قیمت بنزین/بنزین سهمیه/کارت بنزین
تعیین سهمیه سالانه بنزین / امکان تبادل سهمیه جدید وجود دارد؟
گفته می شود که اختصاص سهمیه بنزین به خودروها، دیگر روشی کارآمد نخواهد بود و باید به فکر روش جایگزین باشیم.
درحال حاضر، مصرف بنزین در کشورما، شاهد یک رشد بزرگ بوده است و همین امر سبب شده است تا در بخش تولید و مصرف، شاهد ناترازی باشیم.
اختصاص سهمیه به خودرو دیگر روش کارآمدی برای مدیریت مصرف نیست و رشد روزافزون مصرف فرآورده در سالهای آتی شکاف بین تولید و مصرف را به شکل فزایندهای افزایش خواهد داد. بهتر است، سبد انرژی خانوار را تعریف کنیم و هر خانوار سهم مشخصی از انرژی یارانهای داشته باشد.
سهمیه بنزین ماهانه مالکان خودرو در ابتدای هرماه ۶۰ لیتر بنزین سهمیهای هزار و ۵۰۰ تومانی و ۱۰۰ لیتر بنزین آزاد ۳ هزار تومانی است. مالک خودرو برای این ۱۶۰ لیتر در مجموع ماهانه ۳۹۰ هزار تومان پرداخت میکند که با این مبلغ شاید نهایتاً بتوان بخشی از هزینههای توزیع و نگهداری بنزین، هزینه اجاره جایگاه سوخت و حقوق کارکنان جایگاههای سوخت را پرداخت کرد و با توجه به ناترازی و واردات بنزین که کشور دارد برای این ۱۶۰ لیتر ۱۴۰ دلار هزینه میکند که با در نظرگرفتن دلار ۵۸ تومانی و ثابتماندن قیمت جهانی بنزین سال بعد قرار است به هر خودرو تقریباً ۱۰۰ میلیون تومان سهمیه بنزین اختصاص یابد. بنابراین اگر خانوادهای سه عدد خودرو داشته باشد، سال بعد ۳۰۰ میلیون تومان بیشتر از بیخودروها یارانه یا سهمیه دریافت میکند.
در حال حاضر، نظام تخصیص سهمیه بنزین در ایران به گونهای است که سهمیه به خودروها تعلق میگیرد. این امر با توجه به گسترش شهرها، افزایش جمعیت و نیاز به تردد بیشتر، چالشهایی را به وجود آورده است. طرح «اختصاص سهمیه بنزین به نفر به جای خودرو» در سالهای اخیر به عنوان راهکاری برای حل معضلات متعددی نظیر ترافیک، آلودگی هوا و ناعدالتی اجتماعی مطرح شده است. در این طرح، به جای تخصیص سهمیه بنزین به خودروها، سهمیه به افراد تعلق میگیرد. برای اجرای موفق این طرح، نیاز به فرهنگسازی و جلب نظر عمومی است. مردم باید از مزایای این طرح آگاه شده و برای استفاده بهینه از سهمیه خود و تبادل آن با دیگران ترغیب شوند.
با تخصیص سهمیه بنزین به اشخاص، انگیزه استفاده از خودروهای شخصی برای انجام سفرهای کوتاه و غیرضروری کاهش مییابد. این امر، به نفع استفاده از وسایل حملونقل عمومی، دوچرخه و پیادهروی خواهد بود و در نهایت به روانترشدن ترافیک و کاهش آلودگی هوا کمک خواهد کرد. کاهش تردد خودروها به طور مستقیم به کاهش انتشار آلایندههای هوا و ارتقای کیفیت هوای شهرها منجر خواهد شد.
