بازار سیاه عجیب در مشهد / وزیر وارد عمل شد

 تامین اقلام معیشتی، امکانات رفاهی و اسکان از اولویت‌های اصلی مسئولان در این شهر محسوب می‌شود. با این حال، یکی از موضوعاتی که تامین آن در اوج حضور زائران برای شهر مشهد اهمیت حیاتی دارد، دارو است. احتمالاً به همین دلیل است که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دومین روز سال جدید به مشهد سفر کرده است.

بهرام عین‌اللهی در جریان بازدید از مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی اطراف حرم مطهر رضوی از توزیع ۹هزار و ۶۰۰ قلم دارو در ایام تعطیلات نوروزی در سطح کشور خبر داد و افزود: اگرچه کمبودهایی در برخی از اقلام و داروهای خاص وجود دارد که این موضوع به‌گونه‌ای مدیریت شده تا نیاز بیماران به این داروها تامین شود، اما در مجموع وضعیت دارویی‌مان بسیار خوب است. 

وزیر بهداشت: کمبود خاصی در داروخانه‌ها مشاهده نشد

وی تاکید کرد: امسال شاهد رشد قابل توجهی در خدمات ارائه شده به زائران، مسافران و گردشگران نوروزی در تمامی حوزه‌ها از جمله حوزه سلامت بودیم و هر فرد بیماری که به مراکز فعال در سطح شهر مشهد به‌ویژه اطراف حرم مطهر رضوی مراجعه می‌کند، خدمات به‌موقع و مورد نیاز را به‌ خوبی دریافت می‌نماید و خوشبختانه بیماران و همراهیان آنها از خدمات دریافتی ابزار رضایت داشتند. 

وزیر بهداشت در خصوص دارو هم گفت: همچنین در حوزه دارو هم با تدابیر خوبی که با همکاری بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه صورت پذیرفت و اعتبارات خوبی که به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تخصیص یافت عمده داروهای مصرفی بیماران در ایام نوروز به‌خصوص موارد پرمصرف را به میزان کافی تامین کردیم و در اختیار داروخانه‌ها قرار دادیم و به جرات می‌توانیم بگوییم که براساس بازدیدهای میدانی انجام شده از داروخانه‌ها کمبود خاصی مشاهده نشد و تمامی داروها در داروخانه‌ها موجود بود!

قدس خراسان که از مدت‌ها قبل موضوع کمبود دارو و شیرخشک را در مشهد پیگیری کرده و گزارش‌های متعددی در این خصوص منتشر کرده است این بار یک روز پس از بازدید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به داروخانه‌های اطراف حرم مطهر رضوی رفت تا این بهبود وضعیت را از نزدیک بررسی کند. 

بدحسابی بیمه‌ها چالشی برای داروخانه‌ها

مسئول فنی اولین داروخانه شبانه روزی در چهارراه شهدا به خبرنگار ما گفت: وضعیت شیرخشک بهتر شده است اما بد حسابی بیمه در پرداخت ما به ازای قیمت ارزی به داروخانه‌ها، خریدهای ما را دچار مشکل کرده است.

او در پاسخ به این سوال که آیا به خاطر ورود مسافران نوروزی به شهر مشهد سهمیه دارویی بیشتری به داروخانه شما اختصاص داده شده یا خیر، بیان کرد: سهمیه بیشتری در مورد داروهای معمولی و غیر کمیاب تعلق نگرفته است و از طرفی برخی داروهای کمیاب مانند وارفارین، قلم‌های انسولین، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سولفاسالازین(داروی التهاب روده) و متی مازول(داروی پرکاری تیرویید) نیز تامین نشده است و ما هر روزه با درخواست‌های زیادی در خصوص این داروها مواجه هستیم. 

تقاضای بالا برای وارفارین و پاسخ منفی

دومین داروخانه از پاسخگویی استنکاف کرد و به این ترتیب راهی داروخانه بعدی شدیم. مسئول فنی این داروخانه هم از کمیاب بودن همان داروهای کمیاب قبلی گلایه دارد و عنوان کرد: دارویی مثل انسولین قلمی نوومیکس که اثر طولانی مدت‌تری دارد و تعداد دفعات مصرف را برای بیمار کاهش می‌دهد، اصلا نیست. برای دارویی مانند وارفارین شاید روزانه ۱۰۰ نفر مراجعه می‌کنند و با پاسخ منفی روبه‌رو می‌شوند، فردی که مشکل دریچه‌های قلبی دارد یا عمل قلب انجام داده و پزشک برایش وارفارین تجویز کرده است جایگزین دیگری نمی‌تواند استفاده کند. 

