گفتنی است که فین‌تک و بسیاری از صنایع تکنولوژی‌محور در سال‌های گذشته به دلیل بحران کووید-۱۹ توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را جلب کردند و درنتیجه رکورد‌های سرمایه‌گذاری سال گذشته (۲۰۲۱) را می‌توان نتیجه شرایط خاص پاندمی دانست.

حال با پایان بحران در بسیاری از کشور‌ها (به جز چین که هنوز محدودیت‌های سنگین کرونایی را در دستور کار دارد) و همچنین تورم بی‌سابقه کشورهای اروپایی و ایالات متحده، بازار سرمایه به طور کلی روزهای دشواری را پشت سر می‌گذارد و فین‌تک هم از رکود سرمایه‌گذاری مستثنی نیست.

با این همه ایالات متحده همچنان با ۵.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید (در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲) از لحاظ سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک در صدر قرار دارد و پس از آن نیز اروپا و آسیا به ترتیب با ۳.۵ و ۳.۳ میلیارد دلار پیشتازان بازار هستند.

آمار CBinsights نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ بیشترین سرمایه را از طریق ۱۷۸ قرارداد (به ارزش ۳.۹ میلیارد دلار) به حوزه تکنولوژی پرداخت اختصاص داده‌اند و اینشورتک یا تکنولوژی بیمه نیز با جذب ۲.۳ میلیارد دلار  سرمایه در ۱۳۸ قرارداد، در رده دوم قرار دارد.

به دنبال رکود بازار فین‌تک، تعداد قراردادهای بزرگ جذب سرمایه‌ صنعت فین‌تک نیز در سه ماهه گذشته به شدت سقوط کرده است. در حالی که در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۲ شاهد ۵۶ قرارداد عظیم یا بالاتر از ۱۰۰ میلیون دلار (mega round) در حوزه فین‌تک بودیم، تعداد این قراردادها در سه‌ماهه سوم به کمتر از نصف یعنی ۱۹ قرارداد کاهش یافته است.

جالب اینکه ایالات متحده برای اولین بار، جایگاه صدرنشین را به آسیا واگذار کرده و حتی از اروپا نیز در حوزه قراردادهای عظیم عقب‌تر است. آسیا با ۹ قرارداد عظیم حدود ۱.۸ میلیارد دلار از مجموع ۴.۴ میلیارد دلاری که به‌واسطه قراردادهای عظیم جذب فین‌تک شده را به خود اختصاص داده و اروپا و ایالات متحده نیز به ترتیب با ۶ قرارداد (به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار) و ۴ قرارداد (به ارزش ۹۰۰ میلیون دلار) در رده‌های بعدی قرار دارند.

از سال ۲۰۱۸ تا به امروز، این اولین مرتبه است که آمریکا از لحاظ تعداد قراردادهای عظیم پایین‌تر از اروپا و آسیا قرار می‌گیرد.

کلارنا پیشتاز جذب‌سرمایه خصوصی

کلارنا، فین‌تک سوئدی که زمانی با ارزش‌گذاری بیش از ۴۰ میلیارد دلار تیتر اخبار شد، در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۲ توانست با جذب ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه از طریق فروش سهام خصوصی بیشترین سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک را جذب خود کند.

از جمله سرمایه‌گذاران حاضر در این دور از سرمایه‌گذاری می‌توان به صندوق سرمایه‌گذاری سکویا و سیلورلیک اشاره کرد. ارزش این فین‌تک سوئدی طبق آخرین آمار مربوط به جولای ۲۰۲۲، ۶.۷ میلیارد دلار برآورد شده است.

پس از کلارنا نیز فنی‌تک اندونزیایی DANA با جذب ۵۵۵ میلیون دلار و فین‌تک آلمانی wefox با جذب ۴۰۰ میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار دارند.

سقوط تک‌شاخ‌ها

یونیکورن‌های فین‌تکی بدترین دوران خود را از سال ۲۰۲۰ تا به امروز پشت سر می‌گذارند. تعداد فین‌تک‌هایی که در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲ برای اولین بار سرحد یک میلیارد دلار ارزش را پشت سر گذاشته و به‌اصطلاح به یونیکورن تبدیل شده‌اند برای اولین بار در سه سال گذشته تک رقمی شد.

سه‌ماهه سوم ۲۰۲۲ با ۶ یونیکورن جدید، یکی از ضعیف‌ترین سه‌ماهه‌ها برای یونیکورن‌های فین‌تکی در دوران پس از پاندمی محسوب می‌شود و در این بین ایالات متحده با ۳ یونیکورن جدید بیشترین سهم را دارد و آسیا و آمریکای جنوبی نیز به ترتیب با ۲ و ۱ یونیکورن در رده‌های بعدی قرار دارند.

با ۶ یونیکورن جدیدی که حالا به جمع میلیارد دلاری‌های فین‌تکی اضافه شده است، صنعت فین‌تک در حال حاضر ۳۰۷ یونیکورن را میزبانی می‌کند و آمریکا با ۱۵۶ یونیکورن بیشترین سهم را دارد و پس از آن نیز اروپا با ۶۲ یونیکورن و آسیا با ۵۶ یونیکورن در رده‌های بعدی قرار دارند.

از بین یونیکورن‌های جدید صنعت فین‌تک، شرکت ۲۱.co آمریکا به عنوان ارزشمندترین شرکت حدود ۲ میلیارد دلاری ارزشگذاری شده است و OneCard هند با ارزش ۱.۴ میلیارد دلار در رده بعدی قرار دارد.

باید دید که فین‌تک در ماه‌ها و سال‌های آینده چه مسیری را در پیش می‌گیرد اما به نظر می‌رسد پایان پاندمی از توجه سرمایه‌گذاران به تکنولوژی امور مالی کاسته است و عواملی همچون تورم بی سابقه و پیش‌بینی رکود اقتصادی مسیر تازه‌ای را برای تمام بازارهای مالی از جمله فین‌تک رقم می‌زنند.

افزون بر این، رکورد‌های بی سابقه سال ۲۰۲۱، انتظارات از فین‌تک را به شدت بالا برده و بازگشت روند سرمایه‌گذاری به سطوح پیش از پاندمی آژیر هشداری برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال حفظ ارزش سرمایه با توجه تورم بالا هستند.