همچنین با تخصیص سهمیه به اشخاص، امکان تبادل سهمیه بین افراد فراهم میشود و به این ترتیب، شاهد مصرف بهینه بنزین و جلوگیری از هدررفت آن خواهیم بود. در نظام فعلی، افراد فاقد خودرو از مزایای یارانه بنزین بهرهمند نمیشوند. تخصیص سهمیه به اشخاص، این ناعدالتی را مرتفع خواهد کرد و به همه افراد جامعه، فارغ از اینکه خودرو داشته باشند یا نه یارانه بنزین تعلق خواهد گرفت.
هر لیتر بنزین وارداتی به قیمت جهانی ۷۰ الی ۸۰ سنت قیمتگذاری میشود که با هزینه انتقال آن به حدود ۹۰ سنت به ازای هر لیتر میرسد. بنابر اعلام مسئولان شرکت پخش فرآوردههای نفتی از ابتدای بهمن امسال، سهمیه بنزین ماهانه مالکان خودرو در ابتدای هر ماه، ۶۰ لیتر بنزین سهمیهای هزار و ۵۰۰ تومانی و ۱۰۰ لیتر بنزین آزاد ۳ هزار تومانی است؛ مالک خودرو برای این ۱۶۰ لیتر در مجموع ماهانه ۳۹۰ هزار تومان پرداخت میکند که با این مبلغ شاید نهایتاً بتوان بخشی از هزینههای توزیع و نگهداری بنزین، هزینه اجاره جایگاه سوخت و حقوق کارکنان جایگاههای سوخت را پرداخت کرد و با توجه به ناترازی بنزین و واردات بنزین کشور دارد برای این ۱۶۰ لیتر، ۱۴۰ دلار هزینه میکند که با در نظر گرفتن دلار ۵۸ تومانی و ثابتماندن قیمت جهانی بنزین، سال بعد قرار است به هر خودرو تقریباً ۱۰۰ میلیون تومان سهمیه بنزین اختصاص یابد. بنابراین اگر خانوادهای سه عدد خودرو داشته باشد، سال بعد ۳۰۰ میلیون تومان بیشتر از بیخودروها یارانه یا سهمیه دریافت میکند.
برای اجرای این طرح، نیاز به ایجاد سامانههای جدید برای ثبت، تخصیص و تبادل سهمیه بنزین است. این سامانهها باید از امنیت و کارایی بالایی برخوردار باشند و با توجه به اینکه در این طرح، سهمیه بنزین به اشخاص تعلق میگیرد، احتمال افزایش تقاضا برای خرید بنزین سایر افراد وجود دارد. بنابراین تأسیس سامانههای تبادل سهمیه و مشاغل مرتبط با آن، فرصتهای شغلی جدیدی را به وجود خواهد آورد.
تعیین قیمت بنزین با توجه به نرخ تورم و قیمت جهانی نفت و ارائه سهمیه بنزین به خانوارهای کمبرخوردار به مزیتهای این طرح افزوده است. در این طرح قرار است به سرپرست خانوار مبالغ سهمیه بنزین پرداخت شود و هر نفر سهمیه بنزین خود را دارد که با راهاندازی کارگزاریهای خرید و صادرات بنزین میتوان تمهیدات لازم برای صادرات آسانتر و جلوگیری از سوءاستفاده و قاچاق سهمیه بنزین را در نظر گرفت.
اختصاص سهمیه بنزین به نفر و اعمال عدالت بیشتر در تخصیص یارانهها
مرتضی افقه استاد اقتصاد دانشگاه درخصوص پیشنهاد مرکز پژوهشهای مجلس در خصوص اختصاص سهمیه بنزین به نفر به «جوان» میگوید: «این موضوع طی دو الی سه سال اخیر بارها مطرح شده، اما به اجرا در نیامده است. این روش به لحاظ عدالت اجتماعی مزیت دارد. اختصاص سهمیه بنزین به نفر به لحاظ توزیع عادلانه درآمدها و یارانههای انرژی طرح خوبی است. اجرای این طرح باعث میشود که همگان از امکانات کشور به عدالت بهرهمند شوند.»
ارسال نظر