بیشتر جفت‌ارزها در بازار فارکس تا چهار رقم اعشار، خرد می‌شوند و یک پیپ، نشانگر چهارمین رقم اعشار بعد از ممیز در نرخ مبادله یک جفت‌ارز است. بنابراین به‌طور معمول، اگر نرخ تبادل یک جفت‌ارز، یک‌صدم درصد تغییر کند، می‌گوییم که آن نرخ، یک پیپ تغییر کرده است.

برای مثال، در جفت‌ارز دلار آمریکا به دلار کانادا یا USD/CAD، خردترین واحد تغییرات برابر با یک‌‌ده‌هزارم واحد (۰.۰۰۰۱) یا یک پیپ است.

در معاملات جفت‌ارزها تغییرات قیمتی در قالب پیپ اندازه‌گیری می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که کوچک‌ترین تغییرات ممکن در نرخ برابری ارزها رصد و در محاسبات سود و زیان معامله‌گران گنجانده شود.

اگر به‌دنبال درکی عمیق‌تر از مفهوم پیپ هستید، بهتر است مقاله‌ای را که پیش‌تر با عنوان «پیپ چیست؟»، در سایت ITB منتشر کرده‌ایم، مطالعه کنید.

نحوه محاسبه پیپ

مقدار هر پیپ، بسته به عواملی همچون نوع جفت‌ارز، نرخ تبادل و ارزش معامله می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در جفت‌ارز EUR/USD که یورو، ارز پایه و دلار، ارز متقابل (یا مظنه) است، نرخ پیپ برابر با یک‌ده‌هزارم واحد یا ۰.۰۰۰۱ است.

حال فرض کنیم که می‌خواهید مقدار پیپ را در یک معامله فرضی محاسبه کنید. کافی است مقدار معامله یا اندازه لات را در عدد ۰.۰۰۰۱ ضرب کنید. اگر بر فرض، مقدار معامله برابر با ۱۰ هزار یورو است، با ضرب عدد ده‌هزار در ۰.۰۰۰۱ به عدد یک دلار می‌رسیم. حال اگر شما یک موقعیت معاملاتی خرید در جفت‌ارز EUR/USD به ارزش ۱۰ هزار یورو باز کنید و نرخ برابری از ۱.۰۸۰۱ به ۱.۰۸۱۱ واحد تغییر کند، شما ۱۰ پیپ یا ۱۰ دلار سود کرده‌اید.

در مثال بالا، دلار در جایگاه ارز متقابل یا مظنه قرار داشت. اکنون می‌خواهیم بدانیم که اگر دلار در جایگاه ارز پایه قرار گیرد، چگونه باید پیپ را محاسبه کنیم. در این حالت، علاوه‌بر متغیر ارزش معامله باید نرخ مبادله را در هم محاسبات بگنجانیم. در این حالت باید اندازه پیپ (در اینجا ۰.۰۰۰۱) را تقسیم بر نرخ مبادله و سپس در ارزش معامله ضرب کنیم.

برای مثال، در جفت‌ارز USD/CAD که دلار آمریکا نقش ارز پایه را ایفا می‌کند، فرض کنیم که نرخ مبادله برابر با ۱.۲۸۲۹ است. اندازه یک پیپ هم معادل با ۰.۰۰۰۱ است. برای محاسبه مقدار پیپ، ابتدا باید ۰.۰۰۰۱ را تقسیم بر ۱.۲۸۲۹ کنیم و سپس در اندازه استاندارد لات (یا ارزش معامله) ضرب کنیم. حاصل در این مثال، برابر با ۷.۷۹ دلار می‌شود.

بنابراین اگر در یک موقعیت معاملاتی، دست به خرید ۱۰۰ هزار واحد جفت‌ارز USD/CAD در نرخ تبادل ۱.۲۸۲۹ بزنید و در نرخ ۱.۲۸۳۰ بفروشید، یک پیپ یا ۷.۷۹ دلار سود می‌کنید.