وقتی از او درباره قرص متی مازول خارجی که برخی بیماران می‌گویند باید ۱۰ عدد آن را به قیمت ۴۰۰ هزار تومان به سختی پیدا کنند سوال کردم، پاسخ داد: قرص‌های خارجی متی مازول با قیمت بالا به صورت غیرمجاز و توزیع خارج از شبکه به فروش می‌رسد.

این دکتر داروساز نیز همچون سایر همکارانش از وضعیت شیرخشک گلایه داشت و گفت: ما باید شیرخشک را به قیمت ۱۵۰ هزار تومان از شرکت‌های پخش خریداری کنیم و به نصف این قیمت به مردم بفروشیم تا سه ماه بعد بیمه سلامت این مبلغ را به حساب داروخانه واریز کند. فروش شیرخشک در این شرایط برای داروخانه‌ها صرفه اقتصادی ندارد بلکه ضرر است.

زنی میانسال وارد داروخانه شد و نسخه‌ای کاغذی را نشان دکتر داروخانه داد، دکتر هم گفت شربت اول کوآموکسی کلاو ۶۲۳ را نداریم. شاید داروخانه‌های دولتی مثل هلال‌احمر داشته باشند. زن با ناامیدی گفت این چهارمین داروخانه است که از صبح سر زده‌ام. یک داروی آنتی‌بیوتیک مگر چیست که هیچ جا پیدا نمی‌شود؟

تحویل برخی داروهای کمیاب با نسخه به تعداد محدود

داروخانه بعدی مربوط به دارالشفاء امام است. داروخانه‌ای بزرگ و شلوغ که به خاطر مجاورت نزدیک به حرم مطهر رضوی قائدتا بیشتر مورد توجه مسئولان برای تأمین دارو است، چند دقیقه‌ای بین بیماران ایستادم تا ببینم وضعیت داروها در این داروخانه چگونه است، یکی از مراجعه‌کنندگان مرد جوانی است که در نسخه‌اش وارفارین تجویز شده است اما موجود نیست. چند دقیقه بعد زن میانسالی انسولین قلمی نوومیکس می‌خواست آن هم موجود نیست.

زنی حدوداً ۷۰ ساله از راه رسید و مستقیم به یکی از باجه‌های تحویل دارو رفت و درباره قرص متی مازل پرسید، مسئول باجه گفت اگر نسخه داشته باشی به تعداد محدود می‌توانیم بدهیم.

مسئول یکی دیگر از باجه‌های این داروخانه گفت: برخی داروهای کمیاب قبل از عید، الان در اختیار داروخانه‌ها قرار گرفته است اما با نسخه و به تعداد کم می‌توانیم تحویل دهیم البته همچنان نسخه‌هایی در طول روز می‌رسد که یک یا دو قلمش داروهای کمیاب است و بیمار دست خالی بیرون می‌رود.

خیابان طبرسی از قدیم به خاطر وجود مسافرخانه‌ها و خانه مسافرهای ارزان قیمت نسبت به دیگر خیابان‌های منتهی به حرم مطهر رضوی شلوغ‌تر است و زائران زیادی را میزبانی می‌کند. از حرم مطهر رضوی که خارج شدم در پیاده‌رو پر از زائر این خیابان قدیمی و نوستالژیک مشهد دنبال داروخانه بعدی گشتم، بالاخره بعد از طی مسافتی به اولین داروخانه رسیدم که به گفته کاسب‌های محلی جزو داروخانه‌های دولتی شبانه روزی است. در صحبت با مسئول فنی داروخانه متوجه شدم اگر نسخه داشته باشم می‌توانم سه عدد نوومیکس تهیه کنم. وارفارین هم به تعداد خیلی محدود با نسخه تحویل می‌شود اما سولفاسالازین ناموجود است.

مسئول فنی بیان کرد: داروهای کمیاب تعدادشان زیاد است باید منتظر شویم تا ۱۴ فروردین ببینیم شرکت‌های پخش دارو چه اقلامی را می‌توانند تأمین کنند.

داروخانه بعدی در فاصله کمی از این داروخانه در آن سوی خیابان قرار دارد، مسئول داروخانه گفت: نوومیکس در حد یک یا دو قلم با نسخه تحویل می‌دهیم وارفارین و سولفالازین را هم مثل برخی دیگر از داروها نداریم.

