نابرابری زنان و مردان بازنشسته / افزایش سن بازنشستگی خوب است یا بد؟

در سال‌های اخیر، سن بازنشستگان جدید از میانگین سن کل بازنشستگان بالاتر بوده است.

بر اساس آخرین آمارهای سازمان تامین اجتماعی، تعداد افراد تحت پوشش این سازمان تا پایان سال ۱۴۰۱ به ۴۶ میلیون و ۴۲۰ هزار نفر رسیده که ۱۶.۸ درصد آن را که معادل ۷.۸ میلیون نفر است را بازنشستگان یا مستمری بگیران تشکیل می‌دهد.

گزارشی که سازمان تامین اجتماعی از شاخص‌های جمعیتی افراد تحت پوشش خود ارایه داده از برخی جهت‌ها قابل توجه است که یکی از آنها میانگین سن بازنشستگی است که از جمله شاخص‌های مهم  و کلیدی در تصمیم‌گیری‌ها و انجام اصلاحات پارامتریک است.

آخرین گزارش این سازمان از وضعیت سن بازنشستگی نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر میانگین سن بازنشستگان جدید از میانگین سن برقراری کل بازنشستگان بیشتر است.

بر اساس این گزارش میانگین سن کل بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۱ برابر با ۵۶.۳ سال بوده در حالی که سن بازنشستگان جدید در این سال بیشتر و برابر با ۵۷.۶ سال بوده است.

یکی از علت‌های اصلی افزایش سن برقراری در خصوص بازنشستگان جدید، تداوم اجرای قانون تعیین تکلیف و گرایش افراد واجد سن بازنشستگی با سوابق معادل ۱۰ سال و کمتر از آن  به درخواست بازنشستگی است.

در کنار حمایت‌های کوتاه‌مدت بیمه‌ای و درمانی که هر بیمه‌شده و افراد تحت تکفل وی از اولین روز بیمه‌شدن و درصورت تحقق شرایط مقرر در قوانین و مقررات، استحقاق بهره‌مندی از آنها را خواهند داشت، تعهدات بلندمدت این سازمان نیز عمدتا مشتمل بر پرداخت مستمری بازنشستگی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی کلی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی جزیی، پرداخت مستمری بازماندگان و ... است و بسیاری از افراد هدف از پرداخت حق بیمه را دریافت مستمری در زمان بازنشستگی عنوان می‌کنند.

سن بازنشستگی مردان بیشتر از زنان

آمارها نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۳ تا به حال میانگین سن بازنشستگان جدید از میانگین سن برقراری کل بازنشستگان بیشتر است.

بررسی سن بازنشستگی به تفکیک زن و مرد نیز نشان می‌دهد در هر دو گروه میانگین سن بازنشستگان جدید از میانگین سن برقراری کل بازنشستگان بیشتر اما اما این شکاف در میان مردان بیشتر از زنان است.

در سال گذشته میانگین سن بازنشستگان جدید مرد از میانگین سن کل بازنشستگان حدود ۱.۶ سال بیشتر بود در حالی که این افزایش در گروه زنان بازنشسته کمتر و معادل یک سال بوده است.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر بودن میانگین سن بازنشستگان جدید نسبت به کل بازنشستگان در خصوص از کارافتادگان (بازنشستگانی که به علت ازکارافتادگی مستمری دریافت می‌کنند) نیز صدق می‌کند و این شکاف به مراتب بیشتر است.

بر اساس این گزارش در سال ۱۴۰۱ میانگین سن کل از کارافتادگان معادل ۴۳.۳ سال بوده در حالی که میانگین سن از کارافتادگان جدید بیشتر و معادل ۴۸ سال بوده است.

پایین بودن سن از کارافتادگی در خصوص از کارافتادگان به علت عدم رعایت شرط سن و سابقه جهت برقراری مستمری از کارافتادگان در صورت بروز حادثه یا بیماری ناشی از کار است.

به اعتقاد برخی کارشناسان افزایش سن بازنشستگی می‌تواند به طور موقت به تعادل منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی کمک کند همچنین تعداد افراد شاغل در جامعه افزایش می‌یابد که می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند؛ اما از سوی دیگر، افزایش سن بازنشستگی می‌تواند به معنای کاهش فرصت‌های شغلی برای جوانان باشد و همچنین ممکن است افراد در سنین بالاتر با مشکلات جسمی و روحی بیشتری مواجه شوند که می‌تواند بر بهره‌وری آنها در محیط کار تاثیر منفی بگذارد. در مجموع، افزایش سن بازنشستگی موضوعی پیچیده با تبعات مختلف است که بررسی تبعات آن نیازمند درنظر گرفتن عوامل زیادی است.