صادرات کالا در ۱۸ سال گذشته / سهم آن در اقتصاد چقدر بوده است؟

مرکز آمار اعلام کرده است تا پایان پاییز سال جاری که ارقام تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور منتشر شده است، به ما نشان می‌دهد که در طول یک دوره زمانی، چه مقدار از کالاها و خدمات در اقتصاد تولید شده است. GDP به عنوان یک معیار برای اندازه‌گیری حجم اقتصاد استفاده می‌شود.

یک روش محاسبه تولید ناخالص داخلی کشور محاسبه تمام هزینه‌هایی است که در اقتصاد صورت گرفته است. به عبارت دیگر در این روش محاسبه می‌شود که ارزش افزوده‌ای که در اقتصاد تولید شده به چه مقدار در بخش‌های مختلف خرج شده است. این بخش‌ها شامل مصرف خصوصی و دولتی، سرمایه‌گذاری و تجارت می‌شوند.

در این گزارش سهم هزینه در بخش صادرات کالاها و خدمات در پاییز سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که سهم صادرات در ۱۸ سال گذشته کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته، به طوری که در پاییز ۱۴۰۲ به ۱۱.۸ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۸۵ تقریبا نیمی از آن کاسته شده است.

سهم ۱۱.۸ درصدی صادرات از تولید ناخالص داخلی در پاییز سال ۱۴۰۲

در اقتصاد کشور فعالیت‌های مختلفی ارزش افزوده تولید می‌کنند. در این میان اما تجارت اهمیت زیادی دارد زیرا از طریق ارزآوری می‌تواند درآمد زیادی برای کشور ایجاد کند.

 در پاییز ۱۴۰۲ از کل فعالیت‌های اقتصادی در کشور ۲۱۹ هزار و ۶۰۹ میلیارد تومان درآمد حقیقی ایجاد شده است که در این میان سهم صادرات کالا و خدمات برابر با ۱۱.۸ درصد بوده است. یعنی از ناحیه صادرات کالا و خدمات در این مدت ۲۶ هزار و ۲۰ میلیارد تومان درآمد حقیقی برای کشور ایجاد شده است.

 اما برای ارزیابی این سهم و فهم بهتری از آن لازم است با سال‌های قبل مقایسه شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم صادرات در این سال‌ها افت قابل ملاحظه‌ای داشته است.

افت ۱۳ واحد درصدی سهم صادرات از تولید ناخالص داخلی در ۱۸ سال

سهم صادرات در پاییز سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۴.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور بوده است. این سهم تا سال ۱۳۹۲ به طور کلی روندی صعودی داشت به طوری که در پاییز سال ۱۳۹۲ به حداکثر سهم خود در این سال‌ها برابر با ۲۶.۴ درصد رسید.

 اما پس از آن روندی نزولی را طی کرد. به طوری که در سال ۱۳۹۴ بیشترین افت خود را در این مدت برابر با ۵.۹ واحد درصد در یک سال تجربه کرد. اما گشایش‌های اقتصادی که از آخر این سال آغاز شد سبب شد سهم صادرات در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل ۶.۵ واحد درصد رشد کند که بیشترین مقدار رشد در این سال‌ها بود. رقم سهم صادرات در پاییز این سال به ۲۴.۲ درصد رسید.

پس از سال ۱۳۹۵ کاهش این سهم ادامه یافت و در پاییز سال ۱۴۰۰ به ۱۰.۲ درصد رسید که کمترین سهم صادرات در طی ۱۸ سال گذشته بود.

با این حال در دو سال اخیر سهم صادرات در تولید ناخالص داخلی کشور مجددا مقداری افزایش یافت. با این حال افت  ۱۲.۸ واحد درصدی این سهم از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ قابل ملاحظه است.

 این افت می‌تواند نشانی از این باشد که توان صنعتی و فنی و همچنین رقابت‌پذیری محصولات تولیدی کشور در این مدت کاهش یافته و بنابراین درآمد کمتری از این ناحیه در کل درآمد ملی ایجاد شده است.