تولید کنندگان برتر نفت جهان / جایگاه ایران در رتبه چندم؟

تولید نفت برای کشورهای نفت خیز، از اهمیت بالایی برخوردار است و می توانند با افزایش تولید، صادرات خود را نیز افزایش دهند.

نفت بدون شک یکی از مهم‌ترین کالاهای جهان است. مردم به طرق مختلف و در بخش‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند؛ از راه‌اندازی وسایل نقلیه، گرم کردن ساختمان‌ها و تولید برق گرفته تا تولید کالاهایی مانند پلاستیک؛ اما نفت جهان از کجا می‌آید؟

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) برای سومین بار پیش‌بینی خود از رشد تقاضای جهانی نفت در سال جاری را افزایش داد و اکنون تقاضای ۱۲۴میلیون بشکه در روز را برآورد می‌کند، رقمی که هنوز کمتر از ۲۲۵میلیون بشکه در روز اوپک است. اوپک مخفف عبارت سازمان کشورهای صادرکننده نفت است شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی (امارات متحده عربی)، عراق و کویت می‌شود.

به گزارش اکونومی‌میدل‌ایست، آخرین بازنگری‌ها نشان‌دهنده کاهش قیمت نفت خام و رشد بهتر اقتصاد جهانی است. علاوه بر این، آژانس بین‌المللی انرژی با وجود درگیری‌ها در خاورمیانه، بازاری با عرضه خوب در سال ۲۰۲۴را پیش‌بینی می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد در سال ۲۰۲۴عرضه جهانی بی‌سابقه نفت ۱۰۳.۵ میلیون بشکه در روز باشد. این امر با تولید بالای نفت در ایالات متحده، برزیل، گویان و کانادا ممکن خواهد بود.

طبق آمار اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، این ۱۰تولیدکننده بزرگ نفت در جهان بر اساس داده‌های سال ۲۰۲۲ هستند. این داده‌ها نفت خام، مایعات نفتی و سوخت‌های زیستی را پوشش می‌دهند.

ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده با تولید بیش از ۲۰میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۲، رتبه اول را به خود اختصاص داده است. در میان تمام ایالت‌های آن، تگزاس از نظر تولید نفت پیشتاز است و پس از آن نیومکزیکو قرار دارد. آن‌ها در سال ۲۰۲۲به ترتیب۱.۸ میلیارد بشکه و ۵۷۴.۳ میلیون بشکه تولید کردند. تگزاس همچنین دارای پربارترین حوضه ایالات متحده، پرمین است. این کشور جدا از اینکه بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت نیز می‌باشد. در سال ۲۰۲۲به‌طور متوسط، ایالات متحده ۱۹.۱ میلیون بشکه در روز کالاهای نفتی مصرف می‌کرد.

عربستان سعودی

بزرگ‌ترین اقتصاد جهان عرب در سال ۲۰۲۲، ۱۲.۴۴ میلیون بشکه نفت در روز تحویل داد. با اینکه این کشور اتکای اقتصاد خود به نفت را کاهش داده، هنوز حدود ۴۰درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از این بخش تأمین می‌کند. بر اساس آمارهای اخیر، این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده نفت نیز می‌باشد. این کشور دارای ۱۷درصد از کل ذخایر نفت کشف‌شده در زمین است. همچنین قابل ذکر است که عربستان سعودی از ژوئیه ۲۰۲۲تولید خود را ۱میلیون بشکه در روز کاهش داده است. این روند تا مارس سال جاری ادامه خواهد داشت. استان شرقی عربستان بزرگ‌ترین میدان‌های خشکی و فراساحلی جهان، الغوار و السّفانیه را داراست.

روسیه

روسیه، یکی از اعضای برجسته گروه گسترده‌تر اوپک پلاس، با خروجی ۱۰.۱۳ میلیون بشکه در روز سومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، صنعت نفت روسیه به مالکیت خصوصی درآمد. با این حال، در سال ۲۰۲۱، دولت تجمیع و تجدید ساختار را الزامی کرد. در سال ۲۰۲۰، این کشور شاهد کاهش تولید نفت خود پس از سال‌ها افزایش بود. علاوه بر این، علیرغم مواجهه با تحریم‌ها و محدودیت‌ها به دلیل جنگ همچنان ادامه‌دار با اوکراین، همچنان یک تأمین‌کننده مهم نفت باقی مانده است. روسیه نفت خود را بیشتر از ذخایر سیبری غربی، منطقه اورال-ولگا و دریای خزر تأمین می‌کند.

کانادا

کانادا که در فهرست کشورهای تولیدکننده نفت در رتبه چهارم قرار دارد،۵.۸۳ میلیون بشکه در روز تولید و ۹۷درصد نفت خود را از ماسه‌های نفتی تأمین می‌کند. همان‌طور که از نام آن پیداست، ماسه‌های نفتی، ماسه و مواد سنگی حاوی نفت و سایر هیدروکربن‌ها هستند. در کانادا، ماسه‌های نفتی آلبرتا (همراه با میادین دریایی اقیانوس اطلس و حوضه رسوبی غرب کانادا) تا حد زیادی به تولید کل این کشور کمک می‌کند. در حالی که بیشتر نفت کانادا به ایالات متحده می‌رود، این کشور مشتاق تجارت با سایر کشورها، به ویژه در بازارهای رو به رشد آسیا است.

