انحصار به ماشین‌آلات صنعتی رسید

صنعت سنگ ایران با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۱۰۰‌درصد بخش خصوصی و با اشتغال مستقیم و غیرمستقیم بالغ بر ۴۰۰‌هزار نفر که بخش عمده‌ای از آنها در مناطق روستایی و محروم کشور مشغول به فعالیت هستند، شکل گرفته است. این صنعت در سال‌‌‌های اخیر توانسته توان بالقوه خود را برای ایجاد شغل و ثروت نشان دهد و در سه دهه اخیر، به‌‌‌تدریج رونق داخلی و خارجی روزافزونی داشته باشد.

با وجود این، فقدان استفاده از روش‌‌‌های مدرن و فناوری‌‌‌های مناسب که منجر به کاهش تولید و بهره‌‌‌وری ‌‌‌شود، مقیاس تولید نامناسب، تنگناهای مالی، مشکلات مربوط به منابع انسانی و بهره‌‌‌وری پایین و ضعف در برنامه‌‌‌ریزی و سازماندهی مناسب برای صادرات و ورود به بازارهای جدید از جمله مهم‌ترین مشکلات این صنعت به شمار می‌رود. با تمام این اوصاف، دستورالعمل‌های موجود در خصوص واردات ماشین‌آلات بیش از سایر مشکلات آسیب‌زا بوده و معدن‌داران مجبورند ماشین‌آلات داخلی را که عمدتا مونتاژ شده قطعات چینی هستند با قیمتی بالاتر از برندهای صاحب‌نام خریداری کنند.

رئیس انجمن سنگ به «دنیای‌اقتصاد» گفت: تامین ماشین‌آلات یکی از عمده‌ترین مشکلات صنعت سنگ است و سال‌ها در این خصوص با اعمال محدودیت‌های غیر‌کارشناسی به نام حمایت از تولید داخلی از واردات ماشین‌آلات جلوگیری شده است در حالی که ارزش ماشین‌آلات داخلی تناسبی با نیاز داخلی ندارد.

بهرام شکوری با اشاره به این مطلب، افزود: ممنوعیت واردات ماشین‌آلات خارجی و انحصار در این زمینه باعث شده تا ماشین‌آلات داخلی با ۴ برابر قیمت واقعی به معدن‌داران فروخته شود که علاوه بر ضرر و زیان صنعت، مزیت رقابتی بین تولیدکنندگان ماشین‌آلات را از بین می‌برد. ضمن اینکه هیچ‌گونه استانداردی برای محصولات داخلی تدوین نشده است.

رئیس انجمن سنگ با اشاره به اینکه گشایش‌ها با بخشنامه جدید واردات اتفاق مثبتی رقم نمی‌زند، گفت: معتقدم چنانچه بخشنامه لغو شود، حتی با فرض وارد نکردن ماشین‌آلات خارجی، بهای ماشین‌آلات داخلی به شدت کاهش می‌یابد. متاسفانه برخی به نام تولید، تجهیزات بی‌کیفیت را وارد می‌کنند و با مونتاژ در ایران به نام تولید داخلی با چند برابر قیمت نمونه خارجی در کشور عرضه می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه عمده معادن سنگ در مکان‌هایی قرار گرفته‌اند که از ژنراتور برای تامین برق خود استفاده می‌کنند اما به طور طبیعی سنگ‌بری‌ها به عنوان مقاصد سنگ‌های معادن با مشکل مواجه می‌شوند، اظهار کرد: شرکت‌های داخلی به جای تولید باید سراغ قطعه‌سازی بروند. از طرفی زمانی که واردات ماشین‌آلات نو و دست دوم آزاد شود، شرکت‌های داخلی هیچ‌گونه توجیهی برای ادامه تولید این ماشین‌آلات ندارند؛ ماشین‌آلاتی که عمق ساخت آنها ۱۰‌درصد هم نیست و عمدتا باید عنوان مونتاژ را برای اغلب آنها به کار ببریم اما متاسفانه مسوولان از این موضوع غفلت می‌کنند و نسبت به کیفیت واردات ماشین‌آلات برندهای بزرگ با عمر ۵‌ساله اظهار نگرانی می‌کنند در حالی که صنعتگر بیش از همه نگران سرمایه‌ای است که هزینه می‌کند.

شکوری با بیان اینکه تحریم‌ها باعث شده تا نتوانیم ال سی باز کنیم و انتقال پول با ریسک انجام می‌شود، تصریح کرد: متاسفانه دیپلماسی اقتصادی سفارتخانه‌های ما بسیار ضعیف است و حتی برای شرکت در نمایشگاه‌های کشورهایی مانند چین هم نمی‌توانیم ویزا دریافت کنیم.

وی با بیان اینکه هزینه‌های بالای حمل‌ونقل به دلیل قدیمی بودن ناوگان کشتیرانی و لکوموتیو راه‌آهن بسیار بالاست، تصریح کرد: هزینه‌های صادرات بسیار افزایش یافته است و‌ درصد بسیار کمی به صورت فرآوری نشده صادر می‌شود. از دیگر سرعت‌گیرهای صادرات می‌توان به اخذ عوارض مالیاتی ۵/ ۱درصدی از صادرات توسط دولت اشاره کرد که فاقد پشتوانه کارشناسی لازم است و از طرفی با نبود ال سی مشتریان ترجیح می‌دهند سراغ کشورهای دیگر بروند. بنابراین با تحریم‌ها و اقدامات نسنجیده بازاری که با تلاش زیاد توسط ایرانی‌ها ایجاد شده از بین می‌رود.

شکوری ادامه داد: هم‌اکنون میزان استخراج سنگ‌های معدنی در کشور حدود ۸ میلیون تن است و در بهترین شرایط برخی سال‌ها این عدد به ۱۵ میلیون تن هم رسیده است در حالی که ظرفیت استخراج ۶۰ میلیون تن سنگ در کشور وجود دارد.

رئیس انجمن سنگ با بیان اینکه برای هر صنف باید نسخه جداگانه‌ای پیچیده شود، گفت: ممکن است در آینده با توجه به مواد و مصالح جدید استفاده از سنگ در دنیا و حتی کشور ما به شدت کاهش پیدا کند. بنابراین باید با تمام توان از شرایط کنونی برای ارز‌آوری یا استفاده از این سنگ‌ها استفاده کنیم. امروزه ایتالیا را مهد سنگ‌های فرآوری شده و تجهیزات مدرن صنعت سنگ می‌شناسیم اما ۲۵‌درصد سنگ را به صورت فرآوری نشده صادر می‌کند و این عدد در ترکیه بیش از ۷۵‌درصد است.