بدهی خارجی ایران کاهش یافت؟

 مهرماه ۱۴۰۱ به پایان رسید؛ بدهی خارجی کاهش یافت. اما این امر همواره با یک پرسش اساسی همراه بوده است؛ آیا کاهش بدهی خارجی خوب است یا بد؟ گروهی از کارشناسان می‌گویند اتفاقا کاهش بدهی خارجی به معنای افت سرمایه‌گذاری است. اما در مقابل، دولتمردان از آن به‌عنوان دستاوردی مثبت در کارنامه اقتصادی خود نام می‌برند.

در عین حال، تحلیلگران درباره اینکه چرا کشورهای در حال توسعه به سمت بدهی خارجی می‌روند، نکته‌ی مهمی را بیان می‌کنند؛ اینکه نبود منابع داخلی دولت‌ها را مجبور به روی‌آوردن به گرفتن وام از دیگر کشورها می‌کند. این در حالیست که اگر کشوری دارای مدیریت مناسب اقتصادی نباشد، از این بدهی در مسیر تحقق رشد اقتصادی استفاده نمی‌کند و حتی در آینده به‌عنوان یک مانع عمل خواهد کرد. در مورد ایران هم، برخی از کارشناسان به این نکته اشاره می‌کنند که تحریم عامل کاهش بدهی خارجی بوده است؛ تحریم‌ها سدی بوده در مسیر گرفتن فاینانس جدید و راه‌ انداختن خطوط اعتباری.

بدهی خارجی ایران کاهش یافت؟

بانک مرکزی به انتشار گزیده آمارهای اقتصادی اقدام کرده است که نشان می‌دهد میزان بدهی‌های کوتاه‌مدت کشور یک میلیارد و ۸۸۷ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز چهار میلیارد و ۶۹۳ میلیون دلار است.

بدهی خارجی به چه معناست؟ تعاریف ارائه‌شده به ما می‌گوید بدهی خارجی مجموعه‌ای از تعهدات ایجادشده در نتیجه گشایش اعتبار اسنادی تسهیلات دریافتی از بانک جهانی و سایر سازمان‌ها و نهادهای بین المللی، تامین مالی پروژه‌ها از طریق فاینانس، پیش‌فروش نفت و اوراق قرضه بین‌المللی را شامل می‌شود.

در ادامه گزارش بانک مرکزی آمده است که بدهی خارجی ایران در پایان مهر ماه امسال، ‌به شش میلیارد و ۵۷۹ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه و پایان سال قبل به‌ترتیب ۳۸ و ۳۱.۸ درصد کم شده است.

از سوی دیگر، معادل یورویی بدهی خارجی ایران، شش میلیارد و ۶۷۸ میلیون یورو است که چهار میلیارد و ۷۶۳ میلیون یورو از این میزان، حجم بدهی‌های میان‌مدت و بلندمدت بوده و یک میلیارد و ۹۱۵ میلیون یورو حجم بدهی‌های کوتاه مدت است.

این در حالی است که میزان بدهی خارجی کشور در پایان مهر ماه سال قبل معادل ۹ میلیارد و ۸۲ میلیون دلار بوده و میزان بدهی‌های کوتاه مدت کشور دو میلیارد و ۴۷۹ میلیون دلار و بدهی‌های بلندمدت ایران نیز شش میلیارد و ۶۰۴ میلیون دلار اعلام شده است.

همچنین، رقم بدهی‌های خارجی ایران در پایان سال گذشته، معادل هشت میلیارد و ۶۷۵ میلیون دلار بوده است.

بنابراین، میزان بدهی‌های خارجی کشور در پایان مهر ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل و پایان سال‌ گذشته به‌ترتیب ۳۸ و ۳۱.۸ درصد با کاهش مواجه شده است.

بدهی جهان چقدر است؟

در ادامه به تازه‌ترین گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) نگاهی می‌اندازیم تا پی ببریم بدهی جهان در سال ۲۰۲۱ چقدر است؟ این صندوق اعلام کرده است که بدهی جهان در سال ۲۰۲۱ به ۲۴۷ درصد تولید ناخالص داخلی کاهش یافت. در عین حال، ایسنا به نقل از اکونومیک گزارش داده که صندوق بین‌المللی پول فاش کرد که کل بدهی عمومی و خصوصی جهانی ۲۴۷ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی است که این رقم ۱۰ درصد کمتر از رقم منتشر شده در سال ۲۰۲۰ است.

بر اساس مقایسه بین این دو رقم، کاهش سالانه بدهی، بالاترین میزان در هفت دهه گذشته را ثبت کرده است.

بدهی خصوصی ۶ درصد کاهش یافت و به ۱۵۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بدهی عمومی و با چهار درصد کاهش به ۹۶ درصد از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۱ رسید. از نظر دلاری، رشد بدهی جهانی به‌طور قابل توجهی کاهش یافت اما همچنان در سال ۲۰۲۱ به رکورد ۲۳۵ تریلیون دلار رسید.

اما دلیل این امر چیست؟ نوسانات غیرمعمول بزرگ در نسبت بدهی‌ها ناشی از بازگشت اقتصادی ناشی از کووید-۱۹ و افزایش سریع تورم ناشی از آن بوده است. با این وجود، بدهی جهانی در پایان سال ۲۰۲۱ تقریبا ۱۹ درصد تولید ناخالص داخلی بالاتر از سطح قبل از همه‌گیری بود که چالش‌هایی را برای سیاست‌گذاران در سراسر جهان ایجاد کرد.