عراق

عراق با تولید ۴.۶۱ میلیون بشکه در روز، ۵کشور اول تولیدکننده نفت را به پایان می‌رساند. این کشور همچنین دومین تولیدکننده بزرگ اوپک است. بیشتر صادرات نفت خام عراق از میادین نفتی جنوب آن است ولی همچنان دارای منابع نفتی دست‌نخورده قابل توجهی است. این کشور با ۱۴۵میلیارد بشکه، پنجمین حوضه نفتی بزرگ ثبت‌شده در جهان است. هنگامی که این موارد برای اکتشاف بیشتر در دسترس قرار گیرد، می‌تواند به یکی از جذاب‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاران نفت در سراسر جهان تبدیل شود. در سال ۲۰۲۴، عراق پس از ایالات متحده، دومین تأمین‌کننده بزرگ نفت در جهان بود.

چین

تولید۴.۴۵ میلیون بشکه در روز چین را در این جمع‌بندی به رتبه ششم رسانده است؛ و به عنوان دومین کشور پرجمعیت (هند در سال ۲۰۲۳از آن پیشی گرفت)، جای تعجب نیست که دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت و بزرگ‌ترین واردکننده خالص باشد. حدود ۵۵درصد از واردات این کشور از کشورهای اوپک است. مناطق شمال شرقی و مرکزی چین بیشتر تولید نفت آن را تأمین می‌کنند. برای مقابله با کاهش تولید، شرکت‌ها بر روش‌های پیشرفته بازیافت نفت مانند تزریق آب و سیل بخار و پلیمر تمرکز کرده‌اند.

امارات

امارات متحده عربی، یکی از اعضای اوپک و دومین اقتصاد بزرگ جهان عرب نیز در میان تولیدکنندگان برتر نفت در جهان قرار دارد. با اینکه اکنون چندین دهه است که در این فهرست وجود دارد، در سال ۲۰۲۲این کشور نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی را ثبت کرد و از حدود نیم میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۱به ۴.۲۳ میلیون بشکه در روز رسید. ابوظبی، پایتخت آن، حدود ۹۶درصد از حدود ۱۰۰میلیارد بشکه ذخایر نفت ثبت‌شده خود را در اختیار دارد. شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) قصد دارد تا سال ۲۰۲۳۰به حداکثر ظرفیت تولید پایدار 5 میلیون بشکه دست یابد.

ایران

داده‌های EIA نشان می‌دهد که ایران، یکی از قدیمی‌ترین قدرت‌های نفتی جهان، دارای سومین ذخایر بزرگ ثبت‌شده نفت جهان است. در سال ۲۰۲۲، ۳.۶۷ بشکه در روز نفت تحویل داد و در رتبه هفتم فهرست قرار گرفت. علاوه بر نفت، این کشور افتخار داشتن چندین منبع طبیعی دیگر را نیز دارد که شامل زغال سنگ، سنگ معدن و گاز طبیعی هستند (ایران دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی را در سراسر جهان دارد). در سال ۱۹۰۸، این کشور اولین چاه نفت خود، مسجد سلیمان در جنوب غربی استان خوزستان را حفر کرد که اولین چاه نفت در خاورمیانه بود.

برزیل

برزیل با ۳.۱۷ میلیون بشکه در روز، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در آمریکای لاتین و نهمین تولیدکننده نفت در جهان است. علاوه بر این، این کشور دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفت فوق عمیق قابل بازیافت در جهان است. حدود ۹۷.۶ درصد از تولید نفت این کشور در دریا و فراساحل انجام می‌شود. بر اساس گزارش‌های EIA، کل مصرف انرژی اولیه برزیل در دهه گذشته تقریباً دو برابر شده است که به دلیل رشد مداوم اقتصادی تقویت شده است. نفت و سایر سوخت‌های مایع بیشترین سهم مصرف انرژی کشور را تشکیل می‌دهند.

کویت

کویت همچنین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان است. این کشور که یکی از اعضای برجسته اوپک است، با تولید ۳.۰۱ میلیون بشکه در روز، حدود 7 درصد از ذخایر نفت کره زمین را در اختیار دارد. داده‌های اداره تجارت بین‌الملل نشان می‌دهد که نفت ۹۵ درصد از صادرات و ۹۰ درصد از کل درآمد صادراتی کشور را تشکیل می‌دهد. در این کشور، شرکت دولتی نفت کویت (KPC) بر بخش نفت آن نظارت دارد. KPC دارای چندین شرکت تابعه از جمله شرکت نفت کویت (برای اکتشاف و تولید نفت) و شرکت ملی نفت کویت (برای پالایش، عملیات گاز مایع و بازاریابی فرآورده‌های نفتی) است.

ایالات متحده، عربستان سعودی، روسیه و سایر کشورهایی که در این فهرست قرار دارند، در مجموع، ۷۴ درصد از کل جهان را به خود اختصاص دادند که در سال ۲۰۲۲ به ۹۷.۷۰ میلیون بشکه در روز رسید. با در نظر گرفتن چنین رقمی، کشورهای برتر تولیدکننده نفت در جهان در واقع نقشی محوری در شکل‌دهی به پویایی انرژی و ثبات اقتصادی جهانی دارند.