رتبه ایران در شاخص ادراک فساد / شفاف ترین کشورهای جهان کدامند؟

شاخص ادراک فساد (CPI) در سال ۱۹۹۵ به عنوان شاخص ترکیبی برای سنجش ادراک فساد در بخش دولتی در کشورهای مختلف سراسر جهان توسط سازمان شفافیت بین‌الملل منتشر شد. طی ۲۵ سال گذشته، هم منابع مورد استفاده برای تدوین شاخص و هم متدولوژی آن تعدیل یافته و اصلاح شده‌اند. در سال ۲۰۱۲، تغییرات مهمی در متدولوژی ایجاد شد تا امکان مقایسه امتیاز در طول زمان میسر گردد، قابلیتی که پیش از سال ۲۰۱۲ ممکن نبود.

شاخص CPI فساد را اندازه نمی‌گیرد، چرا که فساد پدیده‌ای پنهان است و وقوع آن به سادگی قابل شمارش یا اندازه‌گیری نیست. شاخص CPI صرفاً ادراک عمومی از فساد را اندازه‌گیری می‌کند. گاهی ادراک از فساد بیشتر از واقعیت موجود است و گاهی نیز کمتر از آن.

شاخص CPI میانگینی است از تعدادی از منابع مرتبط (شاخص‌های بین‌المللی) که سازمان شفافیت بین‌الملل در هر سال آن‌ها را انتخاب می‌کند. ممکن است برخی از منابع در برخی سال‌ها رتبه و امتیازی را برای برخی کشورها منتشر نکنند (مثلاً به‌دلیل فقدان اطلاعات قابل اعتماد در آن سال). لذا شاخص CPI در هر سال تنها برای کشورهایی محاسبه می‌شود که حداقل در ۳ مورد از منابع مذکور امتیاز داشته باشند. برای مثال در گزارش سال ۲۰۲۲، ایران تنها در ۷ منبع (از ۱۳ منبع) دارای امتیاز بوده است.

پس از کشف اختلاس ۳.۴ میلیاردی چای دبش، مسئله شفافیت در ایران دوباره مطرح شد. براساس گزارش سالانه سازمان شفافیت بین‌الملل از رتبه‌بندی کشورها براساس «شاخص ادراک فساد» در جهان،  ایران با کسب ۲۵ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز کل، در میان ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۴۷ قرار دارد.