برخلاف اکثر رمزارزها که تا چهار رقم اعشار، خرد می‌شوند، ین ژاپن، تنها تا دو رقم اعشار خرد می‌شود.

برای مثال، در جفت‌ارزهایی همچون EUR/JPY و USD/JPY مقدار هر پیپ از تقسیم عدد یک‌صدم (۱/۱۰۰) بر نرخ تبادل جفت‌ارز به دست می‌آید. فرض کنید که می‌خواهیم جفت‌ارز EUR/JPY را معامله کنیم. اگر نرخ تبادل این نماد برابر با ۱۳۲.۶۲ واحد باشد، با تقسیم یک پیپ (یک‌صدم) به عدد ۱۳۲.۶۲ به عدد ۰.۰۰۰۰۷۵۴ می‌رسیم. حال اگر اندازه لات یا ارزش معامله، برابر با ۱۰۰هزار یورو باشد، مقدار یک پیپ برابر با ۷.۵۴ دلار خواهد بود.

محاسبه سود در مقیاس پیپ

تغییرات نرخ برابر ارزها تعیین‌کننده سود یا زیان یک موقعیت معاملاتی است. معامله‌گری که دست به خرید جفت‌ارز EUR/USD می‌زند، در صورتی سود می‌کند که ارزش یورو در برابر دلار آمریکا تقویت شود. حال اگر فرض کنیم، او این جفت‌ارز را در نرخ ۱.۱۸۳۵ بخرید و در نرخ ۱.۱۹۰۱ واحد بفروشد، ۶۶ پیپ سود می‌کند.

در مثالی دیگر، فرض کنیم که معامله‌گری دست به اتخاذ موقعیت معاملاتی شورت (فروش استقراضی) در جفت‌ارز USD/JPY در نرخ ۱۱۲.۰۶ می‌زند. اگر این‌ موقعیت معاملاتی را در نرخ ۱۱۲.۰۹ واحد ببندد، به اندازه ۳ پیپ زیان می‌کند. اگر هم در نرخ مبادله ۱۱۲.۰۱ اقدام به بستن موقعیت کند، ۵ پیپ سود به دست می‌آورد.

گرچه اندازه پیپ ممکن بسیار کوچک و جزئی به نظر برسد، اما اگر آن را در ارزش تریلیون دلار معاملات بازار فارکس ضرب کنیم، به اعداد بسیار بزرگی می‌رسیم. برای نمونه در مثال بالا اگر حجم معامله برابر با ۱۰ میلیون دلار باشد، سود ۵۰۰ هزار ینی نصیب معامله‌گر می‌شود.

نمونه‌هایی از پیپ در دنیای واقعی

معجون زهرآگینی از تورم و کاهش مدام ارزش پول می‌تواند نرخ برابری ارزها را به‌شدت دچار تغییر کند؛ تا جایی که دیگر چهار رقم اعشار برای نشان دادن نرخ مبادله ارزها کافی نباشد.

از نمونه‌های تاریخی شناخته‌شده در این باره می‌تواند به افت ارزش پول رسمی جمهوری وایمار آلمان اشاره کرد. نرخ برابری دلار آمریکا در برابر مارک، ارز رسمی جمهوری وایمار، پیش از جنگ جهانی اول برابر با ۴.۲ واحد بود که در نوامبر ۱۹۲۳ به رقم حیرت‌آور ۴.۲ تریلیون سقوط کرد.

از نمونه‌های دیگر افت ارزش پول ملی، می‌توان به ترکیه اشاره کرد. در سال ۲۰۰۱ نرخ برابری دلار آمریکا به لیر ترکیه به رقم ۱.۶ میلیون دلار رسید. این اتفاق منجر به بروز اختلال در سیستم‌های حسابداری و معاملات روزمره شده بود. تا اینکه سرانجام دولت ترکیه، دست به سلسله اصلاحات اقتصادی زد و با حذف ۶ صفر از لیر و کنترل رشد نقدینگی توانست نرخ برابر دلار آمریکا به لیر را به محدوده معقولی کاهش دهد.

منبع: آکادمی آی تی بی