اقدام جدید دولت برای کاهش تورم

مجید کریمی، مدیر کل دفتر تحقیقات و سیاست های پولی وزارت اقتصاد  با اشاره به ساز و کار و عملکرد اوراق گام کفت: گواهی اعتبار مولد (گام) با هدف ابزارسازی برای تأمین اعتبار واحدهای تولیدی در قالب زنجیره تأمین ایجاد شده است. بانک مرکزی با هدف رفع موانع پولی رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیت‌های مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی اقدام به معرفی این ابزار مالی در بازار پول نموده است. در واقع اوراق گام امکان جدیدی را برای شرکت‌های تولیدی فراهم می‌کند به نحوی که تولیدکنندگان بر اساس فاکتور خرید مواد اولیه، درخواست انتشار این اوراق را از موسسه اعتباری عامل در وجه بنگاه فروشنده مواد اولیه می‌نمایند. دارنده اوراق گام می‌تواند آن را بابت خرید نهاده به سایر بنگاه‌های عضو سامانه گام منتقل نماید و از این طریق تامین مالی تولیدکنندگان صورت می‌گیرد.

۶۵ درصد تسهیلات پرداختی بانک ها مربوط به سرمایه در گردش بنگاه های اقتصادی است

شرکت‌های تولیدی با استفاده از این روش فرصت خواهند داشت تا بدون پرداخت هزینه، مواد اولیه خود را دریافت کرده و نسبت به تولید محصول اقدام نمایند و با فروش محصولات در بازار، هزینه خرید مواد اولیه را بپردازند. این روش با کاهش نیاز به نقدینگی برای خریداران مواد اولیه، منفعت فعالان بخش تولید را فراهم کرده و در عین حال به استمرار تولید در زنجیره‌های مختلف منجر می‌شود که این موضوع منفعت عمومی کشور را به همراه خواهد داشت. لازم به ذکر است که از آنجا که در مقیاس سالانه بالغ بر ۶۵ درصد تسهیلات پرداختی بانک‌ها در قالب سرمایه در گردش به کلیه بخش‌های اقتصادی پرداخت می‌شود لذا تامین بخشی از نیاز به سرمایه در گردش از طریق انتشار اوراق گام، از یکسو با ایجاد پیچیدگی در نقدینگی و از سویی دیگر در صورت عدم نکول این اوراق در سررسید، کاهش خلق نقدینگی را به همراه داشته که در نهایت باعث کاهش تورم می‌شود.

اوراق گام در وهله اول در بازار پول انتشار یافته و با قیمت اسمی در این بازار در زنجیره تامین گردش می‌یابد و موسسات اعتباری عامل، نرخ کارمزد مشخصی را که توسط هیئت عامل بانک مرکزی تعیین و ابلاغ می‌شود دریافت می‌کنند که در حال حاضر این نرخ ۴ درصد است.

در طراحی اوراق گام، امکان تنزیل این اوراق در بازار سرمایه دیده شده که در راستای افزایش نقدشوندگی این اوراق و در نتیجه جذابیت این اوراق است. بر این اساس در صورت درخواست دارنده، این اوراق وارد بازار ثانویه شده و در این بازار تنزیل می‌شود. با توجه به حاکم بودن مکانیزم بازار در بازار اوراق بدهی، نرخ این اوراق بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. بنابراین افزایش عرضه اوراق با کاهش در قیمت، نرخ آنها را افزایش می‌دهد و در صورت افزایش تقاضا برای این اوراق، نرخ اوراق کاهش می‌یابد.

از آنجا که نرخ‌های ابزارهای مالی در بازار سرمایه ملاک تصمیم‌گیری برای فعالان اقتصادی است لذا با ایجاد تفاوت قابل توجه در نرخ‌های بازاری، عملا فرصت‌های آربیتراژی ایجاد شده که در نهایت منجر به هم‌سویی نرخ‌ها به سوی یکدیگر می‌شود. در خصوص نرخ اوراق گام می‌توان با ایجاد امکان بازارگردانی مناسب این اوراق توسط صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی از تسری نرخ آن اوراق به سایر اوراق بدهی جلوگیری نمود.

سهم اوراق گام در بازار بدهی

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر سهم اوراق گام در بازار بدهی گفت:  لازم به ذکر است که اوراق گام در ابتدا در بازار پول انتشار می‌یابد، بنابراین آمار انتشار اوراق گام که توسط بانک مرکزی ارائه می‌شود با امار ارائه شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار متفاوت است. مع‌الوصف بر مبنای داده های مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، حجم انتشار اوراق گام از ابتدای ورود به بازار سرمایه (ابتدای سال ۱۴۰۰) تا انتهای مهر ماه سال جاری بالغ بر ۲۷.۸ هزار میلیارد تومان است که ۷.۴ درصد کل ارزش انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه در بازه زمانی مورد اشاره است. براساس اطلاعات ارائه شده از سوی بانک مرکزی تا انتهای هفته سوم آبان ماه سال جاری ۳۶.۳ هزار میلیارد تومان اوراق گام در بازار پول منتشر شده است.