درد بی درمان اقتصاد ایران مشخص شد/ پای روس ها در میان است؟

در چند ماه اخیر گسترش همکاری‌های اقتصادی بین ایران و روسیه در صدر تیترهای خبری بوده است و سرآغاز این اتفاق در پی توافق‌هایی است که در سال ۲۰۲۲ بین ۲ کشور به دست آمد. توافق‌ها در زمینه قراردادهای بانکی، قطعات یدکی، عرضه مبادله‌ای برای توربین‌ها، تجهیزات هواپیما و قراردادهای ساخت مشترک خطوط لوله گاز است.

لازم به ذکر است که پیام رسان بانکی ایران با نام اختصاری سپام در سال گذشته به پیام رسان بانکی روسی متصل شد و این اتفاق پیش زمینه‌ای برای اتصال میر با شبکه شتاب شد. در همین زمینه محسن کریمی، معاون بین‌الملل بانک مرکزی اطلاع داد که با اتصال سامانه‌های پیام‌رسان ملی بانک‌های ایران و روسیه، ۷۰۰ بانک روسی می‌توانند با بانک‌های ایرانی تبادل پیام مالی داشته باشند. ۱۰۶ بانک غیرروسی از ۱۳ کشور دیگر هم به این سامانه پیام‌رسان متصل شده‌اند و می‌توانند با بانک‌های کشور تبادلات مالی داشته باشند.

خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با سایروس معصوم‌پور امیرآبادی اقتصاددادن و تحلیل‌گر بازارهای مالی در خصوص تبعات این همکاری و جزئیات تاثیر آن بر اقتصاد کشور پرداخته است که در ادامه این مطلب می‌خوانیم.

ماجرای اخراج ۷ بانک روسی از سوئیفت

سایروس معصوم‌پور امیرآبادی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: قبل از هر چیز لازم است که توضیحی درباره سوئیفت یا کلمه اختصاری swift بدهیم که به چه معنا است. سوئیفت از ۱۵ کشور با اقتصاد شفاف جهان و با حمایت بیش از ۲۰۰ بانک برتر تشکیل شده است که شامل دفتر مرکزی در بلژیک و مالکیت آن هم متعلق به بانک‌های عضو است. با استفاده از سیستم سوئیفت انجام معاملات ارزی در سطح جهانی بسیار سریع‌تر، مطمئن‌تر و کم هزینه‌تر خواهد بود.

وی افزود: با توجه به جنگ تجاری امریکا و چین، حمله روسیه به خاک اوکراین و مطرح شدن بحث تحریم‌ها، اتحادیه اروپا ۷ بانک روسی را از سوئیفت اخراج کرد که این اخراج شامل ۲ بانک بزرگ Sberbank و Gazprombank نمی‌شود. این دو بانک کانال‌های اصلی پرداخت برای نفت و گاز روسیه هستند. هفت بانک شامل VTB، در کنار بانک Otrkitie، Novikombank، Promsvyazbank، Bank Rossiya، Sovcombank و VEB می‌شود. به این بانک‌ها ۱۰ روز فرصت داده شده است تا عملیات خود در سوئیفت را متوقف کنند.

نقش نسخه جایگزین سوئیفت بین ایران و روسیه بر وضعیت بانکی کشور

این تحلیل‌گر بازارهای مالی خاطرنشان کرد: بعد از این ماجرا بود که پیام‌رسان‌های دیگر به جای سوئیفت از سوی روسیه و چین مطرح شد تا کشورهای بیشتری را به این پیام‌رسان اضافه کنند. باید به این نکته حساس و کلیدی اشاره کرد که استفاده از نسخه جایگزین سوئیفت بین ایران و روسیه چندان توفیقی به حال ما ندارد و این طور رسانه‌ها خبر را بازتاب کردند، تاثیری برایمان نخواهد داشت چرا که مشکل اصلی مبادلات ما در سوئیفت نیست. بلکه واقعیت امر این است که هیچ بانکی حاضر به همکاری با ایران نیست به این دلیل که در مظان پولشویی قرار داریم.  این اتفاق سوای تحریم‌های آمریکا است و باعث شده است تجار و تقریبا همه شرکت‌های بزرگ بین المللی قید همکاری با ایران بزنند.

۲ مشکل اساسی در سیستم بانکی ایران

معصوم‌پور امیرآبادی اظهار داشت: کشورمان ۲ مشکل اساسی در سیستم بانکی دارد؛ یکی تحریم‌های آمریکا که با هدف جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای ایران و… است و مورد دوم موضوع FATF است که نپذیرفتن شرایط آن موجب این مشکل شده است. بسیاری از بانک‌های ایرانی از نظام مالی بین‌المللی منفک شده‌اند. در ۵ نوامبر سامانه پیام‌رسانی مالی بین‌المللی (سوئیفت) که در بروکسل مستقر است اعلام کرد از تحریم‌های آمریکا پیروی می‌کند و دسترسی برخی بانک‌های ایرانی را به حالت تعلیق درمی‌آورد. این امکان وجود دارد که بنگاه‌های کشورهای ثالث نیز در سازوکار ابزار خاص مشارکت کنند.

این تحلیل‌گر بازارهای مالی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: اتصال شبکه پیام‌رسانی بانکی ایران با هر کشوری خارج از سوئیفت چندان حال روز اقتصاد حکومتی را تغییر نخواهد داد. چرا که اگر بانک‌های آمریکایی غیرمستقیم با واسطه‌گری بانک‌های غیرآمریکایی، نتوانند خدمات تسویه دلاری به ایران بدهند، در نتیجه ما با مشکلات اساسی در این زمینه برخورد خواهیم کرد. حتی این موضوع هم برای بانک‌های آمریکایی و غیرآمریکایی در حال حاضر مورد سوال است. بنابراین باید این مساله مورد مناقشه حل شود، وگرنه بدون انجام خدمات تسویه دلاری غیرمستقیم توسط بانک‌های آمریکایی چگونه می‌توانیم مبادلات بانکی در سطح بین‌المللی را انجام دهیم؟!