بدحسابی دولت با داروخانه‌ها، دودی که در چشم مردم می‌رود

زنی با کودکی در بغل وارد شد و درخواست یک برند خاص از شیرخشک را داشت، داروخانه‌دار گفت نداریم، پرسیدم یعنی توزیع نمی‌شود؟ پاسخ داد توزیع می‌شود و اوضاع موجودی شیرخشک نسبت به چند ماه قبل بهتر شده است اما به خاطر تأخیرهای سه ماهه بیمه سلامت نمی‌توانیم شیرخشک را به صورت نقد یا نهایتاً ۲۰ روزه از شرکت‌های پخش تهیه کنیم. نقدینگی ما به علت بد حسابی‌های صورت گرفته در طرح دارویار و شیرخشک کم شده است و گاهی با وجود اینکه شیرخشک یا اقلام دیگر دارویی موجود است نمی‌توانیم خرید کنیم یا به میزان خیلی محدود خریداری می‌کنیم.

سهمیه اضافی در نوروز برای دو دارو کمیاب

افزایش سهمیه دارویی مشهد برای نوروز ادعای سازمان غذا و دارو و دانشگاه علوم پزشکی است اما وضعیت موجود در داروخانه‌ها این موضوع را صددرصد تأیید نمی‌کند.

موضوع را از مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیگیری کردیم.

علی اصغر اسماعیل‌زاده در این خصوص توضیح داد: سازمان غذا و دارو یک سامانه کشوری دارد به نام سامانه کمبودها که همکاران من به طور مستمر در آنجا کمبودهای دارویی را ثبت می‌کنند با این وجود بخاطر حساسیت تأمین دارو به ویژه در ایام نوروز این کمبودها را به صورت مکاتبه‌ای هم به سازمان غذا و دارو اعلام کردیم و این پیگیری‌ها منجر به اختصاص سهمیه دارویی اضافی نوروزی برای دو داروی نوومیکس و وارفارین شد.

سامانه ۱۹۰ راهنمای دستیابی به داروهای کمیاب

وی با بیان اینکه مشکل اصلی این داروها مشکل دسترسی است نه توزیع، بیان کرد: ما برای اینکه این داروها در اختیار همه بیماران واقعی قرار گیرد آن‌ها را در اختیار همه داروخانه‌ها قرار ندادیم به عنوان مثال وارفارین را در تعدادی از داروخانه‌های شبانه‌روزی توزیع کردیم، در واقع ما داروخانه‌های شهر مشهد را در مناطق مختلف تقسیم‌بندی کردیم و توزیع داروهای کمیاب را به شکلی انجام داریم که در هر دوره تعدادی از داروخانه‌ها این داروها را داشته باشند از طرفی همکاران ما در سامانه ۱۹۰ هم آماده پاسخگویی هستند تا اگر بیماری نتوانست داروی مورد نیاز خود را پیدا کند از طریق این سامانه راهنمایی شود و داروخانه‌هایی که دارو را دارند معرفی می‌شوند.

جمع‌آوری داروهای کمیاب از داروخانه‌ها توسط برخی افراد «بیمارنما»

مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: با رصدی که همکاران ما داشته‌اند متوجه شده‌اند برخی افراد که حتی ممکن است بیمار هم نباشند با تماس‌های مکرر دنبال این هستند که بفهمند داروهای کمیاب در کدام داروخانه‌ها موجود است تا با تهیه نسخه این داروهای کمیاب را از داروخانه‌ها جمع کنند. به همین علت ما مجبوریم این داروها را به داروخانه‌های محدودی بدهیم تا بتوانیم نظارت و کنترل بیشتری بر این موضوع داشته باشیم و دارو به دست مصرف کننده واقعی و افراد بیمار برسد. داروخانه‌ها هم به همین دلیل داروهای کمیاب را به تعداد محدودتری در اختیار افراد قرار می‌دهند.

۲۸ درصد سهمیه دارویی مشهد در استان‌های دیگر!

اسماعیل‌زاده در پایان از تلاش دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای افزایش سهمیه دارویی این کلانشهر زیارتی که قطب گردشگری سلامت هم هست خبر داد و گفت: در شهر مشهد علاوه بر جمعیت بالای مهاجران و زائران، افرادی هم از استان‌های دیگر به صورت یک روزه برای درمان‌های تخصصی می‌آیند و داروهای تخصصی‌شان را هم تهیه می‌کنند و می‌روند، بر اساس بررسی‌هایی که انجام شده ۲۸ درصد دارو در مشهد را افرادی از استان‌های دیگر به این ترتیب خریداری کرده‌اند به همین علت همواره درخواست افزایش سهمیه دارویی برای مشهد و استان خراسان داشته‌ایم./