روش کاهش مصرف بنزین / ناترازی این سوخت حیاتی جدی است

ایران از چند سال گذشته، با نارازی های بسیاری در حوزه انرژی مواجه شد که ناترازی بنزین یکی از همین مورد است.

نرژی، کالای استراتژیکی است که کشورها تلاش می‌کنند در خصوص تأمین آن به مشکل برنخورند چرا که کمبود هرکدام از انرژی‌های برق، گاز، بنزین و... می‌تواند ظرف مدت بسیار کوتاهی، کشورها را با آسیب‌های جبران ناپذیری مواجه کند.

متأسفانه ایران، با وجود دارا بودن ذخایر بزرگ انرژی در دل خود، هم‌اکنون با ناترازی‌های شدید در این حوزه‌ دست و پنجه نرم می‌کند و با تدابیری هم که دولت در سال‌های اخیر به کار بسته، این ناترازی به خصوص در گاز و برق، به قوت خود باقی است.

ناترازی انرژی علاوه بر گاز و برق، به بنزین هم رسیده، اگرچه هنوز ایران مجبور به واردات بنزین نشده اما با ادامه‌ی روند کنونی، دیر یا زود به یکی از واردکنندگان بزرگ بنزین بدل خواهد شد که می‌تواند کشور را در شرایط خطرناکی قرار دهد.

رشد سالانه مصرف انرژی در کشور طی یک دهه گذشته بیشتر از رشد تولید انرژی بوده و شاخص شدت انرژی در کشور ۲ برابر متوسط دنیا و سه تا چهار برابر کشورهای توسعه یافته است. کارشناسان راهکارهای گوناگونی برای جلوگیری از ناترازی بنزین مطرح کرده‌اند که یکی از پررنگ‌ترین آن‌ها، افزایش قیمت است.

اگرچه انرژی در ایران، نسبت به سایر کشورها، بسیار ارزان است، اما در شرایط کنونی و وضعیت معیشتی مردم، افزایش قیمت، راهکار مناسبی به نظر نمی‌رسد. در این میان اما عده‌ای از کارشناسان راهکار‌های غیر قیمتی را نیز ارائه داده‌اند که یکی از مهمترینِ آن‌ها، تنوع بخشی به سبد انرژی است.

اهمیت انرژی سال‌هاست که در کشورهای جهان اول شناخته شده است و مردم کشورها این مهم را دریافته‌اند که چطور هست و نیستشان به انرژی گره خورده است و شاید مهمترین دلیل این باشد که بسیاری از کشورهای اروپایی از داشتن انرژی محروم‌اند و سال‌هاست که آن را از کشورهایی نظیر روسیه، عربستان و ایران وارد می‌کنند و به همین جهت تمام توان خود را در صرفه‌جویی آن به کار می‌برند و در این راستا، سبد انرژی متنوعی تعریف کرده‌اند.

بسیاری از کشورهای اروپایی در حال حاضر از انرژی‌های نو استفاده می‌کنند که در ایران هیچ خبری از آن‌ها نیست و این هم به دلیل ذخایر عظیم نفت و گازی است که به صورت خدادادی در کشور وجود دارد و در هیچ دوره‌ای مسئولان دغدغه‌ای از جانب آن احساس نکردند، برای صرفه‌جویی آن برنامه‌ریزی نشده و مدیریت منابع به شیوه‌ی درست آن در دستور کار قرار نگرفته است.

تنوع بخشی به سبد انرژی، یکی از راهکارهای غیر قیمتی است که کارشناسان بر آن تأکید دارند اما با وجود همه‌ی تأکیدها و ناترازی‌های موجود، همچنان در محاق قرار دارد این در حالی است که ظرفیت ایران در انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا بی‌نظیر است و توانایی احداث ۷۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی و ۴۷ هزار مگاوات نیروگاه بادی را دارد، یعنی یک و نیم برابر ظرفیت منصوبه کنونی کشور؛ ولی فضای اقتصاد انرژی کشور به گونه‌ای چیده شده که انگیزه‌ای برای ورود به این حوزه و سرمایه‌گذاری روی آن وجود ندارد.

از سوی دیگر افزایش کیفیت حمل و نقل عمومی نیز بحثی است که کارشناسان روی آن تأکید دارند و معتقدند اگر حمل و نقل عمومی از کیفیت مطلوب‌تری برخوردار باشد، مردم تمایل کمتری به استفاده از خودروهای شخصی دارند اما متأسفانه در کلان‌شهرهای ایران، این موضوع جدی گرفته نشده و مردم تنها در صورت اجبار است که به حمل و نقل عمومی مراجعه می‌کنند؛ خط‌های محدود مترو و بی‌آرتی، اتوبوس‌ها و قطارهای همواره شلوغ، ازدحام جمعیت، کهنه بودن قطارها و اتوبوس‌ها و مسائلی از این قبیل، اقبال مردم به حمل و نقل عمومی را کاهش داده است.

اگرچه سرمایه‌گذاری برای ارتقای کیفیت حمل و نقل عمومی، نیازمند مبلغ بالایی است اما تأثیر آن در کاهش مصرف بنزین می‌تواند انگیزه‌ای برای دولت باشد که هرچه زودتر دست به کار شود چرا که هزینه‌ی واردات بنزین-در صورتی که ایران در آینده به کشور واردکننده‌ی بنزین بدل شود- بسیار بیشتر از سروسامان دادن به وضعیت حمل و نقل عمومی خواهد بود.