معرفی عاملان رکود مسکن / چینی ها بازار را به کدام سو می برند؟

در این گزارش به پیامدها و ابعاد گوناگون ساخت مسکن به کمک شرکت های چینی در پایتخت پرداختیم و تاثیر این اتفاق بر بازار را مسکن را مورد ارزیابی قرار دادیم.

مجید گودرزی، کارشناس حوزه مسکن درخصوص برنامه شهرداری تهران برای واگذاری بازسازی بخش‌هایی از بافت فرسوده تهران به چینی‌ها گفت: بافت فرسوده یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه مسکن بوده که حدود ۳۰۰ هزار هکتار است؛ این در حالی است که یکی از چالش‌های اصلی بافت فرسوده، بحث سند مالکیت است، چون اکثرا واحدها در این بخش قولنامه‌ای بوده، مشمول تسهیلات قانونی نمی‌شوند و ساخت اینها با مشکلاتی مواجه شده است.

این کارشناس افزود: دولت به تازگی در حال تلاش برای ساماندهی قراردادهای غیررسمی است و به این موضوع در بیانات اخیر مقام معظم رهبری هم اشاره شده است؛ حال آنکه با وجود فرمایشات ایشان بحث فقهی که یکی از چالش‌های اصلی رسمی کردن قراردادها بود تقریبا حل شد و با توجه به رفع این چالش امیدواریم موضوع مهم قراردادهای غیررسمی که سالانه حدود یک میلیون و هفتصد هزار پرونده جدید را به دستگاه قضا تحمیل می‌کند یکبار برای همیشه حل شود.

وی در ادامه درباره ارزیابی خود از حضور چینی‌ها در صنعت ساختمان ایران گفت: چینی‌ها در بحث ساخت و ساز در دنیا حرفی برای گفتن دارند و خیلی از پروژه‌ها را در سطح بین المللی، به دلیل اینکه هم هزینه تمام شده آنها کم است و هم این که تکنولوژی‌شان تا حد زیادی به‌روز است، برنده می‌شوند.

در صنعت ساختمان نیاز به رقابت داریم

این کارشناس حوزه مسکن ادامه داد: ما در صنعت ساختمان نیاز به رقابت داریم، سازندگان داخلی یک انحصار بزرگ ایجاد کردند و قیمت‌هایی هم که می‌گویند ناشی از همین انحصار کلی است. اگر قرار باشد سازندگان چینی بیایند، محدودیت‌هایی که برای دولت به خصوص از طریق بانک‌ها رقم خورده قدری تعدیل می‌شود و قطعا چینی‌ها در بحث تامین مالی از محل ذخایر ارزی ایران در چین می‌توانند تهاتر کنند، چرا که الان شاهد هستیم بعضی بانک‌های داخلی متاسفانه تسهیلات تکلیفی را انجام ندادند و واقعیت این است که دولت برای تامین مالی پروژه‌ها جدا با چالش مواجه است.

گودرزی اظهار داشت: امیدواریم ورود چینی‌ها بحث رقابت را بهبود ببخشد و قدرت چانه‌زنی دولت را در برابر انبوه‌سازان و شرکت‌های پیمانکاری ساخت مسکن افزایش داده و بحث تامین مالی که از چالش‌های اصلی دولت در پروژه نهضت ملی مسکن است، حل شود. ایران در حال حاضر به دلیل موضوع تحریم‌ها دسترسی به منابع خود ندارد و استفاده از چینی‌ها از این طریق می‌تواند چالش بزرگ مسکن کشور را تا حدودی رفع کند.

وی تصریح کرد: حضور چینی‌ها یک مزیت دیگر هم خواهد داشت و آن این است که دولت بازار رهاشده مسکن را در اختیار چینی‌ها قرار نخواهد داد و مجبور می‌شود به صورت منطقه‌ای در موضوع قیمت‌گذاری مسکن ورود کند و به تبع آن دولت هم می‌تواند قوانین مصوب مالیاتی در این حوزه را پیش ببرد و هم این رهاشدگی و بی قانونی مفرطی که در بازار مسکن داریم به سمت ساماندهی و قانون مند شدن حرکت کند.

این کارشناس حوزه مسکن در مورد جزییات همکاری با چینی‌ها نیز گفت: اطلاعات زیادی از قرارداد با چینی‌ها منتشر شده، اما قاعدتا باید بر مبنای به کارگیری نیروی کارگری داخلی باشد. چون نیروی کار ما خیلی ارزان است و کارگر با دستمزد ۲۰۰ دلاری تقریبا در هیچ جای دنیا وجود ندارد، برای کارگران چینی صرفه اقتصادی ندارد که بیایند و در ایران کار کنند و با نیروی کار ما رقابت کنند. شاید بدنه مهندسی این قرارداد چینی باشد، اما بحث کارگری‌اش به دلیل ارزانی و دردسترس بودن حتما از نیروهای داخلی خواهد بود. ضمن این که بحث اسکان هم مطرح است و اگر چینی‌ها بیایند هزینه اسکان هم مطرح است، بنابراین و متاسفانه رقابت آنها با نیروی کار ایرانی امکانپذیر نیست.

به گفته گودرزی، کارگران ساختمانی در ایران در شرایط کمرشکنی قرار دارند و متاسفانه رکود صنعت ساختمان هم وضعیت آنها را وخیم‌تر و بحرانی‌تر کرده است.

وی درخصوص اظهار نگرانی بخش خصوصی و طرح موضوعاتی مانند این که حضور چینی‌ها صنعت ساختمان ایران را دچار فروپاشی می‌کند، گفت: این دیدگاه غلط است، ما الان برند معتبر و جهانی سامسونگ را داریم که شرکت‌های زیرمجموعه‌اش را وادار می‌کند که حداقل ۳۰ درصد تکنولوژی را وارداتی داشته باشند و این باعث شده ارتقای خیره‌کننده‌ای برای آن رقم بخورد.  

چینی‌ها نمی‌توانند خانه را متری ۸ میلیون بسازند و ۷۷ میلیون بفروشند

این کارشناس حوزه مسکن گفت: نمی‌گوییم در صنعت ساختمان ایران توانمندی کم داریم، معتقدیم که رقابت کم داریم، متاسفانه پروژه‌های مسکن در بحث چانه‌زنی دولت برای انعقاد قرارداد، در زمان احداث و برای تامین منابع مالی با چالش مواجه است، اما اگر چینی‌ها بیایند صد درصد این موارد حل می‌شود و مهم‌تر از همه دولت مجبور می‌شود که به بحث قیمت‌گذاری ورود کند، چرا که قاعدتا اجازه نخواهد داد چینی‌ها خانه را متری ۸ میلیون بسازند و متری ۷۷ میلیون تومان به خلق‌الله بفروشاند.

گودرزی بیان کرد: سازندگان و انبوه‌سازان بیشتر نگران این دست از اعمالی هستند که با وجود ظرفیت‌های بسیاری بزرگی که در بخش ساختمان داریم، باعث سختی برای مردم شده است، آنها نگران پایین آمدن حاشیه سودشان است که این موضوع نه منطقی و نه منصفانه است. آنها امیدوارند که با فشار بتوانند همچنان بازار مسکن ایران را در رکود شدید و کمرشکن نگه دارند تا حاشیه سودشان کم نشود.

این کارشناس حوزه مسکن در پایان گفت: به نظر من حضور چینی‌ها برای ساخت مسکن در ایران اقدام بسیار ارزشمندی است و انحصار ایجاد شده باید شکسته شود، تا زمانی که انحصار شکسته نشود، صنعت ساختمان را به جلو حرکت نخواهد کرد.