یوان جای دلار را می گیرد؟ / جزئیات جدید درباره حذف اسکناس آمریکایی

در یکی دو سال گذشته، حرکت جهانی به سمت کاهش وابستگی به دلار آمریکا به‌طور چشمگیری سرعت گرفته است. این نهضت که با هدف حذف دلار از مبادلات جهانی همراه است، نه تنها از سوی رقبای اقتصادی واشنگتن، بلکه از سوی متحدان نزدیک آمریکا همچون هند و امارات هم به آرامی جلب حمایت شده است. رویکرد به سمت دوری جستن از استفاده از دلار و تنوع‌بخشی به مخزن ارزهای رزرو ملی، به علت تضعیف برتری دلار، می‌تواند زیان‌بار برای هژمونی مالی ایالات‌متحده بوده و به‌عنوان یک عامل منفی در اقتصاد این کشور تلقی شود.

آخرین داده‌های جمع‌آوری‌شده از تراکنش‌های مالی جهان که توسط سرویس مالی سوئیفت منتشر شده، حاکی از این است که در هفته گذشته، واحد پول چین در ۴.۶۱ درصد از کل تراکنش‌های جهانی مورد استفاده قرار گرفته درحالی‌که این سهم در ماه قبل معادل ۳.۶ درصد بود. در مقابل، سهم ین ژاپن از تراکنش‌های جهانی که در ماه قبل ۳.۹۱ درصد بود در هفته گذشته به ۳.۴۱ درصد کاهش پیدا کرده است.

درمجموع، ارزش پرداخت‌های مبتنی بر یوان در مبادلات جهانی ۳۴.۸۷ درصد افزایش کرده که نسبت به سال قبل از افزایش صددرصدی سهم یوان از پرداخت‌های جهانی حکایت دارد.

این در حالی است که سهم سایر ارزهای برتر جهان در ماه گذشته نزول کرده است؛ به‌گونه‌ای که سهم دلار آمریکا از پرداخت‌های جهانی از ۴۷.۲۵ درصد در ماه اکتبر به ۴۷.۰۸ درصد، سهم یورو از ۲۳.۳۶ درصد به ۲۲.۹۵ درصد و پوند انگلیس از ۷.۳۳ درصد به ۷.۱۵ درصد کاهش یافته است.

چرایی افزایش سهم یوان از پرداخت‌های جهانی

چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، به‌تدریج در حال معرفی پول خود به‌عنوان یک ارز قوی و قابل‌اتکا به سایر کشورها به‌خصوص اقتصادهای نوظهور و مشتریان بازار نفت است. این اقدام چین مستقیماً به رشد سهم یوان در معاملات فرامرزی منجر شده و به‌تدریج سهم دلار، یورو، پوند و ین را کاهش داده است.

نکته دیگر، تحریم روسیه از سوی غرب است که عملاً میدان بزرگ‌تری را در اختیار چین قرار می‌دهد چراکه بخش قابل‌توجهی از گاز صادراتی روسیه که پیش‌ازاین به اروپا می‌رفت، حالا توسط چین خریداری می‌شود و مبادلات دو کشور در سایر حوزه‌ها نیز رشد مقبولی پیدا کرده است.

در این میان، تلاش جبهه شرق برای جایگزینی سیستم مالی غربی و استفاده از پیام‌رسان‌های غیر غربی برای انجام تراکنش‌های مالی نیز اقدامی است که گرچه به‌سرعت نمی‌تواند به تضعیف سهم ارزهای غربی از پرداخت‌های جهانی منجر شود اما به‌تدریج باب تازه‌ای در نظم نوین جهانی باز می‌کند و افزایش سهم یوان چین به‌عنوان بزرگ‌ترین و قدرتمندترین ارز و اقتصاد شرقی، نشانه واضحی از این اتفاق است.